Η Μήθυμνα ή ο Μόλυβος είναι ένας μεγάλος παραδοσιακός οικισμός της Λέσβου που βρίσκεται στη βορειοδυτική ακτή του νησιού. Απέχει 62 χλμ. από την πρωτεύουσα της Λέσβου, τη Μυτιλήνη. Είναι πολύ γραφικός οικισμός και έχει χτιστεί στον βόρειο μυχό του ομώνυμου όρμου πάνω στον οποίο δεσπόζει το παλιό φρούριο. Έχει μικρό λιμάνι στο οποίο αγκυροβολούν κυρίως αλιευτικά σκάφη και τουριστικές θαλαμηγοί.
Στην αρχαιότητα η πόλη ονομαζόταν Μήθυμνα, ενώ στα τέλη της βυζαντινής περιόδου απέκτησε το όνομα Μόλυβος. Το αρχαίο της όνομα οφείλεται -κατά τον μύθο- σε μια κόρη του βασιλιά του νησιού Μάκαρα. Συγκεκριμένα, η Μήθυμνα, η Μυτιλήνη, η Άντισσα, η Αρίσβη και ο Έρεσος ήταν παιδιά του βασιλιά Μάκαρα που εποίκησε τη Λέσβο. Από τα παιδιά του βασιλιά πήραν και τα ονόματά τους οι πόλεις του νησιού. Η Μήθυμνα παντρεύτηκε τον Θεσσαλό ήρωα, Λέσβο κατά μία παράδοση, ενώ σύμφωνα με άλλη ήταν σύζυγος του μυθικού ήρωα, Λεπέτυμνου από τον οποίο πήρε το όνομά της η ομώνυμη οροσειρά της περιοχής. Το πρώτο όνομα «Μήθυμνα» έχει προελληνική ρίζα και διατηρήθηκε σε όλη την αρχαιότητα μέχρι το 1354 μ.Χ. Από τα χρόνια της κυριαρχίας της δυναστείας των Γατελούζων στο νησί ( 1355 μ.Χ.) επικρατεί το όνομα «Μόλυβος» το οποίο πιθανότατα οφείλεται στη φραγκική ονομασία «Mont d’ olives», το όρος των ελαιόδεντρων, παρά τα άφθονα πετρώματα μόλυβδου που υπάρχουν στην περιοχή. Το 1912, όταν απελευθερώθηκε η Λέσβος από τους Τούρκους, επανήλθε η αρχαία ονομασία ως επίσημη. Έτσι αναφέρεται η πόλη στα έγγραφα των υπηρεσιών και αποκαλείται συχνά από τους κατοίκους της και τους επισκέπτες της. Στη μακραίωνη πορεία της πόλης στο χρόνο χρησιμοποιήθηκαν και τα δύο ονόματα.
Οι κάτοικοι της Μήθυμνας τον χειμώνα ασχολούνταν παλιότερα, όπως και σήμερα, με την καλλιέργεια της ελιάς, ενώ τους θερινούς μήνες εμπορεύονταν το λάδι στα λιμάνια της Μεσογείου. Υπήρχαν ελαιοτριβεία στην περιοχή τα οποία από ιππήλατα έγιναν ραφινερί. Οι ντόπιοι μέχρι τις αρχές του 19ου αιώνα διέθεταν κτήματα και επιχειρήσεις στο Αδραμύτιο και στις Κυδωνίες. Το 1960 άρχισε η τουριστική ανάπτυξη του τόπου.
Πολλοί πνευματικοί άνθρωποι έζησαν στην πόλη, όπως ο λόγιος Σωκράτης Φωτιάδης, ο Χρύσανθος Μολίνος, ο Αργύρης Εφταλιώτης και ο Ηλίας Βενέζης. Ο τελευταίος το 1922 εγκαταστάθηκε στον Μόλυβο ως πρόσφυγας από τις Κυδωνιές της Μικράς Ασίας. Στην παραλία Εφταλού δημιούργησε το εξοχικό του για να αγναντεύει τις μικρασιατικές ακτές. Εκεί βρίσκεται και ο τάφος του ο οποίος σύμφωνα με την επιθυμία του λογοτέχνη είναι ανώνυμος με μία μόνο λέξη γραμμένη επ’ αυτού «Γαλήνη». Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι στο σπίτι που έζησε ο σπουδαίος λογοτέχνης, Αργύρης Εφταλιώτης λειτουργεί σήμερα η δημοτική πινακοθήκη της Μήθυμνας. Στο προαύλιο βρίσκεται η προτομή του.
Μαρία Δαγκλή
