Με την τσάντα στους ώμους

Να σας καλωσορίσω εκ μέρους της εταιρίας Παιχνίδια ΕΠΑ, ονομάζομαι Θωμάς Ακουαρόνε είμαι η τρίτη γενιά των ιδιοκτητών της εταιρίας. Είμαστε μία οικογένεια η οποία έχει καταγωγή από την Ιταλία, από μία περιοχή της Βόρειας Ιταλίας, λέγεται Λιγκούρια και η συγκεκριμένη πόλη που ξεκίνησε ο προ-προ-πάππους μου είναι η Σαβόν. Ο προ-προ-πάππους μου, λοιπόν, έρχεται στην Θεσσαλονίκη, μία Θεσσαλονίκη αρκετά διαφορετική από αυτή που ξέρουμε αυτή τη στιγμή. Ήτανε μία πόλη που οι Έλληνες ήταν μειοψηφία ακόμα, είναι μία Τουρκοκρατούμενη περιοχή, με πολύ μεγάλη κοινότητα Ιταλών, με πολύ μεγάλη κοινότητα Εβραίων, Τούρκων και Ελλήνων φυσικά. Η οικογενειακή επιχείρηση ήταν τυπογραφείο. Ξεκίνησε, δηλαδή, να κάνει αυτή τη δουλειά. Και αυτή τη δουλειά είχε και ο προπάππους μου. Είχανε τυπογραφείο, λοιπόν. Και ποια είναι η σχέση του τυπογραφείου με τα παιχνίδια; Ο παππούς μου, ο συνονόματος παππούς μου, ο Θωμάς Ακουαρόνε, το 1930 περίπου, παρατηρεί ότι τα μολυβένια στοιχεία τα οποία χρησιμοποιούν για να γράψουνε την κάθε λέξη στο τυπογραφείο -

Η κάθε λέξη, για να γραφτεί ένα κείμενο σε μία εφημερίδα, γραφόταν γράμμα-γράμμα. Δηλαδή, έπαιρναν με ένα τσιμπιδάκι το “Α’, το “Β’, το “Γ’, το βάζανε το ένα δίπλα στο άλλο, το έσφιγγαν και μετά περνούσε από πάνω το χαρτί. Μετά από 4-5 χτυπήματα, το μολύβι αυτό, επειδή είναι κάτι το μαλακό σαν μέταλλο, άρχιζε να λιώνει και δεν τυπωνόταν καλά. Το έπαιρναν, λοιπόν, έτσι όπως ήταν και το πετούσαν ή το πουλούσαν σαν να ήταν παλιοσίδερο.

Βλέποντας, λοιπόν, αυτό, ο παππούς μου, σκέφτηκε να χρησιμοποιήσει αυτό σαν πρώτη ύλη, να το λιώσει και να κάνει μολυβένια στρατιωτάκια. Έτσι ξεκίνησε η εταιρία. Αρχικά ξεκίνησε σαν ένα πάρεργο, ας το πούμε έτσι, το οποίο το έκανε στην κουζίνα του, ενώ ακόμα απασχολείτο κανονικά στο οικογενειακό τυπογραφείο.

Μετά από κάποιο διάστημα, βλέπει ότι αυτό έχει και εμπορικό ενδιαφέρον και υπάρχει και ανταπόκριση.  Αγοράζει καλούπια από την προπολεμική Γερμανία, το 1930 και έχουμε κρατημένα και τα καλούπια και τα τιμολόγια τα οποία είναι από μία Γερμανική εταιρία τιμολογημένα συγκεκριμένα στις 4 Φεβρουαρίου του 1934. Αυτό είναι το τιμολόγιο της εταιρίας, είναι όλο το τιμολόγιο μαζί με την έκπτωση, έχει και 25% έκπτωση. Όλο το τιμολόγιο είναι 94 ραιςμαρκ(?). Δυστυχώς έχουμε στην Γερμανία την άνοδο του Χίτλερ,  θα τα κάνετε ούτος ή άλλος και στην ιστορία.

Σιγά σιγά αρχίζει να εκθέτει αυτά τα αντικείμενα στη διεθνή έκθεση Θεσσαλονίκης και η ανταπόκριση του κόσμου είναι μεγάλη και ανακοινώνει στον πατέρα του ότι ο ίδιος φεύγει από το τυπογραφείο και ξεκινάει μια δικιά του δουλειά, η οποία είναι αυτό το οποίο αυτή τη στιγμή είναι τα παιχνίδια ΕΠΑ.

-Τα αρχικά ΕΠΑ της εταιρίας τί σημαίνουν ακριβώς;

Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι πρέπει να το βάλουμε σε κουίζ αυτό. Οι περισσότεροι πιστεύουν ότι το» Ε Π Α» είναι «Εργοστάσιο Παιχνιδιών Ακουαρόνε», αλλά δεν ισχύει αυτό. Είναι «Εργοστάσιο Παιδικών Αθυρμάτων». Ναι, λοιπόν, το «Ε Π Α» είναι «Εργοστάσιο Παιδικών Αθυρμάτων». Ακόμα δεν έχει εμφανιστεί βέβαια σαν σήμα το 1930. Είναι ένα σήμα το οποίο εμφανίζεται πρώτη φορά μεταπολεμικά το 54′, 55′, εκεί περίπου. Λοιπόν, τα πρώτα παιχνίδια είναι μολυβένια στρατιωτάκια και επειδή μάλιστα οι Γερμανοί δεν είχαν Έλληνες στρατιώτες στο προσπέκτους τους, διαλέγει ότι πιο κοντινό μπορεί να βρει και τους βάφει Έλληνες στρατιώτες. Υπάρχει αυτό το κουτί το οποίο υπάρχει το αντίστοιχο, το έχουμε κάνει δωρεά στο μουσείο Μπενάκη, το δίδυμο, δηλαδή, κουτί από αυτό το οποίο βλέπετε εδώ, είναι στο μουσείο Μπενάκη.

