Λαϊκά ονόματα μηνών

Ιανουάριος : Είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου και πήρε το όνομά του από τον Θεό των Ρωμαίων Ιανό που είχε δύο πρόσωπα και συμβόλιζαν την αρχή και το τέλος. Στην Ελλάδα λέγεται Γενάρης, Πρωτάρης γιατί  είναι ο πρώτος μήνας του χρόνου, Καλαντάρης επειδή  λέμε τα κάλαντα, Μεσοχειμώνας  μιας και  είναι ο μεσαίος μήνας του χειμώνα κ.α.

Φεβρουάριος : Το όνομά του είναι το λατινικό Februare που σημαίνει καθαρίζω και ήταν αφιερωμένος στον Θεό ‘Αδη. Ονομάζεται και Κουτσοφλέβαρος διότι  έχει 28 ή 29 ημέρες, Φλιάρης  γιατί είναι ο τελευταίος μήνας του χειμώνα ‘’ φλιά΄’’ = κατώφλι  και κλαδευτής επειδή είναι εποχή του  κλαδέματος.

Μάρτιος : Ονομάστηκε έτσι γιατί ήταν αφιερωμένος στον Θεό Μαρς που στα ελληνικά είναι ο ‘Αρης. Άλλες ονομασίες είναι παλουκοκαύτης επειδή  ανάγκαζε με το απρόοπτο κρύο του τους ανθρώπους να καίνε ακόμη και τα παλούκια για να ζεσταθούν,  Ανοιξιάτης  στις 21Μαρτίου είναι η πρώτη ημέρα της Άνοιξης, Βαγγελιώτης, επειδή 25 Μαρτίου  γιορτάζουμε τον Ευαγγελισμό Της Θεοτόκου και φυτευτής διότι είναι ο μήνας που  φυτεύουμε .

Απρίλιος : Το όνομά του είναι από το λατινικό ρήμα Aperio που σημαίνει  ‘’Ανοίγω’’ γιατί ανοίγει ο καιρός και ανθίζουν τα λουλούδια .Λέγεται και ‘Αι-Γιωργίτης  στις 23 Απριλίου συνήθως  είναι η γιορτή του Αγίου Γεωργίου, κα λουλουδός  γιατί ανθίζουν τα λουλούδια, Τριανταφυλλάς, επειδή ανθίζουν τα τριαντάφυλλα.

Μάιος : Πιστεύεται ότι πήρε το όνομά του από την μητέρα του Θεού Ερμή , Μάια,  ενώ ο λαός μας τον θεωρεί μαγεμένο μήνα, γιατί αρχίζει η βλάστηση. Στην Μακεδονία ονομάζεται Κερασάρης όπως, επίσης,  και  στον Πόντο καλομήνας  λόγω της βλάστησης  των φυτών, στην Τήνο βροχάρης και στην Κύπρο Πενταφάς, γιατί εξ’ αιτίας του μεγάλου μήκους των ημερών του αναγκάζονται να τρώνε οι άνθρωποι  πέντε φορές την ημέρα.

Ιούνιος : ‘Ήταν μήνας  αφιερωμένος στην Θεά  Juno ( Ήρα ). Στις 21 Ιουνίου έχουμε το Θερινό ηλιοστάσιο . Ονομάζεται Θεριστής μιας και είναι ο μήνας που θερίζουμε τα σπαρτά και Άι – Γιαννίτης, γιατί στις 24 Ιουνίου είναι η γέννηση του Ιωάννη Του Προδρόμου.

Ιούλιος : Καθιερώθηκε το όνομά του από τον Ρωμαίο Μάρκο Αντώνιο προς τιμή του στρατηγού Ιούλιου Καίσαρα,  γιατί ήταν ο μήνας που είχε τα γενέθλιά του και δημιούργησε και το << Ιουλιανό ημερολόγιο >>. Ο ελληνικός λαός τον ονομάζει Αλωνάρη ή Αλωνιστή, επειδή είναι η εποχή που γίνεται το αλώνισμα του σιταριού. Στην Χίο και τη Νάξο λέγεται Γυαλιστής  μιας και γυαλίζουν δηλαδή ωριμάζουν  τα σταφύλια. Επίσης, λέγεται και ‘Αι-Λιάτης επειδή στις 20 Ιουλίου είναι η γιορτή Του Προφήτη Ηλία. 

