Κωνσταντινούπολη – Θεσσαλονίκη: Η ιστορία των Ιπποδρόμων των δύο πόλεων

Ο  Iππόδρομος της Θεσσαλονίκης

Ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Θεσσαλονίκης είναι ο Ιππόδρομος, που δυστυχώς δε σώζεται σήμερα. Ο Ιππόδρομος χτίστηκε στις αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα.

Ήταν κτισμένος νότια της κύριας λεωφόρου της Θεσσαλονίκης που περνούσε κάτω από την Αψίδα του Γαλερίου, μεταξύ του τείχους της πόλης και του ανατολικού ορίου του ανακτόρου. Η χωροθέτηση αυτή επέτρεπε στον αυτοκράτορα να εισέρχεται, μέσο των κτισμάτων του ανακτόρου, στο αυτοκρατορικό θεωρείο, που βρισκόταν στο δυτικό σκέλος του Ιπποδρόμου.

Το οικοδόμημα, είχε μήκος περίπου 450 μέτρων και πλάτος 95 μέτρων. Στο βόρειο τμήμα του, που ήταν καμπύλο, σχηματίζονταν δώδεκα χώροι που πλαισίωναν την κεντρική είσοδο και χρησίμευαν για τη στάθμευση και εκκίνηση των αρμάτων (ιππάφεση). Εκτός από την ιππάφεση στο τμήμα αυτό θα υπήρχαν και άλλοι χώροι που προορίζονταν για τους δήμους (πολιτικές οργανώσεις) της Θεσσαλονίκης. Ο Ιππόδρομος προς βορρά ήταν προσπελάσιμος από τη λεωφόρο, ενώ μία ακόμη είσοδος για τους θεατές των αγώνων υπήρχε στη σφενδόνη, δηλαδή στο νότιο ημικυκλικό τμήμα του οικοδομήματος, το οποίο οριοθετείται νότια της οδού Μητροπόλεως.

Αναπαράσταση του αυτοκρατορικού θεωρείου:

Αν και τα πιο γνωστά του σημεία είναι αυτά που σώζονται στην οδό Γούναρη, στην πλατεία Ναυαρίνου, ο Ιππόδρομος έχει αθέατα σημεία που δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό. Σύμφωνα με μελέτη που εκπόνησαν οι αρχιτέκτονες, κομμάτια του σε 79 συνολικά οικόπεδα, τα οποία τα περισσότερα δεν είναι ορατά και βρίσκονται σε υπόγεια οικοδομών.

Τα κρυμμένα σημεία του Ιπποδρόμου μάρτυρες της ρωμαϊκής ιστορίας της πόλης

Τα λεγόμενα κρυφά σημεία του Ιπποδρόμου που μπορείς να επισκεφτείς  βρίσκονται σε τέσσερα σημεία.

Το πρώτο βρίσκεται πίσω από τη Νέα Παναγία και είναι διαμορφωμένο ανάλογα για όποιον θέλει να επισκεφθεί τα ερείπια. Το δεύτερο είναι μέσα σε σούπερ μάρκετ επί της οδού Ιπποδρομίου 7, όπου μετά από σχετικό αίτημα μπορεί κάποιος να επισκεφθεί τα ενδότερά του. Το τρίτο βρίσκεται μέσα στον Ιερό Ναό Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης, στην οδό  Ιπποδρομίου 2, ενώ το τελευταίο είναι στην οδό Αγαπηνού, που πλέον στον ευρύτερο χώρο έχει κατασκευαστεί πάρκινγκ αυτοκινήτων.

Βαμμένη με αίμα η ιστορία του Ιπποδρόμου

Η κατασκευή του Ιπποδρόμου όπως και όλου του αυτοκρατορικού συγκροτήματος (Ροτόντα, Αψίδα Γαλερίου-Καμάρα, Ανάκτορα, Οκτάγωνο) ξεκίνησε στο τέλος του 3ου με αρχές του 4ου μ.Χ. αιώνα όταν ο Αυτοκράτορας Γαλέριος επέλεξε τη Θεσσαλονίκη ως έδρα του ανατολικού τμήματος της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Στην μετάβαση των δύο κόσμων, του ρωμαϊκού και του βυζαντινού, η Θεσσαλονίκη κλήθηκε να υπηρετήσει τον ρόλο μιας δυνατής πόλης.