-Σε αυτό το καινούργιο μουσείο που άνοιξε;

Ήταν στο παλιό και τώρα το έχουμε μεταφέρει στην ουσία στο καινούργιο, αλλά το μουσείο Μπενάκη και παλιότερα είχε συλλογή παιχνιδιών, και πριν, δηλαδή, από αυτό που άνοιξε πριν περίπου δύο μήνες, είχε και κάποια μικρή συλλογή παιχνιδιών και υπάρχουν και εκεί δικά μας παιχνίδια.

Τώρα, αυτό το κουτί πιθανόν να μην είστε σε θέση να καταλάβετε πόση ώρα δουλειάς μπορεί να έχει. Φανταστείτε ότι το κάθε ένα από αυτά τα στρατιωτάκια είναι διαφορετικό καλούπι, πρέπει δηλαδή να λιώσεις μέσα σε μια κατσαρόλα το μολύβι, να το χύσεις στο καλούπι, να το ανοίξεις, αφού κρυώσει φυσικά.

Ο παππούς μου είχε παρατηρήσει ότι αμιγώς το μολύβι της τυπογραφίας δεν έκανε για αυτή την δουλειά γιατί έσπαγε πάρα πολύ εύκολα οπότε έκανε και πειράματα με το να βάλει προσμίξεις μέσα από άλλα μέταλλα ώστε να το κάνει κατάλληλο για στρατιωτάκια.

Είναι το κάθε ένα λοιπόν ένα διαφορετικό καλούπι, το οποίο αφού βγαίνει από το καλούπι, φυσικά δεν είναι ακόμα χρωματισμένο, πρέπει να ξυθεί γύρο-γύρο γιατί έχουν μείνει αυτά που λέμε γρέζα και φυσικά να βαφτεί στο χέρι μετά με ένα πινελάκι με πάρα πολύ μεγάλη προσοχή. Αυτό δηλαδή το οποίο βλέπετε πιθανών να είναι και παραπάνω από μιας εβδομάδας δουλειά για έναν άνθρωπο ο οποίος δούλευε 8 ώρες την ημέρα.

-Το κουτί ή το ένα;

Το ένα.

Το δε κουτί του είναι με ξύλινα πηχάκια και πιθανολογούμε, γιατί δεν το έχουμε, να είχε και κάποιο καπάκι. Εμείς απλά το έχουμε περάσει με την μηχανή που χρησιμοποιούμε αυτή την στιγμή με ένα σρινγγ(?) με ενα φιλμ(?) έτσι ώστε να το προστατεύσουμε από την πάροδο του χρόνου. Πιθανολογούμε ότι θα είχε κάποιο καπάκι το οποίο το καπάκωνε όλο μαζί. Εμείς το έχουμε έτσι για να μπορούμε να το εκθέτουμε.

Μετά από αυτό, το επόμενο παιχνίδι το οποίο ξεκίνησε να φτιάχνει ήταν ξύλινοι κύβοι. Ήτανε κύβοι οι οποίοι είχαν από την κάθε έδρα τους και από μία εικόνα και είχανε επίσης πάρα πολλή δουλειά, γιατί έπρεπε αυτούς τους έξι, εννέα ή δώδεκα κύβους να τους δέσει όλους μαζί, να κολλήσει από την μία έδρα την εικόνα, να πάρει ένα ξυραφάκι μετά και να χωρίσει την εικόνα στα έξι ή στα δώδεκα και να κάνει την ίδια διαδικασία και από τις έξι έδρες του κύβου.

Μεταπολεμικά, η εταιρία θα κατέληγε στα χέρια του μεγαλύτερου υιού του παππού μου, ο οποίος ήταν ο Αιμίλιο Ακουαρόνε, άλλωστε το γράφει και στην πινακίδα. Ο δε πατέρας μου είχε πάει να σπουδάσει πολιτικός μηχανικός στην Ιταλία, αλλά η μοίρα του αποφάσισε και ο θείος μου ,που δεν τον γνώρισα ποτέ, πέθανε πάρα πολύ νέος. Επέστρεψε ο πατέρας μου και ανέλαβε, ο πατέρας μου ο Ρενάτο, και ξεκίνησε να έχει στα χέρια του την εταιρία και είμαστε τώρα στα 1950, ξεκινάει να φέρνει μηχανές, δηλαδή μηχανές injection οι οποίες παίρνουν πλαστικό σε κόκκο. Το λιώνει αυτή η αντίσταση και το χύνει σε αυτό το καλούπι και έτσι αρχίζει και βγάζει τα πιόνια για τα επιτραπέζια παιχνίδια, τα οποία έβγαζε, τα οποία εκείνη την στιγμή ήταν από μολύβι.

Σιγά σιγά στην δεκαετία του 1960 έχουμε την αντικατάσταση του μολυβιού από πλαστικό και είχαν αρχίσει να βγαίνουν επιτραπέζια παιχνίδια που είχαν να κάνουν με τα γεγονότα της εποχής. Ας πούμε, η μεγαλύτερη επιτυχία της δεκαετίες του ’60 για την ΕΠΑ ήταν ένα παιχνίδι, το οποίο λεγόταν “Sputnik’, το οποίο ήταν ο δορυφόρος τον οποίο εκτόξευσαν οι Ρώσοι και έκανε την πρώτη τροχιά γύρω από τη γη. Ήταν δηλαδή γενικότερα παιχνίδια τα οποία είχαν να κάνουνε με την επικαιρότητα, ας το πούμε έτσι, της τότε εποχής.

Περίπου εκείνη την εποχή βγαίνει και ένα από τα πιο επιτυχημένα και ιστορικά παιχνίδια της ΕΠΑ που ήταν η “Οδύσσεια’. Ήταν ένα πάρα πολύ επιτυχημένο παιχνίδι και είχε μάλιστα για πιόνια καραβάκια και ήταν το ταξίδι του Οδυσσέα από την Τροία στην Ιθάκη. Ήταν πάρα πολύ αγαπημένο παιχνίδι και ,περιττό να σας πω, όσα χρόνια είμαι εγώ εδώ παίρνουμε τουλάχιστον ένα email την εβδομάδα από ανθρώπους που ρωτάνε γιατί δεν ξαναβγάζετε την Οδύσσεια. Το  θέλουν πραγματικά πολύ. Υπάρχει σαν σκέψη να ξαναβγεί. Εν πάση περιπτώσει το σκεφτόμαστε.

