ΕΠΑ.Λ ΝΑΞΟΥ

Τα Αριά

Τα Αριά είναι περιοχή κοντά στο Φιλώτι της Νάξου. Πριν από πολλά χρόνια υπήρχε εκεί οικισμός, ο οποίος καταστράφηκε πιθανότατα σε τουρκική επιδρομή. Όσοι κάτοικοι επέζησαν μετακόμισαν στο Φιλώτι και ο οικισμός ερήμωσε. Η περιοχή όμως δεν έχασε το ενδιαφέρον, γιατί, αν και ορεινή, είναι καλλιεργήσιμη και γόνιμη, καθώς δέχεται τα νερά που στραγγίζουν από το βουνό του Ζα. Άλλωστε στην περιοχή υπάρχει πηγή, γνωστή ως βρύση των Αριών. Επίσης, εκεί κοντά, λίγο ψηλότερα βρίσκεται και το σπήλαιο του Ζα.

Ο οικισμός φέρεται να δημιουργήθηκε αρχές του 9ου με το πρώτο μισό του 10ου αιώνα, στην περιοχή που βρίσκεται 50 – 100 μέτρα βορειοδυτικά του εξωκλησιού της Παναγίας των Αριών, σε υψόμετρο περίπου 370 μ. Την εποχή εκείνη το Αιγαίο υπέφερε από επιθέσεις Σαρακηνών πειρατών και πολλοί κάτοικοι αναζητούσαν ασφάλεια στα ορεινά. Εξάλλου, η περιοχή του σπηλαίου ονομάζεται μέχρι και σήμερα Καταφυό, καθώς σύμφωνα με την παράδοση εκεί έβρισκαν καταφύγιο οι κάτοικοι, όταν δέχονταν επιθέσεις.

Μετά την καταστροφή των Αριών όσοι κάτοικοι κατάφεραν να σωθούν εγκαταστάθηκαν στο γειτονικό Φιλώτι και ο οικισμός εγκαταλείφθηκε.

Σώζεται ακόμη από εκείνη την εποχή μισογκρεμισμένο το λιθόκτιστο εκκλησάκι της Παναγίας των Αριών (σώζονται τμήματα τοιχογραφιών του 13ου αιώνα). Ακριβώς δίπλα του έχει κτιστεί νεότερο, πάλι αφιερωμένο στην Παναγία.

Η βρύση των Αριών είναι μια παλιά λιθόχτιστη πηγή (στο μάρμαρο είναι χαραγμένο το έτος 1928) με τρεχούμενο νερό, ακόμα και σε εποχές ανομβρίας. Υπάρχει δρόμος, 2 χιλιόμετρα από το Φιλώτι, που φθάνει μέχρι την πηγή και κάνει εύκολη την πρόσβαση, αλλά και μονοπάτι.

Πηγή: Βικιπαίδεια