Η ιστορία του Ιπποδρόμου είναι βαμμένη με αίμα, καθώς συνδέεται με τη μεγάλη σφαγή των Χριστιανών, που διέταξε ο Αυτοκράτορας Θεοδόσιος 390 μ.Χ., κατά την οποία υπολογίζεται ότι σφαγιάστηκαν πάνω από 7.000 πολίτες.

Σύμφωνα με τις γραπτές πηγές ο Ιππόδρομος συνέχισε να λειτουργεί τουλάχιστον μέχρι τον 7ο μ.Χ. αιώνα.

      

Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης

Ο Ιππόδρομος της Κωνσταντινούπολης ήταν ένα οικοδόμημα μήκους 450 μέτρων και χωρητικότητας 100.000 θεατών.​

Ήταν για αιώνες χώρος ψυχαγωγίας.

Ο ιστορικός βυζαντινός ιππόδρομος βρίσκεται μπροστά από το Μπλε Τζαμί και σήμερα είναι πλατεία που ονομάζεται Σουλτάν Αχμέτ με λίγα εντυπωσιακά στοιχεία να θυμίζουν το παρελθόν της. Ο ιππόδρομος πρωτοχτίστηκε το 203 από τον Ρωμαίο αυτοκράτορα Septimius Severus αλλά αναβαθμίστηκε δραστικά από τoν Κωνσταντίνο όπου και εκτιμάται ότι ο ιππόδρομος είχε χωρητικότητα 100.000 θεατών. Ο ιππόδρομος ήταν η καρδιά της Βυζαντινής αυτοκρατορίας, με τους αγώνες να αποτελούν σημαντικό γεγονός για την πόλη, πολλές πολιτικές ομιλίες και την διάσημη Στάση του Νίκα που ξεκίνησε από τον ιππόδρομο.

Κατά την διάρκεια των σταυροφοριών ο ιππόδρομος υπέστη πολλές ζημιές και στην ουσία το Βυζάντιο δεν μπόρεσε ποτέ να ανακάμψει και να διατηρήσει τον ιππόδρομο με αποτέλεσμα να καταστραφεί οριστικά μετά την κατάληψη από την Οθωμανική αυτοκρατορία. Από τον παλιό ιππόδρομο διατηρούνται σήμερα η στήλη φιδιών, ένα μνημείο που λέγεται ότι έχει φτιαχτεί από τις λιωμένες ασπίδες και σπαθιά των Ελλήνων που πολέμησαν στην αντίσταση κατά των Περσών κατά τα αρχαία χρόνια, όταν το Βυζάντιο ήταν μια απλή Αθηναϊκή αποικία. Ο Κωνσταντίνος μετέφερε τη στήλη από τον ναό του Απόλλωνα των Δελφών και την τοποθέτησε στην μέση του ιπποδρόμου. Σήμερα διατηρείται μόνο η στήλη ενώ από τα τρία κεφάλια ένα βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο της Κωνσταντινούπολης. Το πιο εντυπωσιακό όμως στοιχείο είναι ένας τεράστιος Οβελίσκος, ηλικίας 3500 ετών, που μεταφέρθηκε από τον Θεοδόσιο το 390 μΧ από την Αίγυπτο. Τέλος ένας περιτοιχισμένος οβελίσκος του 10ου αιώνα και το κυκλικό σχήμα της πλατείας, δίνει την δυνατότητα στον επισκέπτη να κλείσει τα μάτια του και να μεταφερθεί εικονικά σε κόσμο όπου άλογα τρέχανε μπροστά από το φανατισμένο πλήθος.