Η ΜΗΛΟΣ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821
Η Μήλος, παρόλο που είναι μικρό νησί είχε έναν πολύ ενεργό ρόλο στην επανάσταση του 1821. Η Μήλος δεν είχε καραβοκύρηδες, όμως είχε εξαιρετικούς πιλότους καραβιών και διερμηνείς, οι οποίοι προσέφεραν τις γνώσεις και γενικά τις υπηρεσίες τους στον Αγώνα. Στις 21 Απριλίου 1821, η ναυμαχία της Μήλου είχε μεγάλη πολιτική σημασία για την επανάσταση.
Πρώτη από όλες τις Κυκλάδες, η Μήλος συμμετέχει στον αγώνα με τους πιλότους να παρακολουθούν τις κινήσεις των τουρκικών καραβιών στα περάσματα. Η Πλάκα ήταν κέντρο κατασκοπευτικής κίνησης υπέρ του αγώνα. Οι πρόκριτοι και οι πιλότοι είχαν δοθεί ολόψυχα. Πρόσφεραν μανιωδώς τις υπηρεσίες τους στα πλοία άλλων νησιών και διεκπεραίωναν επάξια τις υπηρεσίες τους σε ελληνικά, αλλά και σαν διερμηνείς σε ξένα πλοία. Στο κάστρο της Πλάκας διέμεναν σημαίνοντα πρόσωπα, όπως ο Ι. Αρμένης, ο οποίος αντιπροσώπευε τη Μήλο στις πρώτες εθνοσυνελεύσεις. Όμως υπήρχαν και κάποιοι Τουρκόφιλοι, αιτία για έριδες.
Οι φιλότουρκοι Μηλιοί προσκυνούσαν τον καπετάν Πασά και οι επαναστάτες της Μήλου βρίσκονταν σε απελπισία. Από την άλλη πλευρά, στη Πλάκα και στο κάστρο ζούσαν Έλληνες άξιοι να φέρουν το τιμημένο όνομα του πατριώτη. Πέρα όμως από το αίσθημα του Πατριωτισμού και τη βοήθεια στην αντιμετώπιση των εχθρών, οι Μηλιοί βοήθησαν και οικονομικά τον αγώνα, διότι πρόσφεραν πάνω από 37.000 γρόσια στον Αγώνα. Σε αυτό το ποσό βέβαια δεν περιλαμβάνονται τα χρήματα που έδωσαν οι Μηλιοί για τροφές ή και δάνεια σε πρόσφυγες ή σε κατοίκους άλλων περιοχών που κατέφευγαν στη Μήλο για να σωθούν. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί και η τεράστια ναυτική ικανότητα των Μηλιών, που αποδεικνύεται από το γεγονός πως η Μήλος ήταν η ναυτική βάση των Αγγλικών και των Γαλλικών πλοίων.
