Μέσα σε ένα συγκείμενο αλλεπάλληλων κρισιακών καταστάσεων και αναθεωρήσεων κάθε είδους σταθεράς, υπό το πρόσχημα μιας διαρκούς κατάστασης εξαίρεσης, η οποία σε επόμενο χρόνο νομιμοποιείται και επιβάλλεται ως φυσικότητα και κανονικότητα, αποδομώντας όλους τους πρότερους όρους ατομικής και συλλογικής αναπαραγωγής, η μνήμη του παρελθόντος, πρόσφατου και απώτερου, μπορεί να αποτελέσει ανάχωμα σε πρακτικές ομοιοποίησης, που ενδύονται τους ευγενείς χαρακτηρισμούς της παγκοσμιοποίησης και της διαπλανητικότητας. Πιο απλά, ο νεωτερικός άνθρωπος μπορεί να ανοσοποιηθεί σε κάθε είδους εξομοιωτικές προσβολές της ξεχωριστής -και γι” αυτό πολύτιμης- ταυτότητάς του, μόνο αν έχει συνείδηση του παρελθόντος του, η οποία προϋποθέτει πρωτίστως καλή γνώση του. Ο συνδυασμός της γνωστικής επάρκειας του παρελθόντος και της προσωπικής ευθύνης του παρόντος δύνανται να αποτελέσουν δομικά υλικά, στέρεα και συμπαγή, για την οικοδόμηση ενός λυσιτελέστερου, με όρους ανθρωπισμού, μέλλοντος, σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο. Δεν είναι, άλλωστε υπερβολή να αποφανθεί κανείς πως η ιστορική μνήμη, λειτουργώντας σε ένα αναλογικό επίπεδο καταστάσεων, προφυλάσσει από παροντικές κακοτοπιές και εγγυάται κορυφαίες μελλοντικές επιδόσεις.
Συχνά στη δημόσια σφαίρα εκτοξεύονται κίβδηλα ιδεολογήματα, εξυπηρετικά ίδιων σκοπιμοτήτων, περί της αξίας της ιστορικής γνώσης και μνήμης. Οι αιτιάσεις εναντίον των ιστορικών εκδηλώσεων αφορούν στην μετάπτωση τους στο επίπεδο του απλού τυπολατρικού εορτασμού, χωρίς να λαμβάνεται υπόψη η τεράστια συμβολική δύναμη και η παιδαγωγική αξία τους, οι οποίες τεχνηέντως αποσιωπώνται. Μάλιστα, σε ένα περιβάλλον νεωτεριστικής μανίας δεν είναι λίγοι αυτοί που υποσκάπτουν τις επετειακές εκδηλώσεις ιστορικής, και όποιας άλλης μνήμης, με έωλα επιχειρήματα αντλημένα από τη σαθρή σε βέλη φαρέτρα του μοντερνισμού και της προοδοπληξίας. Απέναντι σε όλους αυτούς καλούμαστε όλοι, ο καθένας από τον προσωπικό του στίβο, να διατρανώσουμε την αντίθεσή μας στην επιχειρούμενη ιστορική λήθη και να προτάξουμε την πρόθεσή μας για συναίρεση, σε ένα πλαίσιο αγαστής αρμονίας, παρελθόντος, παρόντος και μέλλοντος.
Η ιστορική αφήγηση αποτελεί μια πρώτης τάξεως ευκαιρία να προβληματιστεί ο σύγχρονος άνθρωπος για τους αγώνες που διεξήχθησαν και για τις θυσίες που απαιτήθηκαν, ώστε αυτός να δραστηριοποιείται σήμερα μέσα σε συνθήκες εθνικής ελευθερίας. Είναι ταυτόχρονα και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να αποδοθεί η πρέπουσα τιμή σε όλους εκείνους, τους φανερούς και αφανείς αγωνιστές της ελευθερίας, που, έχοντας εσωτερικεύσει την έννοια του χρέους, υπερέβησαν συχνά δυνάμεων και αναδείχθηκαν υπεράνθρωποι διαμορφωτές της ιστορίας.
Ας μην αναλωνόμαστε στην αναζήτηση υποδειγμάτων βίου, όταν αυτά μπορούν να αντληθούν από τα θησαυροφυλάκια της ελληνικής ιστορίας. Ας μην αποδεικνυόμαστε μικροί, λησμονώντας τα ανδραγαθήματα ανθρώπων, που έθεσαν πάνω από τη ζωή τους τον αγώνα για την εθνική αποκατάσταση και ανεξαρτησία. Ας υποσχεθούμε πως θα έχουμε “πάντα ανοιχτά, πάντα άγρυπνα τα μάτια της ψυχής” μας στο πατριωτικό παράδειγμά τους και ας προσπαθήσουμε να οικοδομήσουμε μια ισχυρή Ελλάδα, πλήρως εναρμονισμένη με το ένδοξο παρελθόν της, θεματοφύλακα των ανθρωποκεντρικών αξιών και ρυθμιστικό παράγοντα των διεθνών εξελίξεων. Απαιτούν τόλμη όλα τα παραπάνω, την οποία, αν αναζητήσουμε μέσα μας, σίγουρα θα την εντοπίσουμε. Αξίζει να το πράξουμε και να αφήσουμε και εμείς, όπως τόσοι συμπατριώτες μας, το θετικό μας ιστορικό αποτύπωμα.
Πρόδρομος Μπρούσας
