• Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, 100 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι άστεγοι
• Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δήμου Αθηναίων, 20.000 κάτοικοι της πρωτεύουσας στηρίζονται για την επιβίωσή τους στις κοινωνικές υποδομές. Από αυτούς που συνωστίζονται στα συσσίτια, το 66% είναι Ελληνες, το 44% έχει ανώτερο μορφωτικό επίπεδο, το 7,5% έχει τελειώσει Πανεπιστήμιο
• Σύμφωνα με τελευταία έρευνα του ΤΕΙ Αθηνών, περίπου οι μισοί άστεγοι είναι τοξικοεξαρτημένοι, το 1/3 έχει ψυχιατρικά προβλήματα, ενώ η αστεγία μπορεί να είναι προσωρινή ή χρόνια.

Η ημέρα στη δουλειά ήταν κουραστική. Τρέξιμο, άγχος εκκρεμότητες. Επιστροφή στο σπίτι. Βάζεις το κλειδί στην πόρτα και μπαίνεις μέσα. Το αφήνεις πάνω στο τραπέζι και ετοιμάζεσαι να βγάλεις από πάνω σου τα ρούχα της ημέρας και να αράξεις στον καναπέ με ένα φλιτζάνι καφέ. Η καθημερινή σου συνήθεια. Δική σου και εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο.

Κι όμως, για εκατομμύρια «αόρατες» ψυχές το κλειδί δεν υπάρχει. Υπάρχει μόνο η ζωή στο δρόμο, στην καλύτερη περίπτωση κάτω από τη στέγη ενός δημοτικού ξενώνα ή η προσωρινή φιλοξενία στο σπίτι ενός συγγενή ή φίλου….

Αστεγοι, νεοάστεγοι που θα μπορούσαν να είναι οι σύγχρονοι πρωταγωνιστές του έργου του Μπέκετ «Περιμένοντας τον Γκοντό». Η ματαιότητα της ζωής, η απελπισία, η προσπάθεια να γαντζωθείς από κάτι, το οποίο ουσιαστικά δεν υπάρχει ή δεν θα σου δοθεί ποτέ. Οι πρωταγωνιστές, Βλαντιμίρ και Εστραγκόν θα μπορούσαν να είναι οι ήρωες του πεζοδρομίου στην Αθήνα, τη Μαδρίτη, τη Ρώμη, τη Λισσαβόνα, το Παρίσι, το Λονδίνο.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΟΗΕ, 100 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο είναι άστεγοι. Τα στοιχεία είναι του 2005, τα τελευταία διαθέσιμα, και δεν «μετρούν» τι έχει συμβεί τα τελευταία χρόνια της κρίσης ούτε περιλαμβάνουν στις στατιστικές τους νεάστεγους, το φαινόμενο-γέννημα του «ευρωπαϊκού χειμώνα» της άγριας λιτότητας. Οι τελευταίες στατιστικές της Κομισιόν «μετρούν» τους άστεγους της Ευρώπης των 28 σε 4,1 εκατομμύρια, αριθμός που κατά τις οργανώσεις απέχει πολύ από την πραγματικότητα.

Σήμερα υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που με βάση τα στατιστικά στοιχεία ζουν ή απειλούνται από την έλλειψη στέγης.

Στην πρώτη, ανήκουν αυτοί που βλέπουμε να κοιμούνται στο πεζοδρόμιο στα στέκια των αστέγων: χρήστες ουσιών και αλκοόλ, άνθρωποι της παραβατικότητας, άλλοι με σοβαρά ψυχικά νοσήματα.

Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν άνθρωποι που μέχρι πρότινος είχαν μια «φυσιολογική» ζωή αλλά σήμερα είναι «αόρατοι» στο πλήθος των νεόπτωχων.

Σε ολόκληρη την Ευρώπη και φυσικά στην Ελλάδα, οι νεοάστεγοι δεν είναι οι «γνώριμοι» του δρόμου που ζουν στα χαρτόκουτα… Είναι άνθρωποι που έχασαν τη ζωή τους σε μια νύχτα και που παλεύουν να κρατηθούν στη σκιά του εαυτού τους για να μην μάθει κανείς ποτέ την κατάληξή τους. Είναι αυτοί που περνούν σκυφτοί τις πόρτες των μεγάλων μαγειρείων της κοινωνικής πρόνοιας. Υπολογίζεται ότι στην Ευρώπη των 28, αυτοί είναι πλέον 3 εκατομμύρια, αριθμός που ήδη στο νότο έχει διπλασιαστεί.

Συσσίτια, κοινωνικά παντοπωλεία, τρόφιμα για τους άπορους σε ειδικά καρότσια των μεγάλων σούπερ μάρκετ, αναζήτηση έξω από τους κάδους σκουπιδιών. γνωστές λέξεις έως το 2010 που η Ελλάδα μπήκε στην ζώνη του λυκόφωτος του διεθνούς δανεισμού. Η ελληνική κοινωνία προσαρμόζεται βίαια στα νέα δεδομένα. Με τα ποσοστά της πραγματικής ανεργίας να ίπτανται στο 30% και άνω, ο ιστός της φτώχειας παγιδεύει ολοένα και μεγαλύτερα τμήματα του πληθυσμού βγάζοντας στον δρόμο καθημερινά δεκάδες ανθρώπους.

