Από την Παντελιού Άννα
Η λέξη «δορυφόρος» έχει αρχική σημασία «ο σωματοφύλακας που φέρει, κρατά δόρυ», από τις λέξεις: «δόρυ» και «φέρω». Η σημασία του ουρανίου σώματος που διαγράφει τροχιά γύρω από πλανήτη είναι μεταφραστικό δάνειο – αγγλική λέξη «satellite».
Στην Αστρονομία η λέξη σημαίνει το ουράνιο σώμα που περιστρέφεται γύρω από έναν πλανήτη. Η Γη, για παράδειγμα, έχει μόνο έναν φυσικό δορυφόρο, τη Σελήνη.
Επίσης, δορυφόρος καλείται η συσκευή που εκτοξεύεται στο Διάστημα, κυρίως με πύραυλο, και κινείται γύρω από τη Γη, προκειμένου να υποβοηθήσει επιστημονικές παρατηρήσεις, στρατιωτικούς σκοπούς, τις τηλεπικοινωνίες.
Κατά την αρχαιότητα, δορυφόροι ονομάζονταν οι φρουροί σημαντικών προσώπων, οι οποίοι ήταν οπλισμένοι με δόρυ. Επειδή οι εν λόγω φρουροί κινούνταν γύρω από τα πρόσωπα που προστάτευαν, για αυτό και η λέξη χρησιμοποιείται προκειμένου να δηλώσει το ουράνιο σώμα ή τη συσκευή που κινείται γύρω από έναν πλανήτη.
«Δορυφόρος» καλείται και ένα χάλκινο άγαλμα του γλύπτη του 5ου αι. π.Χ. Πολύκλειτου, το οποίο – μαζί με ένα εγχειρίδιο του ιδίου για τις αναλογίες που θα έπρεπε να ακολουθούν οι καλλιτέχνες στα έργα τους – έγινε γνωστό ως «Κανών». Η ονομασία του αγάλματος οφείλεται στο δόρυ που κρατούσε πιθανότατα στο αριστερό του χέρι. Αντίγραφο του αγάλματος αυτού – του 70 π.Χ. – βρίσκεται στη Νεάπολη, στο Museo Archeologico Nationale.
Η λέξη χρησιμοποιείται μεταφορικά, για να δηλώσει πρόσωπο ή κράτος που εξαρτάται πολιτικώς από άλλο ισχυρότερο πρόσωπο ή κράτος.
ΠΗΓΕΣ
1. Μπαμπινιώτης, Γ. (1998). Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας, Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας.
2.Πάπυρος Larousse – το παπυράκι (2003). Εικονογραφημένο εγκυκλοπαιδικό λεξικό και πλήρες λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Αθήνα: Πάπυρος.
3.https://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/history/art/page_090.html
5.https://www.astro.noa.gr/research/thematikes-enotites-iaadet/tilepiskopisi
