Τι είναι και πού βρίσκεται
Η Πορτάρα είναι η τεράστια μαρμάρινη πύλη ενός ναού που ξεκίνησε να χτίζεται τον 6ο π.Χ. αιώνα, πιθανότατα προς τιμήν του θεού Απόλλωνα, στο νησί της Νάξου. Βρίσκεται στο νησάκι «Παλάτια», ή «νησί του Βάκχου», στο βόρειο άκρο του λιμανιού της Νάξου.
Από την πλευρά της μυθολογίας
Οι απόψεις διίστανται γύρω από αυτό το τιτανίων διαστάσεων κομψοτέχνημα. Άλλοι λένε πως η Πορτάρα της Νάξου ήταν είσοδος για τον ναό του Απόλλωνα, καθώς είναι στραμμένη προς τη Δήλο, το λίκνο του θεού του Ηλίου. Συγκεχυμένες όμως είναι και οι θεωρίες για το νησάκι Παλάτια, πάνω στον οποίο είναι χτισμένη. Κατά πολλούς, προέρχεται από τη λέξη Παλλάς, που δεν είναι άλλο από το επίθετο της Αθηνάς, αν και ομολογουμένως ουδέποτε η θεά της Σοφίας σχετίστηκε άμεσα με τη Νάξο. Μια άλλη θεωρία, συγχέει τα Παλάτια με τη λέξη «παλλάς», που σημαίνει «παρθένος», «κόρη». Αυτό έχει ξεχωριστό ενδιαφέρον καθώς η Νάξος συνδέεται με μια Κόρη των προϊστορικών χρόνων, που δεν είναι άλλη από την Αριάδνη, την πριγκίπισσα της Κνωσού. Ο μύθος θέλει τον θρυλικό Θησέα, έχοντας πρώτα αποδράσει με τη βοήθεια της Αριάδνης από τον Λαβύρινθο του Μινώταυρου στην Κνωσό, να την εγκαταλείπει με εντολή της θεάς Αθηνάς στη Νάξο, όπου και θα παντρευτεί εντέλει με τον θεό Διόνυσο.
Η ιστορική της πλευρά
Την κατασκευή του ναού, γύρω στο 530 π.Χ., ξεκίνησε ο τύραννος Λύγδαμις, ο οποίος φιλοδοξούσε να δημιουργήσει έναν ναό παρόμοιο με τον ναό του Ολυμπίου Διός στην Αθήνα. Το 524 π.Χ. ο Λύγδαμις αποκαθηλώνεται από την εξουσία του από τους Λακεδαιμόνιους, τα έργα σταματούν και έτσι ο ναός μένει ημιτελής. Μια πιθανή αιτία που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ η κατασκευή αυτού του ναού είναι ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στη Σάμο και τη Νάξο. Πολύ αργότερα, οι χριστιανοί έχτισαν εκκλησία πάνω στα ερείπια του αρχαίου ναού, ενώ κατά την περίοδο της ενετοκρατίας πολλά κομμάτια του ναού χρησιμοποιήθηκαν για το χτίσιμο του κάστρου της Νάξου.
Τα χαρακτηριστικά της
Η Πορτάρα, αποτελείται από 4 μονόλιθους κατασκευασμένους από ναξιακό μάρμαρο με μήκος πάνω από 6 μέτρα και βάρους περίπου 20 τόνων. Είναι ιωνικού ρυθμού, είχε μήκος 59 μέτρα και πλάτος 28 μέτρα. Ενώ η είσοδός της βρισκόταν στην δυτική πλευρά, γεγονός ασυνήθιστο σε ναούς τέτοιου τύπου.
Η μνημειώδης πύλη που σώζεται σήμερα οδηγούσε από τον πρόδομο στο σηκό του ναού και αποτελείται από τέσσερα μαρμάρινα τμήματα βάρους δεκάδων τόνων. Τριγύρω διακρίνονται ίχνη από τα θεμέλιά του καθώς και τα θεμέλια της περιμετρικής κιονοστοιχίας που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.
Πηγές-Βιβλιογραφία
Πιτυλάκη Μαρία-Βιολέττα (Α2)
Σιδερή Μαρία (Α2)
Σιδερή Μαρία (Α2)