Σήμερα πάνω από 40 χιλιάδες ζουν στους δρόμους, οι περισσότεροι στην Αθήνα. Κοιμούνται σε παγκάκια, σε στοές, στο πεζοδρόμιο και δίνουν μια άνιση μάχη. Τα δίκτυα κοινωνικής αλληλεγγύης ξεφυτρώνουν παντού. Μικρές ή μεγάλες κινήσεις πολιτών, τοπικοί φορείς και οργανώσεις προσπαθούν να βοηθήσουν. Ο αριθμός των αστέγων αυξήθηκε κατά 30% σε σχέση με το 2009 καθώς η Ελλάδα βυθίζεται στην χειρότερη κρίση της μεταπολεμικής ιστορίας της. Το φαινόμενο των νεοάστεγων είναι εδώ και δεν έχει ούτε χρήστες ουσιών, ούτε παράνομους μετανάστες. Μόνο θύματα του «success story»…

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Δήμου Αθηναίων, 20.000 κάτοικοι της πρωτεύουσας στηρίζονται για την επιβίωσή τους στις κοινωνικές υποδομές. Από αυτούς που συνωστίζονται στα συσσίτια, το 66% είναι Έλληνες. Αυτή όμως είναι μόνο η μια ιστορία της ζωής μας…

Περπατώντας τους αντικρίζεις μια πραγματικότητα που έχουμε συνηθίσει να μην κοιτάμε πια: Από την Κλαυθμώνος ώς το Μοναστηράκι, μέσω της Ερμού μετρήσαμε περίπου 30 αστέγους σε λιγότερο από μία ώρα. Το 2013 η Κοινωνική Υπηρεσία του Δήμου Αθηναίων σε υπολογίζει ότι το 2015 υπήρχαν περίπου 500 άστεγοι στην Αθήνα…

Η άλλη δεν μετρά αριθμούς, δεν έχει πρόσωπα. Είναι η κρυμμένη αλήθεια αυτών που τα έχασαν όλα, δουλειά, σπίτι, τη ζωή τους την ίδια αλλά δεν περιλαμβάνονται σε καμία στατιστική. Δεν μπορούν να πληρώσουν το νοίκι ή οι τράπεζες τους πήραν το σπίτι. Δεν πηγαίνουν στα συσσίτια, φορούν ακόμη επώνυμα ρούχα αλλά δεν έχουν ούτε 3,5 ευρώ για ένα πακέτο τσιγάρα.

Σύμφωνα με την Δήμητρα Νούση, διευθύντρια του Κέντρου Υποδοχής και Αλληλεγγύης του Δήμου Αθηναίων το κοινωνικό φαινόμενο της αστεγίας είναι συνυφασμένο με δυο παράγοντες: φτώχεια και κοινωνικός αποκλεισμός και η δομή της κοινωνίας μέσα στην οποία αναπτύσσεται. Το μέγεθος της αστεγίας που υπάρχει μεταξύ των χιλιάδων (πλέον των 2.000) αυτών νοικοκυριών δεν έχει διερευνηθεί ακόμη από τις υπηρεσίες του Δήμου της Αθήνας. Είναι πιθανότατα ένα πεδίο στο οποίο θα μπορούσαν να εντοπιστούν άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες ανεπαρκούς στέγης (πολλοί άνθρωποι στον ίδιο χώρο ή άνθρωποι που στεγάζονται σε χώρο όπου δεν υπάρχουν βασικές υποδομές όπως μπάνιο ή ηλεκτρικό ρεύμα, οικογένειες σε καθεστώς φιλοξενίας εντός της πατρογονικής εστίας κ.λπ.). Το ΚΥΑΔΑ δεν έχει αριθμητικά στοιχεία για αυτήν την «αφανή» εντός κτιρίων αστεγία.

Στην Ελλάδα, η Κλίμακα, ο κοινωνικός, εθελοντικός φορέας για την αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού παρουσίασε πρόσφατα μια μεγάλη έρευνα για το πρόβλημα των αστέγων.

Το 90% των αστέγων είναι Έλληνες και το 10% αλλοδαποί, οι περισσότεροι εκ των οποίων ζουν στην Ελλάδα για πάνω από 8 χρόνια. Πάνω από το 80% των αστέγων είναι άντρες. Όσον αφορά στις ηλικίες, το 61% είναι ηλικίας 41-55 ετών, ενώ σημαντική ποσοστό εμφανίζεται και στην κατηγορία 26-40 ετών (21%).

Το επίπεδο εκπαίδευσης των αστέγων είναι αρκετά υψηλό (52% έχει τελειώσει Γυμνάσιο, 25% Λύκειο, 20% κάποιο Πανεπιστήμιο ή ΤΕΙ), ενώ οι περισσότεροι ήταν εργαζόμενοι, κυρίως σε τομείς που έχουν πληγεί ανεπανόρθωτα από την κρίση, όπως οι κατασκευές, οι βιοτεχνίες κ.λπ.

Μάλιστα, το 65% όσων βρίσκονται σήμερα στον δρόμο είναι «νεοάστεγοι», δηλαδή ζουν χωρίς στέγη από το 2010 που η κρίση έγινε ιδιαίτερα έντονη .

Σταυρούλα Χιωτέλλη  (Α6)