Αρχές δεκαετίας του ’70 γίνεται η μετεγκατάσταση από την Μαυροκορδάτου που ήταν στης Ανάληψης  στους χώρους αυτού του εργοστασίου που ανοίγει το 1973, που ξεκινάει δηλαδή το 1973. Σιγά σιγά έχει αρχίσει να μπαίνει στην επιχείρηση και ο αδερφός μου. Εξηγούσα στις καθηγήτριές σας ότι υπήρχε η συνήθεια στα εξώφυλλα των παιχνιδιών, γενικά των μηχανών και των τέκτων να βάζουν φωτογραφίες από παιδιά της οικογένειας και σε πολλά κουτιά από παιχνίδια , που είδατε στο μουσείο της Τούμπας είναι ο αδερφός μου και η αδερφή μου σε ηλικία 5-6-7 ετών και τα έχουμε κρατημένα, είναι από τα πολύ αγαπημένα μας τα συγκεκριμένα. Οι περισσότερες πωλήσεις  της ΕΠΑ από όλες αυτές τις δεκαετίες που μιλάμε μπορεί πιθανόν να είναι και αυτά τα τουβλάκια, τα τύπου LEGO ας πούμε τα οποία μέχρι στιγμής, ονομάζαμε «τέκτων». Επίσης, μεταλλικές κατασκευές- έχει τύχει να έχουν έρθει πολλοί άνθρωποι που ανακάλυψαν την τάση ,ας το πούμε έτσι, επαγγελματικά να ασχοληθούν να γίνουν μηχανικοί παίζοντας αυτά από μικρά παιδάκια κατασκευάζοντας αυτές τις μεταλλικές κατασκευές. Ακόμη και σε αυτόν τον χώρο που υπάρχουν μηχανές ήταν πάρα πολύ δύσκολο να παραχθεί ένα τέτοιο κουτί, έπρεπε δηλαδή να μπει στις πρέσες, να βγει ένα ένα κομμάτι, να βαφτεί από τη μία πλευρά για να γυρίσει, να στεγνώσει και να βαφτεί από την άλλη ήταν δηλαδή ένα παιχνίδι που ήταν πάρα πολύ δύσκολο στην παραγωγή και για αυτό σταμάτησε να το παράγει η ΕΠΑ εδώ και περίπου 25 χρόνια.

Εδώ που βρισκόμαστε αυτή τη στιγμή ήταν το εκθετήριο της χονδρικής. Τα τελευταία 7-8 χρόνια το μετατρέψαμε σε ένα κανονικό κατάστημα παιχνιδιών και αυτή τη γωνία την έχουμε κρατημένη σαν ένα μικρό μουσείο ας πούμε τιμής ένεκεν για να δείχνουμε σε κάποιους ανθρώπους πως ξεκίνησε η εταιρία .Ο αδερφός μου και εγώ έχουμε αναλάβει την εταιρία τα τελευταία χρόνια και έχουμε πραγματικά μεγαλώσει μέσα στα παιχνίδια και κυλάει στις φλέβες μας το παιχνίδι και πηγαίνουμε κάθε χρόνο στην έκθεση της Νυρεμβέργης όπως πήγαινε ο παππούς μου την δεκαετία του ΄60 και είναι πολύ συγκινητικό αυτό, συνεχίζουμε δηλαδή κάποια πράγματα να τα κάνουμε με τον τρόπο που τα έκανε και αυτός.

Αυτή την στιγμή η ΕΠΑ παράγει επιτραπέζια. Μπορείτε να τα βρείτε σε όλα τα καταστήματα παιχνιδιών. Είναι πολύ ευχάριστο το γεγονός ότι υπάρχουν τα εκθέματά μας στο μουσείο Μπενάκη από τις εταιρείες τις ελληνικές που έχουν εκθέματα και συνεχίζουν να υπάρχουν στον χώρο. Το σήμα με τον κίτρινο ρόμβο υπάρχει περίπου από το 1950 και πήρε την επωνυμία ΕΠΑ (Εργοστάσιο Παιδικών Αθυρμάτων), δεν το έχουμε αλλάξει και δεν σκοπεύουμε να το αλλάξουμε. Έχουμε κάνει πολύ μικρές αλλαγές στο σήμα. Το θεωρούμε λίγο ιεροσυλία για την ιστορία, παρόλο που δείχνει την ηλικία του αλλά το κρατάμε, γιατί πάρα πολύς κόσμος το ξέρει. Μάλιστα, ήρθε πριν δέκα μέρες ένα συνεργίο από το Αθηναϊκό πρακτορείο ειδήσεων και μας πήρε συνέντευξη και τους δήξαμε και όλα αυτά τα πράγματα, παλιά παιχνίδια και τιμοκαταλόγους προπολεμικούς κτλπ.

-Σήμερα, στην παρούσα φάση, πιο παιχνίδι της εταιρίας σας έχει τις περισσότερες πωλήσεις;

Το παιχνίδι το οποίο έχει τις περισσότερες πωλήσεις όσο και αν σας φαίνεται περίεργο είναι το Φιδάκι και ο Γκρινιάρης, που είναι ένα πάρα πολύ κλασσικό παιχνίδι, αλλά έχω την εντύπωση ότι ακριβώς επειδή είναι κλασσικό και επειδή το αγοράζουνε γονείς και παππούδες και γιαγιάδες, νομίζω ότι δεν λείπει από κανένα σπίτι τελικά και το πρώτο σε πωλήσεις παιχνίδι μας είναι το φιδάκι και γκρινιάρης. Συνεχίζει να είναι μάλλον θα έλεγα, γιατί πιθανόν και έναν από τους πρώτους γκρινιάζεις που ήρθαν στην Ελλάδα και μάλιστα ο τίτλος του ήτανε “Μη Θυμώνεις’, η ακριβής μετάφραση του “Ne te fâche pas” ήτανε της ΕΠΑ. Συγκεκριμένα ο τίτλος ήταν Μη θυμώνεις άνθρωπε με γαλάζιο φόντο στο οποίο ήταν ένα αγοράκι το οποίο ήτανε θυμωμένο και ένα κοριτσάκι που του έλεγε «Μη θυμώνεις άνθρωπε» είναι της ΕΠΑ.  Έτσι λοιπόν σίγουρα το μοναδικό παιχνίδι το οποίο παράγεται εδώ και τουλάχιστον 50 με 60 χρόνια είναι ο γκρινιάρης.

