ΛΑΘΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ (Γιώργος Κλαπαύτης)

Γίνεται συχνά αντιληπτό το φαινόμενο της λανθασμένης χρήσης της ελληνικής γλώσσας. Ουκ ολίγες είναι οι φορές που ένας ομιλητής ή ο συντάκτης ενός κειμένου κάνει γραμματικά, συντακτικά ή ορθογραφικά λάθη. Τα λάθη αυτά οφείλονται τις περισσότερες φορές στην άγνοια των Ελλήνων για τις ιδιαιτερότητες της γλώσσας μας. Τα αίτια που κρύβονται πίσω από την άγνοια αυτή είναι αντικείμενο ενός άλλου -εκτενέστερου- άρθρου…  Σ΄ αυτό το άρθρο θα εντοπιστούν κάποια από τα πιο συνηθισμένα γλωσσικά σφάλματα που παρατηρούνται σήμερα.

Νούμερο 1: Η αύξηση μπαίνει μόνο όταν πρόκειται για ρήμα οριστικής έγκλισης!

Πόσες φορές έχετε πει «Παρήγγειλε να φάμε!», «Αντέγραψε αυτό το κείμενο!» ή «Επέμεινε λίγο περισσότερο!»; Το ξέρατε πως σε όλες τις παραπάνω περιπτώσεις έχετε διαπράξει ένα σοβαρό γραμματικό σφάλμα; Όπως λένε και τα τονισμένα κόκκινα γραμματάκια, μόνο η οριστική έγκλιση μπορεί να δεχτεί αύξηση – και πάλι, μόνο στον Παρατατικό και στον Αόριστο! Οι παραπάνω προτάσεις έχουν ΡΗΜΑ ΣΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΚΤΙΚΗ, ΑΡΑ ΔΕΝ ΠΑΙΡΝΕΙ ΑΥΞΗΣΗ! Συνεπώς, ο σωστός τύπος θα ήταν «Παράγγειλε να φάμε!», «Αντίγραψε το κείμενο!» και «Επίμεινε λίγο περισσότερο!». Ένα εύκολο «κόλπο» που θα σας κάνει να αντιληφθείτε εύκολα το παραπάνω γλωσσικό ολίσθημα και να το διορθώσετε στο μέλλον, είναι να αφαιρέσετε την πρόθεση (γιατί αυτή φταίει που μας μπερδεύει!) και να πείτε σκέτο το ρήμα στην προστακτική. Θα βάζατε αύξηση και τότε; Δηλαδή: «Έγραψε αυτό κείμενο!» ή «Έμεινε λίγο περισσότερο!»; Εύλογα ο συνομιλητής σας θα σας ρωτούσε «ποιος και πότε» έγραψε ή έμεινε, μιας και οι τύποι αυτοί ανήκουν και σε ιστορικό χρόνο και σε άλλο ρηματικό πρόσωπο!

Νούμερο 2: Ό,τι ή Ότι ή… ό, τι να ΄ναι;

Μια άλλη μεγάλη πληγή της ελληνικής ορθογραφίας είναι το «ό,τι» και το «ότι». Και ναι, υπάρχει μεγάλη διαφορά μεταξύ των δύο, κι ας ακούγεται η ίδια λέξη με ένα «εμφυτευμένο» κόμμα μες στη μέση:

• Το «ότι» είναι σύνδεσμος και εισάγει δευτερεύουσα ειδική πρόταση:

Π.χ. Μου είπε ότι θα πάει για τρέξιμο.

• Το «ό, τι» είναι αναφορική αντωνυμία και σημαίνει οτιδήποτε. [Αποτελεί συνδυασμό της αναφορικής αντωνυμίας ουδετέρου γένους "ό" που σημαίνει "το οποίο" και της αόριστης αντωνυμίας του ίδιου γένους "τί" που σημαίνει "κάτι".]

Π.χ. Στο διαδίκτυο βρίσκεις ό, τι μπορεί να χρειαστείς!

Νούμερο 3: Τα θηλυκά σε -ος δεν έχουν αρσενικό άρθρο!

Αν κάνετε μια τηλεοπτική «βόλτα» στα ελληνικά reality shows -κι όχι μόνο,δυστυχώς- δεν θα αργήσετε να έρθετε αντιμέτωποι με τις «καταπληκτικές» προτάσεις του τύπου:
-Ο ψήφος μου πάει στην….
-Θα δώσω τον πρώτο μου ψήφο στον…
Αν μπείτε σε ένα ταξί που το οδηγεί ο Ελληνάρας πανεπιστήμονας, υπάρχει πιθανότητα, αφού πείτε τη διεύθυνση κατοικίας σας, να ακούσετε τη «μαργαριταρένια» ερώτηση:
-Ποιος οδός είναι αυτός;
…και χάρη στους εξαιρετικά στρωμένους δρόμους της Ελλάδας, τη φράση:
-Δεν τον έστρωσαν καλά τον άσφαλτο!
Φυσικά, αυτά αποτελούν βασικά λάθη, αφού είναι θηλυκού γένους οι παραπάνω λέξεις: η ψήφος, η οδός και η άσφαλτος. Ειδικά στην πρώτη περίπτωση της ψήφου, τα λάθη αυτά ασκούν μεγάλη επιρροή στα μικρά παιδιά -λόγω της μεγάλης ακροαματικότητας των τηλεοπτικών αυτών παραγωγών- και η νεολαία μας τα ξεστομίζει αλύπητα…

Ενδεικτικά (γελάστε ή κλάψτε ελεύθερα…):

Νούμερο 4: Τα επίθετα σε -ης,-ης,-ες – Η μεγάλη κακοποίηση…

Πόσες φορές πονάνε τα ώτα μας (και δυστυχώς ο ωτορινολαρυγγολόγος δεν μπορεί να μας συνταγογραφήσει φάρμακο στην περίπτωση αυτή, εκτός αν γράψει σημείωμα: «Προτείνετε στον συνομιλητή σας επανάληψη στη Γλώσσα της Πέμπτης Δημοτικού»…) όταν ακούμε: «το διεθνή συνέδριο», «η επιμελή μαθήτρια», «του συνεχής αγώνα» κ.ο.κ. Φτάνει! Διαβάστε τον παρακάτω πίνακα με το πώς κλίνονται τα παρακάτω τριτόκλιτα και δικατάληκτα επίθετα (ξέρω, το «χοντραίνω» το παιχνίδι) -εν ανάγκη «χτυπήστε» το τατουάζ για να μη «χτυπάτε» άλλο την ελληνική γλώσσα, γιατί οι «πτώσεις» θα είναι ολέθριες…

Βεβαίως, η λίστα αυτή μπορεί να συνεχιστεί ες αεί, αφού οι παραποιήσεις στη γλώσσα -όχι μόνο στην ελληνική- είναι ατελείωτες. Ίσως επανέλθω στο θέμα με επόμενο άρθρο (από εσάς εξαρτάται!). Κατά την άποψή μου, είναι θεμελιώδες συστατικό για τη διατήρηση και την εξέλιξη μιας γλώσσας η ορθή εκφορά της.

Αλλά κάπως έτσι προκύπτει ένα ηθικό δίλημμα: Όταν παρατηρούμε ένα γλωσσικό σφάλμα, το διορθώνουμε; Κι αν το έχει κάνει ένας μεγαλύτερος ή ο καθηγητής μας; Περιμένω τις απόψεις σας στα σχόλια!!!

Και κανονίστε την πορεία σας με τα λάθη, γιατί θα φωνάξω τη φιλόλογο στο παρακάτω βίντεο και ποιος σας σώζει…χαχαχα