Ο άνθρωπος έχει προκαλέσει απώλειες βιοποικιλότητας σε βαθμό μαζικής εξαφάνισης

«Καμπανάκι» για τις συγκεντρώσεις του διοξειδίου του άνθρακα, που αυξάνονται με γεωμετρική πρόοδο στην ατμόσφαιρα της Γης, κρούουν οι επιστήμονες, προειδοποιώντας ότι μέσα σε μερικά αν δεν γίνει η επιβράδυνση αυτών, θα μπορούσαμε να φτάσουμε επίπεδα που σχετίζονται με 19 μαζικές εξαφανίσεις ειδών που έλαβαν χώρα τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια.

Σύμφωνα με νέα έρευνα, μέχρι το 2100, λαμβάνοντας υπόψιν τους σημερινούς ρυθμούς, τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα θα μπορούσαν να αυξηθούν σε 800 μέρη ανά εκατομμύριο όγκου (ppmv) αριθμός που είναι διπλάσιος από την τελευταία μέτρηση που έχει πραγματοποιηθεί πρόσφατα.

Αυτά τα επίπεδα πλησιάζουν τις μέσες συγκεντρώσεις CO2 (870 ppmv) που σχετίζονται με τεράστια κατάρρευση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια, αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Earth’s Future». Τα στοιχεία αυτά -για τα γεγονότα εξαφάνισης πάνω στη Γη- προέρχονται από το  αρχείο απολιθωμάτων, επιτρέποντας στους επιστήμονες να υπολογίσουν πώς  εξελίχθηκε η βιοποικιλότητα και το ατμοσφαιρικό CO2 σε όλη την ιστορία της Γης.

Ο συγγραφέας της μελέτης Γουίλιαμ Τζάκσον Ντέιβις, βιολόγος και πρόεδρος του μη κερδοσκοπικού Ινστιτούτου Περιβαλλοντικών Μελετών στη Σάντα Κρουζ της Καλιφόρνια, ανέφερε μιλώντας στο Live Science ότι «η σχέση μεταξύ του διοξειδίου του άνθρακα και της μαζικής εξαφάνισης στο παρελθόν μας δίνει ένα είδος κριτηρίου που μπορούμε να εφαρμόσουμε στο παρόν».

Όπως εξήγησε ο ίδιο τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα της Γης συμβάλουν στην απώλεια της βιοποικιλότητας μέσω της οξίνισης των ωκεανών. Οι ωκεανοί απορροφούν το ατμοσφαιρικό διοξείδιο του άνθρακα, το οποίο καθιστά το νερό πιο όξινο, μειώνοντας τη διαθεσιμότητα των ιόντων ανθρακικού ασβεστίου που χρειάζονται οι οργανισμοί για να δημιουργήσουν τους σκελετούς και τα κελύφη τους. Όταν αυτές οι επιπτώσεις είναι αρκετά σημαντικές ώστε να επηρεάσουν ολόκληρη την τροφική αλυσίδα, μπορούν να οδηγήσουν σε μαζικές εξαφανίσεις.

Στη μελέτη του, ο ερευνητής διαπίστωσε πως όταν αυξάνεται το διοξείδιο του άνθρακα, αυξάνονται και τα ποσοστά εξαφάνισης, ενώ όταν μειώνεται το διοξείδιο του άνθρακα, μειώνονται και τα ποσοστά εξαφάνισης, εξήγησε. Στη συνέχεια, ο επιστήμονας χρησιμοποίησε αυτή τη σχέση για να εκτιμήσει την απώλεια βιοποικιλότητας υπό τις σημερινές ατμοσφαιρικές συνθήκες.

«Η τρέχουσα συγκέντρωση CO2 στην ατμόσφαιρα είναι 421 ppmv», είπε. «Όταν το συνδέσουμε αυτό με τη σχέση μεταξύ βιοποικιλότητας και συγκέντρωσης CO2 στο παρελθόν, αντιστοιχεί σε απώλεια βιοποικιλότητας της τάξης του 6,39%».

Αυτό αντιστοιχεί στο ποσοστό της βιοποικιλότητας που χάθηκε στο μικρότερο γεγονός μαζικής εξαφάνισης που εξετάστηκε στη μελέτη – το λεγόμενο «γεγονός εξαφάνισης #10» – το οποίο εξαφάνισε το 6,4% των ειδών πριν από 132,5 εκατομμύρια χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι «ο άνθρωπος έχει ήδη προκαλέσει απώλειες βιοποικιλότητας σε βαθμό μαζικής εξαφάνισης», δήλωσε ο Ντέιβις.

Ωστόσο υπάρχουν άλλα 45 γεγονότα κατά τα οποία σημειώθηκε απότομη απώλεια της βιοποικιλότητας και θα μπορούσαν να θεωρηθούν μαζικές εξαφανίσεις, σημείωσε ο Ντέιβις. Στο πλαίσιο της μελέτης του, η μαζική εξαφάνιση ορίστηκε ως κάθε αύξηση απώλειας βιοποικιλότητας που πλαισιώνεται από μικρότερα χρονικά διαστήματα.

Σύμφωνα με αυτόν τον ορισμό, υπήρξαν 50 μαζικές εξαφανίσεις κατά τα τελευταία 534 εκατομμύρια χρόνια, οι οποίες κυμαίνονταν από 6,4% έως 96% των θαλάσσιων ειδών που εξαφανίστηκαν.