Το πιο πρόσφατο παιχνίδι το οποίο βγάλαμε έχει βγει αυτή την εβδομάδα και είναι το “Ταξιδεύω στην Ελλάδα’. Το πρώτο κομμάτι πουλήθηκε τη Δευτέρα. Είναι η καινούργια συσκευασία η οποία έχει ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια και είναι τετράγωνη. Βολεύει και τους καταστηματάρχες. Γενικώς είναι ένα μοντέρνο, ας το πούμε έτσι υλικό. Υπήρχε και το ταξιδεύω στην Ευρώπη αλλά αυτό ήταν πιο καινούριο έχουμε βγάλει. Το μόνο που έχουμε κάνει στο σήμα είναι: το έχουμε στρογγυλέψει λίγο στις γωνίες και γράψαμε από κάτω ότι είναι από το 1930. Είναι οι μόνες δύο μικρές αλλαγές τις οποίες επιτρέψαμε.

-Τα παιδιά προτιμούν παιχνίδια ελληνικών ή ξένων εταιριών;

Έχω την εντύπωση ότι στα παιδιά πιθανόν να μην έχει φτάσει ακόμα αυτό αλλά οι γονείς τους σίγουρα προτιμούν τα ελληνικά και αυτός είναι και ο λόγος που από τότε που ξεκινήσαμε αυτή τη συσκευασία βάζουμε και αυτή τη σημαία εδώ πέρα και γράφουμε ότι είναι παιχνίδια που είναι κατασκευασμένα στην Ελλάδα από μία ελληνική εταιρεία γιατί είχαμε δει ότι παίζει ρόλο ίσως όχι στα παιδιά αλλά στους γονείς οι οποίοι τα αγοράζουν, παίζουν ρόλο και για αυτό και το έχουμε βάλει σε όλα μας τα παιχνίδια τα καινούργια. Έχουμε γράψει και έχουμε βάλει και την Ελληνική σημαία τα παιχνίδια μας.

Κυκλοφορούν μονάχα στην Ελλάδα και στην Κύπρο γιατί υπάρχει το θέμα της γλώσσας. Έχουμε κάνει κάποιες ενέργειες τα τελευταία χρόνια να έρθουμε σε επαφή ότι υπάρχει άλλη μία Ελλάδα έξω, να έρθουμε σε επαφή με τους ομογενείς που τους αρέσει να έχουν ελληνικά παιχνίδια. Ειδικά αυτό το ταξιδεύω στην Ελλάδα, νομίζω ότι είναι καλό για εξαγωγή. Για την ώρα αυτό που κάνουμε είναι ότι αρκετά χρόνια έχουμε συνεργασία με μία κυπριακή εταιρεία και κάνουμε εξαγωγή στην Κύπρο.

-Πού στηρίζεστε για να δημιουργήσετε ένα νέο προϊόν;

Στηριζόμαστε είτε σε κάποιο παλιότερο δικό μας παιχνίδι ας πούμε για παράδειγμα της Οδύσσειας  που σκεφτόμαστε που σκεφτόμαστε να ξανά βγάλουμε ή της Πετροπηγής που ήταν ένα άλλο παλιό παιχνίδι το έχουμε ξαναβγάλει, είτε κάποια παραλλαγή της Μονόπολης για παράδειγμα για μικρότερα παιδιά ή κάτι τέτοιο. Έχουμε και ένα δημιουργικό τμήμα (είναι εκτός εργοστασίου) το οποίο μας βοηθάει στην παραγωγή και στην κατασκευή των καινούργιων παιχνιδιών

-Σύμβουλοι δηλαδή;

Είναι σύμβουλοι, στην ουσία, είναι μία ομάδα. Υπάρχουν μακετίστες γραφίστες κλπ. Δεν ανήκουν στη δική μας εταιρεία, δεν είναι υπάλληλοί μας, είναι συνεργάτες.

-Τί καθορίζει την τιμή του παιχνιδιού;

Καταρχήν στοχεύουμε στο να βγάλουμε κάποιο παιχνίδι το οποίο είναι προσιτό, οπότε ξεκινάμε με μια τιμή-στόχο, ας το πούμε έτσι. Μέσα σε αυτή την τιμή προσπαθούμε να βάλουμε το κόστος παραγωγής, το κόστος των πρώτων υλών, το κόστος των καλουπιών, δηλαδή τα ζάρια τα πιόνια και τα λοιπά, και το κόστος φυσικά της εκτύπωσης. Μετά σε αυτό το πράγμα προσθέτουμε το κέρδος μας. Τα παιχνίδια μας έχουμε καταφέρει τα τελευταία χρόνια, από τότε που βγάλαμε αυτή την τετράγωνη συσκευασία, να έχουν μία καλή σχέση τιμής και ποιότητας και αυτός είναι και ο λόγος που είναι ιδιαίτερα καλά εμπορικά τα προϊόντα.

-Που παράγονται τα προϊόντα και από που προμηθεύεστε τις πρώτες ύλες;

Παράγονται εδώ, στο εργοστάσιο, σε όλους τους υπόλοιπους χώρους όπου είναι οι μηχανές, όπου είναι οι αποθήκες. Παράγονται εδώ. Οι πρώτες ύλες είναι οι περισσότερες από το εξωτερικό. Η πρώτη ύλη, δηλαδή το πλαστικό το οποίο χρησιμοποιούμε είναι σαφώς από το εξωτερικό. Χαρτιά και χαρτόνια τα οποία χρησιμοποιούμε είναι ελληνικά και επίσης, το σρινγγ αυτό της συσκευασίας είναι επίσης εισαγόμενο. Δηλαδή αυτό το τελικό σρινγγ με το οποίο τυλίγουμε τα παιχνίδια, είναι εισαγωγής.

