«Οι Λαζαρίνες» είναι ένα έθιμο της χώρας μας, που γίνεται από τα παλιά χρόνια και σε πολλές περιοχές , κυρίως σε χωριά, διατηρείται μέχρι σήμερα. Γίνεται το Σάββατο του Λαζάρου.
Οι Λαζαρίνες ή Λαζαρίτσες ή Λαζαρούδες πήραν το όνομά τους από τον Άγιο που ανάστησε ο Χριστός , τον Λάζαρο. Είναι μικρά κορίτσια ή και πιο μεγάλες γυναίκες που είναι ελεύθερες. Εκείνη τη μέρα γυρίζουν στα σπίτια του χωριού τους ή και στα γειτονικά χωριά, και σε κάθε σπίτι χορεύουν και τραγουδούν τα κάλαντα του Λαζάρου. Είναι ντυμένες στα λευκά με λουλουδένια στεφανάκια στα μαλλιά τους ή φορούν τις παραδοσιακές φορεσιές τις περιοχής τους. Κρατούν καλαθάκια στολισμένα με λουλούδια και εκεί βάζουν τα αυγά που τους δίνουν οι νοικοκυρές του σπιτιού, για να τα βάψουν κόκκινα τη Μεγάλη Πέμπτη.
Από τόπο σε τόπο υπάρχουν πολλές διαφορές. Αντί για αυγά, αλλού δίνουν στις Λαζαρίνες τσουρέκια, φρούτα, τα μικρά ψωμάκια του Λαζάρου που κάνουν οι νοικοκυρές την ίδια μέρα, άλλα φαγώσιμα ή χρήματα. Σε κάποιες περιοχές, οι μεγάλες γυναίκες βράζουν ρύζι και πριν να πουν τα κορίτσια τα κάλαντα, το μοιράζουν εκείνο το Σάββατο αντί για κόλλυβα. Αλλού οι Λαζαρίνες έχουν και ένα μικρό αγόρι μαζί τους ντυμένο στα λευκά, τον Λάζαρο, ενώ αλλού ο Λάζαρος είναι ένα ομοίωμα . Το πιο συνηθισμένο ομοίωμα είναι φτιαγμένο από έναν ξύλινο σταυρό, που είναι το σώμα του Λαζάρου, μια πάνινη ζωγραφιστή μπαλίτσα, που είναι το κεφάλι του, και ένα άσπρο φορεματάκι μικρού κοριτσιού, που είναι το ρούχο του. Σε κάποια μέρη τα κάλαντα λένε και κορίτσια και αγόρια και είναι όλα μαζί τα Λαζαράκια ή τους φωνάζουν χώρια οι Λαζαρίνες και οι Λάζαροι. Σε κάποιες περιοχές οι Λαζαρίνες τραγουδούν τα κάλαντα από την Παρασκευή πριν το Σάββατο του Λαζάρου μέχρι και την Κυριακή των Βα΄ί΄ων.
Τα κάλαντα του Λαζάρου λέγονται Λαζαρικά ή Λαζαριάτικα ή Αγερμοί του Λαζάρου. Είναι γνωστά και ως κάλαντα του Πάσχα ή και κάλαντα της άνοιξης. Υπάρχουν πολλά Λαζαρικά τραγούδια και το καθένα έχει πολλές παραλλαγές. Κάθε τραγούδι συνήθως έχει και το χορό του. Τα τραγούδια διαφέρουν από τόπο σε τόπο. Οι Λαζαρίνες τραγουδούν κυρίως το ξύπνημα του Λαζάρου από τον θάνατο, δηλαδή την ανάστασή του. Πολλές φορές όμως τραγουδούν και για το ξύπνημα της φύσης, την άνοιξη, και άλλες φορές λένε παινέματα στους νοικοκύρηδες. Τα πιο γνωστά τραγούδια των Λαζαρίνων είναι τα εξής:
» Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε των Βαγιών η εβδομάδα.
Ξύπνα Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μέρα σου και η χαρά σου.
Πού ήσουν Λάζαρε; Πού ήσουν κρυμμένος;
Κάτω στους νεκρούς, σαν πεθαμένος.
Δε μου φέρνετε, λίγο νεράκι,
που “ν” το στόμα μου πικρό φαρμάκι.
Που ‘σουν Λάζαρε, που η φωνή σου
όπυ σε κλαίγαν οι αδερφοί σου;
Ήμουνα στη γη παραχωμένος,
και με τους νεκρούς ανταμωμένος.
Τα χεράκια μου σταυροδεμένα,
τα ποδάρια μου αγναντισμένα.
Τα ματάκια μου γιομάτα δάκρυ,
και το στόμα μου πικρό φαρμάκι.
Κι ήρθεν ο Χριστός και ξύπνησέ με,
κι απ’ το μνήμα μου εσήκωσέ με.
Ήρθ’ ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθ’ η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.»
«Δε μου φέρνετε λίγο λεμόνι,
Που “ν” το στόμα μου, σαν περιβόλι.
Ήρθε ο Λάζαρος, ήρθαν τα Βάγια,
ήρθε η Κυριακή που τρων’ τα ψάρια.
Σήκω Λάζαρε και μην κοιμάσαι,
ήρθε η μάνα σου από την πόλη,
σου ’φέρε χαρτί και κομπολόι.
Γράψε Θόδωρε και συ Δημήτρη,
γράψε Λεμονιά και Κυπαρίσσι.
Το κοφνάκι μου θέλει αυγά,
κι η τσεπούλα μου θέλει λεφτά.
Βάγια, Βάγια και Βαγιώ.
τρώνε ψάρι και κολιό.
Και την άλλη Κυριακή,
τρώνε το ψητό τ’ αρνί.»
Το έθιμο των Λαζαρίνων είναι από τις πιο χαρμόσυνες γιορτές της Σαρακοστής. Γιορτάζεται η πρώτη Λαμπρή, η ανάσταση του φίλου του Χριστού και προαναγγέλεται η Ανάσταση του Σωτήρα Χριστού!
Εργασία : Κωνσταντίνος Καραλιόλιος, Ραφαήλ Μέτσιος
Πηγές κειμένου: Από τα έθιμα των χωριών μας
Πηγές εικόνων: ekklisiaonline.gr
ertnews.gr
faretra.info
kozan.gr
benaki.org
funkycook.gr
