Αγία Σοφία Θεσσαλονίκης
Ο ιερός ναός της Του Θεού Σοφίας, είναι ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της πόλης μας. Βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, κοντά στον ιερό ναό της Παναγίας της Αχειροποιήτου. Η Αγία Σοφία, ο Άγιος Δημήτριος και η Παναγία η Αχειροποίητος ανήκουν στα πιο σημαντικά παλαιοχριστιανικά μνημεία της Ελλάδος.
ΙΣΤΟΡΙΑ:
Το 1204, η θεσσαλονίκη κατακτήθηκε από τους σταυροφόρους και η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε καθολικό ναό. Έτσι έμεινε μέχρι το 1224. Υπήρξε ο μητροπολιτικός ναός της πόλης από το 1246 μέχρι το 1523 που μετατράπηκε σε τζαμί από τους Τούρκους. Ο ναός υπέστει ζημιές από πυρκαγιά το 1890 όσο ήταν ακόμη τζαμί. Την αποκατάσταση του ναού ανέλαβε ο βυζαντινολόγος Κάρολος Ντηλ. Επίσης ο ναός υπέστει ζημιές από τον σεισμό, το 1978 και η αποκατάσταση διήρκησε περίπου 20 χρόνια.
Αρχιτεκτονική:
Ο ναός της Αγίας Σοφίας χτίστηκε κατά τα μέσα του 7 αιώνα στην θέση μιας άλλης εκκλησίας. Είναι χτισμένη με τύπο βασιλική με τρούλο. Ο κεντρικός χώρος έχει σχήμα ισοσκελούς σταυρού
ΨΗΦΙΔΩΤΑ:
Ο ναός διακοσμήθηκε την περίοδο της εικονομαχίας, με ανεικονικά ψηφιδωτά, που σώζονται μέχρι και σήμερα στην καμάρα του ιερού. Ο μεγάλος χρυσός σταυρός στην κόγχη αντικαταστάθηκε με το ψηφιδωτό της Θεοτόκου. Στον τρούλο εικονίζεται η Ανάληψη του Χριστού.
Η Αγιά Σοφιά της Κωνσταντινούπολης
Ιστορικά στοιχεία:
Η Αγία Σοφία λειτούργησε ως χριστιανικός ναός μέχρι το 1453 που έγινε η άλωση της Πόλης από τους Τούρκους.
Ο πρώτος ναός φτιάχτηκε από τον Μ. Κωνσταντίνο το 330 μ.Χ, αλλά το 404 κάηκε και ξαναχτίστηκε από τον Μ. Θεοδόσιο το 415. Αφού κάηκε για δεύτερη φορά ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ ήθελε να κατασκευάσει από την αρχή την εκκλησία. Τα σχέδια του ναού έκαναν οι αρχιτέκτονες Ισίδωρος και Ανθέμιος και δημιούργησαν τη Βασιλική με τρούλο. Χρειάστηκαν 6 χρόνια και 10.000 τεχνίτες για να τελειώσει το έργο.
Τα εγκαίνια του ναού έγιναν το 537 μ.Χ από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό, ο οποίος είπε: <<Σε νίκησα Σολομών>>
Η Αγία Σοφία είναι αφιερωμένη στη <<Σοφία του Θεού>>. Η τελευταια θεία λειτουργία έγινε στις 29 Μαΐου 1453 , όπου μετά έγινε τζαμί από τον Μωάμεθ Β΄ τον Πορθητή. Το 1934 μετατράπηκε σε μουσείο και το 2020 πάλι σε τζαμί.
<< Πάλι με χρόνια με καιρούς, πάλι δικιά μας θα ‘ναι>>.
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ:
Το χτίσιμο του ναού ξεκίνησε στις 23 Φεβρουαρίου το 532μ.Χ. και τελείωσε στις 27 Δεκεμβρίου το 537μ.Χ.. Για το χτίσιμο χρειάστηκαν 10.000 τεχνίτες και 360 εκατομμύρια χρυσές δραχμές. Χρησιμοποιήθηκαν υλικά από κάθε γωνιά της αυτοκρατορίας, αλλά και από τον υπόλοιπο κόσμο υλικά για τη διακόσμηση όπως χρυσός ασήμι και ελεφαντόδοντο.
Ο Αρχιτεκτονικός ρυθμός της Αγίας Σοφίας είναι Βασιλική με τρούλο. Ο ναός είναι ορθογώνιο οικοδόμημα μήκους 38,16μ. και πλάτους 71,82μ.
Η Αγία Σοφία αποτελειται από τα εξής μέρη:
1)Αίθριο 2) Έξω και κυρίως νάρθηκας 3) Κύριος ναός.
Ο κυρίως ναός είχε σχήμα κύβου. Τέσσερεις μεγάλοι πεσσοί (κτιστή τετράγωνη στύλοι) στηρίζουν τα τέσσερα μεγάλα τόξα πάνω από τα οποία στηρίζεται ο τρούλος. Ο τρούλος με ύψος 54μ. δίνει το αίσθημα ότι αιωρείται εξαιτίας των 40 παραθύρων που βρίσκονται στη βάση.
Στο αίθριο ήταν μια μαρμάρινη κρήνη που έγραφε με καρκινική επιγραφή (αυτό που μπορεί να διαβαστεί και ανάποδα)
«ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ»
Στις μέρες μας η Αγία Σοφία δεν παραμένει η ίδια. Εξωτερικά έχουν προστεθεί τέσσερεις μιναρέδες και εσωτερικά τα μωσαϊκά έχω καλυφθεί με σοβά.
ΑΓΙΟΓΡΑΦΙΕΣ- ΤΟΙΧΟΓΡΑΦΙΕΣ
Η αγιογράφηση του ναού έγινε με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά. Κατά την εποχή των Παλαιολόγων η τοιχογραφία γνώρισε μεγάλη ακμή. Οι τοιχογραφίες και οι αγιογραφίες ήταν μεγάλες και βαμμένες με εφάνταστα χρώματα, εκφραστικά χαρακτηριστικά στα πρόσωπα. Τα χρώματα που κυριαρχούσαν στο ναό, ήταν το μπλε, το βαθύ μπλε, καθώς και το χρυσό, για φόντο.
Ψηφιδωτά:
Τα πρώτα χρόνια που η Αγία Σοφία λειτούργησε ως ορθόδοξος ναός δεν υπήρχαν εικόνες. Υπήρχαν μόνο γεωμετρικά σχήματα και σταυροί. Από τον 10ο αιώνα άρχισε να διακοσμείται με ψηφιδωτά.
Σημαντικότερα ψηφιδωτά:
Όλα αυτά τα ψηφιδωτά οι Τούρκοι τα κάλυψαν με ασβέστη και σοβά. Αποκαλύφθηκαν όταν η Αγία Σοφία μετατράπηκε σε μουσείο. Το 2000 το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο με υπέρυθρες ακτίνες αποκάλυψε αρκετά ψηφιδωτά.
ΟΜΟΙΌΤΗΤΕΣ ΚΑΙ ΔΙΑΦΟΡΈΣ ΤΩΝ 2 ΝΑΩΝ
Ανάμεσα στους 2 ναούς υπάρχουν διάφορες ομοιότητες και διαφορές.
Οι ομοιότητες είναι οι παρακάτω:
Οι διαφορές των 2 ναών είναι πολλές:
ΠΗΓΕΣ:
Χρυσοβαλάντης Αρμουτσής, Λουκάς Βογιατζής, Γιάννης Γλυκός, Αναστασία Κατσαούνη, Ζωή Περχανίδου – Στ΄ τάξη