-Πόσο δύσκολη θα ήταν η δημιουργία ενός εργοστασίου σήμερα;

Δυστυχώς, αυτό το οποίο δείχνει η πρόοδος των χρόνων είναι ότι μάλλον είναι πολύ δύσκολο. Τα τελευταία αρκετά χρόνια δεν έχει γίνει κάποιο καινούργιο εργοστάσιο παιχνιδιών. Αυτά τα οποία κυκλοφορούνε, κατά ένα πολύ μεγάλο ποσοστό γίνονται στο εξωτερικό, δηλαδή των μεγάλων εταιριών σίγουρα γίνονται στο εξωτερικό και έρχονται εδώ πέρα μεταφρασμένα στα ελληνικά. Κάποτε οι Έλληνες κατασκευαστές παιχνιδιών γενικότερα ήμασταν πολλοί. Έχουμε μείνει ελάχιστοι δυστυχώς τα τελευταία χρόνια, οπότε προφανώς είναι κάτι αρκετά δύσκολο. Η απάντηση δηλαδή είναι ότι για να φτιαχτεί ένα εργοστάσιο παιχνιδιών είναι κάτι αρκετά δύσκολο, κι ακόμα περισσότερο πίστεψέ με, είναι να διατηρηθεί.

-Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε σήμερα την περίοδο της οικονομικής κρίσης?

Ποιες είναι οι δυσκολίες? Το παιχνίδι, παρόλο που δεν θα έπρεπε να είναι έτσι, είναι λίγο άμεσα εξαρτημένο με την καλή διάθεση του γονιού. Αυτό το βλέπουμε κι εδώ που είναι ένα κατάστημα λιανικής, ότι δηλαδή σε άσχετες εποχές, πέραν των Χριστουγέννων και του Πάσχα, όταν συμβαίνει κάτι καλό στην οικογένεια ή στον ίδιο τον γονιό, αυτό είναι μια χαρά την οποία θέλει να την μοιραστεί και περνάει από εδώ να πάρει ένα παιχνίδι για να το φέρει στο σπίτι. Δυστυχώς τα τελευταία χρόνια οι ευχάριστες εκπλήξεις για μια οικογένεια είναι λιγότερες από ότι παλιότερα και μάλλον θα έλεγα ότι οι δυσάρεστες είναι περισσότερες. Οπότε έχουμε ένα πρόβλημα θα έλεγα και πραγματικό, δηλαδή το ότι σαφώς δεν περισσεύουν χρήματα στον κόσμο για να δώσει σε παιχνίδια, αλλά σαφώς είναι και θέμα καλής διάθεσης, η οποία δυστυχώς δεν υπάρχει.

-Ποιες είναι οι αρμοδιότητές σας στο εργοστάσιο της ΕΠΑ?

Εγώ λοιπόν επειδή τα έχουμε κάπως μοιράσει με τον αδελφό μου, εγώ είμαι ο υπεύθυνος της παραγωγής και της ανάπτυξης των καινούργιων παιχνιδιών. Η αρμοδιότητά μου δηλαδή είναι αυτή. Αυτό (το παιχνίδι) που σας έδειξα μόλις τώρα, είναι κατά ένα μεγάλο ποσοστό δικό μου έργο όπως και όλα τα άλλα επιτραπέζια. Εγώ ασχολούμαι με αυτό,  ασχολούμαι δηλαδή με την ανάπτυξη των καινούργιων παιχνιδιών.

-Κυρίως επιτραπέζια?

Μόνο επιτραπέζια. Τα τελευταία χρόνια μόνο επιτραπέζια.

-Τα τουβλάκια αυτά τα παλιά, δεν θα μπορούσατε να (τα ξανά- προωθήσετε στην αγορά?) το λέω αυτό γιατί τα lego που είναι αντίστοιχα (έχουν ζήτηση από τον κόσμο)…

Πολύ πριν (εμφανιστούν) τα lego, που πραγματικά είναι αρκετά ακριβότερα, κάλυψαν αυτό το κενό τα κινέζικα προϊόντα. Λόγω πολύ μεγάλης παραγωγής και λόγω πολύ φθηνών εργατικών έβγαιναν πολύ πολύ φθηνότερα από τα δικά μας και για αυτό το λόγο, σιγά σιγά σταματήσαμε να τα παράγουμε.

-Τα κινέζικα παιχνίδια γενικά σας έχουν δημιουργήσει  πρόβλημα?

Σίγουρα, σίγουρα είναι. Το μεγαλύτερο πρόβλημα με τα κινέζικα είναι ότι άλλαξαν λίγο την νοοτροπία του κόσμου, τον τρόπο με τον οποίο βλέπουν τα παιχνίδια. Δηλαδή αυτό το παιχνίδι όπως βλέπετε, ήταν κάτι το οποίο ήταν σαφώς ακριβό αλλά ήταν και ένα παιχνίδι το οποίο εάν κάποιο παιδί ήταν αρκετά τυχερό ώστε να καταλήξει στα χέρια του ένα τέτοιο κουτί, να το κρατήσει για όλη του την παιδική ηλικία και πιθανότατα να έπαιζε και ο αδελφός του με αυτό και να μη σας πω και το παιδί του. Τα κινέζικα προϊόντα αυτό το οποίο έκαναν ήταν ότι έβαλαν τον κόσμο να σκέφτεται λίγο ότι ένα παιχνίδι θα κρατήσει από την Παρασκευή μέχρι το Σάββατο.

