Η περιοχή αυτή εντάσσεται στο Δίκτυο Προστασίας των τελευταίων ευρωπαϊκών οικοτόπων ΦΥΣΗ 2000 (GR4340017, Χερσόνησος Γραμβούσας & νησίδες Ήμερη & Άγρια Γραμβούσα, Τηγάνι και Φαλάσαρνα, Ποντικονήσι, έκταση 2.840 εκτάρια). Στην περιοχή της Γραμπούσας περιλαμβάνονται η πανέμορφη παραλία του Μπάλου και η νησίδα της Άγριας Γραμπούσας που έχει και σημαντική ιστορική και αρχαιολογική αξία, καθώς το μεσαιωνικό κάστρο της αποτέλεσε ορμητήριο πειρατών αλλά και έδρα της επαναστατικής κυβέρνησης της Κρήτης από το 1825 έως το 1830, ένα κάστρο που δεν καταλήφθηκε αλλά παραδόθηκε με συμφωνία στον τουρκικό στρατό, μετά την αναγνώριση του πρώτου νεοελληνικού κράτους δίχως την Κρήτη μέσα στα σύνορά του λόγω των διεθνών πιέσεων. Η χερσόνησος αυτή αποτελεί σημαντικό πέρασμα στο δρομολόγιο των μεταναστευτικών – αποδημητικών πουλιών στο μεγάλο ταξίδι τους από την Ευρώπη προς την Αφρική κι αντίστροφα κάθε φθινόπωρο και άνοιξη. Στα ανοιχτά της Γραμπούσας συναντάμε δελφίνια αλλά και φάλαινες. Ως Ζώνη Απόλυτης Προστασίας από πρόγραμμα LIFE Δυτικής Κρήτης προτείνεται το νησί της Άγριας Γραμβούσας το οποίο χρησιμοποιούν κατά τη μετανάστευση αλλά και για μόνιμη διαμονή πολλά πουλιά όπως ο Μαυροπετρίτης (Falco eleonorae), ο Θαλασσοκόρακας (Phalacrocorax aristotelis), ο Μύχος (Puffinus yelkouan), ο Αρτέμης (Calonestris diomedea) που αναφέρονται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 79/49 της Ε.Ε. Πιθανόν να φωλιάζει εκεί η μεσογειακή φώκια Monachus monachus. Το σχέδιο διαχείρισης που έγινε στα πλαίσια του προγράμματος LIFE Δυτικής Κρήτης προτείνει ακόμη τη θέσπιση Ζώνης Προστασίας της Φύσης που περιλαμβάνει την Ήμερη Γραμβούσα και μεγάλο μέρος του ακρωτηρίου (και τη λιμνοθάλασσα του Μπάλου), καθώς επίσης και τη δημιουργία Εθνικού Πάρκου με νότιο όριο το μικρό φαράγγι που ξεκινά νότια της Αγ. Ειρήνης, το οποίο και ακολουθεί μέχρι την ισοϋψή των 500 μ, κι από εκεί, το όριο συνεχίζει πάνω στην ισοϋψή αυτή μέχρι το νοτιότερο άκρο της κι ακολουθεί το συντομότερο δρόμο μέχρι το αρχαίο λιμάνι των Φαλασάρνων, Πρόβλημα για την περιοχή είναι οι πίσσες από διερχόμενα πλοία αλλά και ο μαζικός τουρισμός, η πληθώρα κόσμου το καλοκαίρι και η διαχείριση των απορριμμάτων.
Δείτε περισσότερα:
- Περιοχές NATURA 2000 https://www.geogreece.gr/natura-list.php
- Εικόνες από το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης: https://www.nhmc.uoc.gr/el/museum/photo-archive/selection/images
- Χάρτης της προστατευόμενης περιοχής: https://natura2000.eea.europa.eu/?query=Natura2000Sites_9883_0,SITECODE,GR4340024
Πηγή εικόνας: https://it.wikivoyage.org/wiki/Gramvousa