Αύγουστος :  Ονομάστηκε Αύγουστος  προς τιμή του Οκταβιανού. Στο Αθηναϊκό   ημερολόγιο ονομάζεται Μεταγειτνεών. Στην παράδοση έχει ονόματα όπως Πενταφάς, δηλαδή υπάρχει αφθονία καρπών, Παχομύγης λόγω  του ότι είναι παχιές οι μύγες αυτό το μήνα και συκολόγος,  διότι ωριμάζουν τα σύκα .

Σεπτέμβριος : Είναι ο ένατος μήνας, αλλά πήρε το όνομά του από το Ρωμαϊκό ημερολόγιο που σ’ αυτό είναι ο έβδομος Suptum = επτά. Λέγεται και Τρυγητής, διότι είναι η εποχή που γίνεται ο τρύγος των σταφυλιών και Σταυρίτης ,επειδή στις 14 Σεπτεμβρίου είναι η γιορτή Της Ύψωσης Του Τίμιου Σταυρού.

Οκτώβριος : Ο όγδοος μήνας του Ρωμαϊκού ημερολογίου Οκτόμπερ αφιερωμένος στον Θεό Άρη.  Είναι κατάλληλος μήνας για καλλιέργεια και για την σπορά των χωραφιών. Ο λαός τον ονομάζει Βροχάρη, γιατί αρχίζουν τα πρωτοβρόχια, Σποριάτη ή Σποριά ή Σπαρτός, επειδή είναι  το διάστημα της σποράς των χωραφιών. Επίσης, ονομάζεται και ‘Αι-Δημητριάτης,  αφού στις 26 Οκτωβρίου είναι η γιορτή του Αγίου Δημητρίου .

Νοέμβριος : Πήρε την ονομασία του από το λατινικό noven = εννιά  του Ρωμαϊκού ημερολογίου που ήταν αφιερωμένο στον Θεό Ποσειδώνα και γιόρταζαν οι Ρωμαίοι τα Ποσειδώνια.  Ο λαός τον αποκαλεί και Χαμένο, μιας και οι ημέρες του είναι μικρές,  Σκιγιάτη που βγαίνει από τη σκιά = νύχτα λόγω του ότι νυχτώνει νωρίς, ‘Αι-Στράτηγο, αφού στις 8 Νοεμβρίου είναι η γιορτή Των Ταξιαρχών, Μιχαήλ και Γαβριήλ. Επίσης ,λέγεται και Μεσοσπορίτης, γιατί  πολλές περιοχές είναι στο μέσο της σποράς .

Δεκέμβριος : Ήταν ο δέκατος μήνας στο Ρωμαϊκό ημερολόγιο, Ντέτσεμ = δέκα.  21 Δεκεμβρίου έχουμε το χειμερινό ηλιοστάσιο . Είναι ο ψυχρότερος μήνας του χρόνου και λέγεται Χριστουγεννάρης επειδή 25 Δεκεμβρίου γιορτάζουμε την Γέννηση Του Χριστού, Γιορτινός μιας και έχει μέσα του πολλές Θρησκευτικές γιορτές, όπως της Αγίας Βαρβάρας, του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Σαββα, του Αγίου Σπυρίδωνα, όπου η παράδοση λέει: <<  πως σπυρί – σπυρί μεγαλώνει η μέρα>> και άλλες  γιορτές .. , ‘Ασπρος ή Ασπρομηνάς και χιονιάς.

Ο Δεκέμβριος αρέσει πολύ στα παιδιά για τα χιόνια, τις διακοπές των σχολείων, τα κάλαντα και τα δώρα.  Είναι και ο δικός μου αγαπημένος μήνας μιας και έχω τα  γενέθλιά μου.

‘Όπως είδαμε ο Ελληνικός λαός έχει δώσει πολλά και διάφορα ονόματα στους μήνες σύμφωνα με τις γεωργικές ασχολίες του και σύμφωνα με τις Θρησκευτικές γιορτές που υπάρχουν μέσα στον κάθε ένα από τους μήνες .

Υπάρχουν και άλλοι λαοί που έχουν ονομάσει διαφορετικά τους μήνες ανάλογα με την δική τους παράδοση .

 ΚΑΡΑΚΕΒΑΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ -ΡΑΒΙΚΑΛΗ ΒΑΣΙΛΙΚΗ, Δ2