…αναλώσιμο

Είναι ένα αναλώσιμο παιχνίδι. Είναι μια πολύ μεγάλη συσκευασία η οποία πιθανότατα να έχει μέσα τρία πράγματα. Είναι εντυπωσιακό, είναι ογκώδες, αλλά παρόλα αυτά είναι ένα ευτελές παιχνίδι. Γενικότερα θα έλεγα ότι βοήθησε στο να μπει ο κόσμος σε μια διαφορετική νοοτροπία και μια νοοτροπία η οποία τον οδήγησε σε …(αναλώσιμα παιχνίδια)

Γενικότερα τα κινέζικα και σε συνδυασμό με τις αλυσίδες καταστημάτων οι οποίες κυρίως αντιπροσωπεύουν στην Ελλάδα τη συγκεκριμένη νοοτροπία, λίγο χάλασαν τον τρόπο με τον οποίο είχε στο μυαλό της η οικογένεια το παιχνίδι. Το ευτέλισε εντέλει. Και αυτό οδήγησε σε συνδυασμό και με έναν υπερκαταναλωτισμό, σας λέω πάλι ότι αυτό δεν ήταν ένα παιχνίδι (εννοεί το προηγούμενο επιτραπέζιο), το οποίο και λόγω τιμής προφανέστατα, αλλά δεν ήταν ένα παιχνίδι το οποίο υπήρχε περίπτωση να πάρει ένα παιδί κάθε εβδομάδα. Δεν είναι πολύ μακρινή η εποχή που παιδιά μεγάλωναν (μόνο) με τρία και τέσσερα παιχνίδια, τα οποία ξαναλέω τα πρόσεχαν και πάρα πολύ για να μπορέσουν να παίξουν και τα αδελφάκια τους. Νομίζω ότι το ένα οδήγησε και στο άλλο. Αλλά εν πάση περιπτώσει, αυτή τη στιγμή υπάρχει μια αντίστροφη τάση. Δηλαδή μία τάση λίγο με το ευρωπαϊκό παιχνίδι. Υπάρχει μια αντιστροφή όλου αυτού του κλίματος την οποία πιστεύω ότι σιγά σιγά θα την δούμε αποτυπωμένη και στα καταστήματα, την βλέπουμε ήδη αποτυπωμένη στα καταστήματα. Εμείς ας πούμε για παράδειγμα εδώ πέρα έχουμε διαλέξει να μην έχουμε τέτοιου είδους παιχνίδια. Ο κόσμος το καταλαβαίνει αυτό το πράγμα, το νιώθει, το εκτιμά.

Πέρα από τα δικά μας παιχνίδια έχουμε κάνει κάποιες επιλογές από κάποιες εταιρίες που είναι ποιοτικές. στο κάτω κάτω πολλές φορές το φθηνό είναι και ακριβό. Το να αγοράζεις δηλαδή κάθε εβδομάδα ένα παιχνίδι το οποίο κάνει 5 ευρώ, είναι μεν φθηνό εκείνη τη στιγμή που το παίρνεις αλλά αν το δεις γενικότερα, ίσως να ήταν πιο έξυπνο το να αγοράσεις ένα παιχνίδι το οποίο έκανε 25 ευρώ και πιο αραιά και το οποίο βέβαια θα σου έδινε περισσότερο χρόνο παιχνιδιού γιατί είναι κάτι πιο πρωτότυπο.

-Εσείς ερχόμενος εδώ κάθε μέρα, τι ακριβώς πρέπει να κάνετε και ποιο είναι το ωράριο εργασίας;

Το ωράριο εργασίας τα τελευταία χρόνια, έχει σίγουρα διευρυνθεί. Ειδικά για εμάς, για τον αδερφό μου και εμένα. Εγώ έρχομαι κάθε πρωί γύρω στις εννέα. Φεύγω περίπου γύρω στις οχτώ, οπότε είμαι περίπου έντεκα ώρες εδώ. Η αλήθεια είναι ότι μου αρέσει πολύ η δουλειά μου, με τον αδερφό μου υπερηφανευόμαστε ότι έχουμε την καλύτερη δουλειά του κόσμου, γιατί ο μεγαλύτερος μας πελάτης είναι οχτώ χρονών και είναι κάτι το οποίο μας αρέσει πάρα πολύ. Ξεκινάω να έρθω εδώ πέρα τις περισσότερες φορές με κέφι, να μην σας πω ψέματα ότι κάθε μέρα έρχομαι με πολύ όρεξη. Καθημερινά, έρχομαι, βλέπω τα e-mail μου, τα επείγοντα και φεύγω έξω, είτε σε καταστήματα, για να ρίξω μία ματιά, στις τάσεις και τον ανταγωνισμό. Ύστερα έχω ραντεβού με την ομάδα, με την οποία κάνουμε τα καινούρια παιχνίδια. Περιττό να σας πω, ένα από τα πιο ωραία κομμάτια της δουλειάς μου, την οποία την περιμένω κάθε χρόνο, σαν μικρό παιδί, είναι η έκθεση της Νυρεμβέργης. Είναι η παλιότερη έκθεση στην Ευρώπη, είναι ένα ραντεβού όλων των ανθρώπων που αγαπούν το παιχνίδι. Πήγαινε και ο παππούς μου, πήγαινε και ο πατέρας μου και τώρα πηγαίνουμε και εμείς. Το περιμένω κάθε χρόνο πως και πως. Βλέπουμε τις τάσεις, μας βάζουνε στα περίπτερά τους, η Playmobil, η Lego, βλέπω ότι καινούριο θα κυκλοφορήσει μέσα στη χρονιά, γυρνάω από εκεί, έχοντας πάρει ενέργεια για όλη τη χρονιά. Γυρνάω από εκεί έχοντας πάρει ενέργεια για όλη την χρονιά.

-Τώραπου μιλήσατε για τις τάσεις, κάθε πότε εκδίδεται ένα καινούριο παιχνίδι;

Από τότε που ξεκινήσαμε αυτό το πρόγραμμα ανανέωσης προσπαθούμε να βγάλουμε ένα καινούριο παιχνίδι κάθε περίπου 3-4 μήνες, οπότε βγαίνουν περίπου 3 ή 4 παιχνίδια το χρόνο. Η ζωή κάθε παιχνιδιού, ας πούμε η Οδύσσεια, έμεινε ακριβώς η ίδια για περίπου 30 χρόνια. Κάτι τέτοιο, πλέον δεν ισχύει. Δεν μπορεί να κυκλοφορήσει ένα παιχνίδι με το ίδιο λουκ για τόσο μεγάλο χρονικό διάστημα, πρέπει οπωσδήποτε μετά από κάποια χρόνια, τα οποία είναι συνήθως 5 με 8, να αλλάζει το λουκ του παιχνιδιού. Για παράδειγμα, το παιχνίδι που βγήκε χθες, σε μία τετραετία-πενταετία , θα πρέπει να πάρει ένα «λίφτινγκ» ας το πούμε έτσι.

