της Ανδριάνας Χονδροκώστα
«Ίδιος ο πατέρας σου είσαι», «Ίδια η μητέρα σου είσαι». Ποιος δεν έχει ακούσει αυτές τις φράσεις; Συχνά τα παιδιά αναπτύσσουν παρόμοιες συμπεριφορές με τους γονείς τους, ενώ ο χαρακτήρας τους παρουσιάζει πολλά κοινά σημεία. Γιατί όμως συμβαίνει αυτό;
Αρχικά, τα παιδιά από την προσχολική τους ηλικία, στην οποία πλάθεται ο χαρακτήρας του ατόμου, έχουν ως πρότυπο τους γονείς τους. Επίσης, βλέπουν τους γονείς τους ως αλάθητους και προστάτες, με αποτέλεσμα να τείνουν προς την υιοθέτηση παρόμοιων συμπεριφορών με εκείνους. Γνωρίζουμε, εξ άλλου, ότι τα παιδιά είναι μιμητικά όντα, κάτι το οποίο χρησιμοποιούν γονείς για να τα βοηθήσουν να αποκτήσουν ηθικές αξίες, προβάλλοντας τους εαυτούς τους ως πρότυπα. Επιπλέον, συγκατοικώντας μαζί τους, περνώντας δηλαδή μεγάλο μέρος της μέρας τους μαζί τους και παρατηρώντας τον τρόπο αντιμετώπισης προβλημάτων, το ύφος τους και διάφορα άλλα χαρακτηριστικά, μαθαίνουν να υιοθετούν αυτά που θαυμάζουν και να αποφεύγουν αυτά που τους νευριάζουν, ώστε να γίνουν οι άνθρωποι που οι ίδιοι ονειρεύονται.
Η μεταφορά, όμως, στοιχείων της ψυχοσύνθεσης γίνεται και στην περίπτωση ψυχολογικών τραυμάτων (ακόμα κι αν ο γονέας δεν θυμάται ή προσπαθεί να καταπνίξει την ύπαρξη του τραύματος!). Διαγενεακό τραύμα ονομάζεται μια τραυματική κατάσταση η οποία αναβιώνεται, από γενιά σε γενιά, χωρίς την άμεση ή έμμεση επιλογή του παιδιού. Συγκεκριμένα, εμπειρίες όπως πόλεμοι ή ένα καταπιεστικό περιβάλλον στιγματίζουν την ανθρώπινη υπόσταση, όχι μόνο ως μνήμες. Έτσι, μεταφέρονται στις επόμενες γενιές, οι οποίες παγιδεύονται σε έναν φαύλο κύκλο, προσπαθώντας να επιλύσουν ένα πρόβλημα το οποίο δεν έχουν δημιουργήσει ασυνείδητα.
Ο κύκλος αυτός μπορεί να σπάσει μόνο μέσω της αναγνώρισης του προβλήματος αρχικά απ τον γονέα, ο οποίος από φόβο συχνά γίνεται ο ίδιος επιθετικός, και μετέπειτα από την ευρύτερη οικογένεια μέσω διαλόγου και ψυχοθεραπείας. Είναι, λοιπόν, ξεκάθαρο, ότι οι γονείς στο μεγαλύτερο ποσοστό αποτελούν τα θετικά πρότυπα που συμβάλλουν δραστικά στην δημιουργία ευσυνείδητων νέων, αφού οι τελευταίοι ακολουθούν τα χνάρια τους. Παρόλα αυτά, η κληροδότηση στοιχείων του χαρακτήρα κάποιου μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση αρνητικών επιπτώσεων από το τραύμα ενός μέλους σε ολόκληρες γενιές. Είναι απαραίτητο, επομένως, ο κάθε άνθρωπος να δώσει τις δικές του προσωπικές μάχες για την ευημερία του συνόλου.
Πηγές
Τσαγκαράκη, Α. (χ.χ.). Τι είναι το Διαγενεαλογικό Τραύμα: Ενδείξεις και τρόποι αντιμετώπισης. Εναλλακτική Δράση. Διαθέσιμο εδώ (προσπέλαση 15/4/2025).