-Μία ερώτηση άκομα, αν υπάρχει περίπτωση να βγάλετε ρετρό παιχνίδια;

Υπάρχει αυτή η σκέψη. Η αλήθεια είναι ότι, ότι με την «Πετροπηγή» όπου είχαμε μία αντίστοιχη ζήτηση, δηλαδή να ξαναβγεί ένα παιχνίδι, εμπορικά, δεν πήγε καλά. Οπότε είμαστε γενικώς, επιφυλακτικοί με την Οδύσσεια, το δε μινιμαλιστικό του κουτί, με ένα ερυθρόμορφο αγγείο και όλα αυτά, έχω την εντύπωση, πως (εγώ που ασχολούμαι με αυτά) δεν θα είχε απήχηση στο ράφι αυτή τη στιγμή, όπως είχε τη δεκαετία του ’70. Θα δείχνει λίγο φτωχό και κάναμε μία μελέτη, το φέραμε στις διαστάσεις αυτού του καινούριου κουτιού και εμάς μας άρεσε, γιατί εμείς μεγαλώσαμε με αυτό. Εγώ είμαι του ’68 και μερικά χρόνια αργότερα ξεκίνησε να βγαίνει αυτό το παιχνίδι, αλλά έχω την αίσθηση πως στα σημερινά παιδιά, δεν θα τα «τραβούσε».

Αγγελική Ιγνατιάδου: Εμείς θα παίζαμε. Εμείς θέλουμε να ξαναπαίξουμε.

Κάπως έτσι. (Γέλια μεταξύ των δύο.)

- Τι σπουδές χρειάζεται για να διευθύνει κάποιος ένα εργοστάσιο;

Κοιτάξτε, εγώ και ο αδερφός μου έχουμε τελειώσει τις Οικονομικές Σπουδές του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Αλλά αυτό αφορά το κομμάτι της οικονομικής διαχείρισης. Τώρα, επειδή υπάρχει η εξειδίκευση, εγώ αν αυτή τη στιγμή ξαναπήγαινα στο πανεπιστήμιο, πιθανότατα να μην έκανα κάτι σε οικονομικά, αλλά να έκανα κάτι πιο πολύ στον τομέα που έχω αναλάβει στην επιχείρηση. Κάτι δηλαδή σχετικό με γραφικές τέχνες, με σχεδιασμό παιχνιδιών ή κάτι τέτοιο. Οπότε η απάντηση είναι, ανάλογα με το πόστο. Ο αδερφός μου, που έχει αναλάβει τα οικονομικά, καλώς πιθανώς και τα σπούδασε. Εγώ νομίζω, θα μπορούσα να είχα κάνει και κάτι διαφορετικό, το οποίο το απέκτησα βέβαια, με πείρα, αλλά θα μπορούσα να το έχω σπουδάσει.

-Ποια δεξιότητα χρειάζεται το επάγγελμά σας;

Νομίζω συνδυάζεται με το προηγούμενο ερώτημα του συμμαθητή σου, ότι είναι ανάλογα με τη θέση την οποία έχεις. Αυτό που θα σου έλεγα σίγουρα, είναι ότι χρειάζεται να αγαπάς το αντικείμενο και την δουλειά. Αυτό θα σου δώσει τις δεξιότητες μετά, να ασχοληθείς με οποιοδήποτε κομμάτι της δουλειάς, της συγκεκριμένης τουλάχιστον.

-Πόσα άτομα απασχολείτε στην επιχείρησή σας και ποια είναι τα βασικά προσόντα επιλογής προσωπικού;

Η επιχείρηση κάποια στιγμή, όταν πρωτοήρθα εδώ, είχε φτάσει να έχει 60 άτομα. Αυτή τη στιγμή είμαστε κάτω από δέκα. Τα κριτήρια με τα οποία προσλαμβάνουμε, είναι και πάλι ανάλογα με τη θέση, με το αν θα είναι πωλητής ή εργάτης που θα βοηθά στην κατασκευή των παιχνιδιών η θα δουλεύει στις μηχανές. Ένα από τα βασικά κριτήρια, επειδή η δουλειά μας χαρακτηρίζεται από μία εποχικότητα, δηλαδή από το Σεπτέμβριο και μετά έχουμε πολλή δουλειά, ψάχνουμε να βρούμε ανθρώπους που είναι εργατικοί, ειδικά από το Σεπτέμβριο και μετά, να είναι αφοσιωμένοι εδώ γιατί είναι πραγματικά δύσκολοι μήνες. Σεπτέμβριος-Οκτώβριος-Νοέμβριος-Δεκέμβριος είναι τέσσερις πολύ μεγάλοι και γεμάτοι μήνες, λόγο Χριστουγέννων. Είχα επικοινωνήσει, μάλιστα, μαζί σας και σας είχα πει ότι δυστυχώς αυτή την περίοδο των τεσσάρων μηνών μου είναι αδύνατο να σας δεχτώ. Νομίζω ότι κυρίως η εργατικότητα θα έλεγα και η θέληση να προσφέρει σαν ομάδα, γιατί δουλεύουμε γενικώς σε ομάδες εδώ, υπάρχει συγκεκριμένη ομάδα η οποία κάνει συγκεκριμένη δουλειά. Θέλουμε ανθρώπους οι οποίοι να συνεργάζονται καλά με άλλους. Ένας άνθρωπός ο όποιος θα είναι ιδιαίτερα εργατικός άλλα δύσκολος, ας το πούμε έτσι, σαν άνθρωπός γενικός μας δυσκολεύει και εμάς στο να συνεργαζόμαστε μαζί του.

-Κάποια ειδικά προσόντα δεν έχετε στο νου σας;

 

Και πάλι είναι ανάλογα με την θέση δηλαδή ας πούμε στους πολίτες μας παίζει αρκετά μεγάλο ρολό η προ υπηρεσία από την άλλη μεριά όμως γενικώς μας ενδιαφέρει να είναι και νέα παιδιά με όρεξη για δουλειά γατί είναι και κουραστική δουλειά η συγκεκριμένη με πολλά χιλιόμετρα και πολλή κόπο.,

 

-Όταν λέτε πωλητές εννοείτε να προωθούν τα προϊόντα?

 

Ναι, επισκέπτονται περιοχές έχουμε πελάτες σε όλη την Ελλάδα, για παράδειγμα μουστάκας κάνει αγορές για όλα του τα καταστήματα, αλλά ένα μικρό βιβλιοπωλείο στο Ηράκλειο, ας το πούμε έτσι, θα πρέπει κάποιος πωλητής να το επισκεφτεί για να του δείξει και να του πει ότι βγάλαμε αυτό το καινούριο παιχνίδι, να δει το ράφι αν έχει κάποιες ελλείψεις. Ξέχασα να σας πω ότι τα τελευταία 20 χρόνια πέρα από την παραγωγή των παιχνιδιών έχουμε και τέσσερις πέντε πολύ σοβαρές αντιπροσωπείες από παιχνίδια και λόγο της καταγωγής μας οι περισσότερες είναι από την Ιταλία. Έχουμε λοιπόν αυτή την εταιρεία η οποία κατασκευάζει λούτρινα παιχνίδια με πολύ καλή ποιότητα όμως. Η συγκεκριμένη εταιρία είναι η Ventureli, είναι ιταλική και έχει πάρει τα τελευταία δυο χρόνια, εμείς συνεργαζόμαστε μαζί τους 20, άλλα τα τελευταία δυο χρόνια έχει πάρει το παγκόσμιο licence της National Geographic και αυτό βέβαια έχει δώσει μια πολύ μεγάλη ώθηση στις πωλήσεις της συγκεκριμένης εταιρείας. Η άλλη εταιρεία η όποια αντιπροσωπεύουμε στην Ελλάδα παράλληλα με τα δικά μας παιχνίδια είναι η Jobas η οποία κάνει ανεμόμυλους είναι αυτή η εταιρεία που βλέπεται το stand έξω, είναι μια Ιταλική εταιρία η οποία κατασκευάζει αυτούς του ανεμόμυλους από πλαστικό και την έχουμε επισκεφθεί και στην Ιταλία, όλα φτιάχνονται με ρομπότ, είναι εκπληκτικό το θέαμα επίσης έχουμε αυτά τα ξύλινα τα οποία βλέπεται τα είναι μια τσέχικη  εταιρεία την οποία επίσης εμείς αντιπροσωπεύομε, οπότε ο πωλητής πέρα από την πώληση τον δικό μας παιχνιδιών έχει και την προώθηση στην ουσία και τον άλλον αντιπροσωπιών μας και επειδή ειδικά τα φουρφούρια μας είναι και σε τουριστικές περιοχές. Έχουμε δηλαδή πελάτες οι οποίοι δεν είναι παιχνιδάκια ακριβώς και είναι Greek Art, τα σουβενίρ είναι ένα ιδιαίτερα εκτεταμένο δίκτυο πολύ σοφό που πρέπει να έχουμε και ξαναλέω όχι μόνο σε παιχνιδάκια.

 

-Πόσα άτομα υπάρχουν στο εργοστάσιο περίπου;

 

Πέρα των πωλήσεων είναι οκτώ άτομα.

 

-Χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη γνώση για τους καινούργιους;

 

Όχι, δεν χρειάζεται, στην ουσία τη συμβαίνει είναι ότι οι παλιοί αναλαμβάνουν συνήθως να του δείξουν κάποια πράγματα. Ένας υπάλληλος όσο περνάει ο χρόνος γίνεται και πιο χρήσιμος γιατί αποκτά πήρα. Αυτό που φοβόμαστε πάντα είναι ότι μπορεί να γίνει κάποιο λάθος και για παράδειγμα ότι θα μπούνε τα πιόνια από αυτό το παιχνίδι ας πούμε στον γκρινιάρη, τέτοια πράγματα ας πούμε τα οποία ένας έμπειρος υπάλληλος δεν τα κάνει. Είναι κάτι δηλαδή το όποιο γίνεται με τον χρόνο.

 

-Έπρεπε να κάνετε κάποια ανοίγματα για να σταθείτε κατά την οικονομική κρίση;

 

Ναι, στην ουσία αυτό το οποίο κάναμε ήταν αυτό που συμβαίνει ήταν μια ευτυχής συγκυρία ας το πούμε έτσι ότι η συγκεκριμένη εταιρεία πήρε ένα μεγάλο boost μέσα σε αυτό το διάστημα, αλλά δεν σας κρύβω ότι συνεχίζουμε να θεωρούμε την καρδία της δουλειάς μας τα επιτραπέζια παιχνίδια και σε αυτά δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση. Μας ευχαριστεί πάρα πολύ το γεγονός ότι τα τελευταία 2 χρόνια έχουμε δει μια πολύ μεγάλη αύξηση πωλήσεων λόγο της καινούριας συσκευασίας πιθανότατα όπως ανέφερε και το παιδί το γεγονός ότι είναι κατασκευασμένα στην Ελλάδα να έπαιξε και αυτό τον ρολό του συνεχίζουμε να θεωρούμε παρόλο το υπόλοιπο όλο αυτό θεωρώ ότι η καρδία της δουλειάς μας είναι το επιτραπέζιο παιχνίδι.

 

-Οι νεότεροι της οικογένειας έχουν σκοπό να ασχοληθούν;

 

Η κοπέλα η οποία είδατε εδώ είναι η κόρη του αδερφού μου και σπουδάζει νομική, είναι τέταρτο έτος τώρα επειδή δεν έχει εξεταστική έχει έρθει και αυτή να μας βοηθήσει. Θεωρούμε ότι αυτή είναι η τέταρτη γενιά. Αυτή είναι λοιπόν η Ελένη Ακουαρόνε. Εγώ έχω πολύ μικρότερα παιδιά, είναι ακόμα στο σχολειό. Ο ένας είναι στο δημοτικό και ο άλλος στο λύκειο και θέλω να πιστεύω ότι κάποιος από τους δυο θα είναι ο συνεχιστής της οικογενειακής παράδοσης. Θα είναι σημαντικό γιατί γενικότερα στην Ελλάδα εταιρίες οι οποίες είναι από το 1930 σε οποιοδήποτε τομέα είναι ελάχιστες, και στο παιχνίδι καμία.