Βαγγέλης Μπαρούχας, Γ1
Στην ιστορία της ανθρωπότητας έχουν παρατηρηθεί αρκετές πανδημίες. Ο όρος εκφράζει λοιμώδεις ασθένειες που εξαπλώνονται με γρήγορους ρυθμούς σε μία περιοχή ή και ακόμα σε ολόκληρο τον κόσμο και απειλούν το σύνολο σχεδόν του πληθυσμού.
Το 430 π.Χ. εμφανίστηκε ο λοιμός των Αθηνών ο οποίος σκότωσε τα 2/3 του πληθυσμού της Αθήνας σε 4 χρόνια.
Η πανώλη του Ιουστινιανού (541-542 μ.Χ.) έπληξε την Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και ιδιαιτέρως την Κωνσταντινούπολη. Προκάλεσε τότε τον θάνατο περίπου 25 εκατομμυρίων ανθρώπων.
Στη συνέχεια ξέσπασε η μαύρη πανώλη τον 14ο αιώνα στην Ευρώπη. Πέθαναν από αυτήν 75 εκατομμύρια άνθρωποι.
Πανδημίες χολέρας εμφανίστηκαν κατά τον 19ο αιώνα που προκάλεσαν τον θάνατο δεκάδων εκατομμυρίων ανθρώπων.
Στη συνέχεια παρουσιάστηκε η ελονοσία, την οποία ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήρισε ως πανδημία.
Το 1918 εκδηλώθηκε μια θανατηφόρα πανδημία με την ονομασία ισπανική γρίπη με πάνω από 50 εκατομμύρια νεκρούς.
Στη συνέχεια εμφανίστηκε η ασιατική γρίπη το 1957, η οποία είχε αρχίσει από τον ιό της γρίπης των πτηνών. Πέθαναν πάνω από 1 εκατομμύριο άνθρωποι.
Το 1981 διαπιστώθηκε ο ιός του AIDS που σκότωσε περίπου 35 εκατομμύρια ανθρώπους.
Ένας ακόμα ιός που ονομάζεται SARS και αφορά μια σοβαρή αναπνευστική νόσο ξέσπασε το 2002 και έχει συγγένεια με τον γνωστό κορονοϊό. Οι νεκροί που καταγράφηκαν ήταν λιγότεροι από 800 με 8000 συνολικά κρούσματα παγκοσμίως.
Το 2009 πρωτοεμφανίστηκε η γρίπη των χοίρων στο Μεξικό. Οι νεκροί ήταν δεκάδες χιλιάδες σε λιγότερο από έναν χρόνο. Το 2013 σε μελέτη που έγινε διαπιστώθηκε ότι 200.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους.
Ένας άλλος ιός, ο MERS εμφανίστηκε το 2012 στη Σαουδική Αραβία με αρκετά συμπτώματα προσβάλλοντας το ανοσοποιητικό σύστημα. Σκότωσε περίπου 858 άτομα.
Και φτάνουμε στις πιο πρόσφατες πανδημίες, όπως η γρίπη των πτηνών που εκδηλώθηκε το 2013. Προσέβαλε 1568 ανθρώπους και σκότωσε 616. Συνδέθηκε με την βιομηχανία πουλερικών, όπου συνυπήρχαν πτηνά σε κλειστούς και μικρούς χώρους.
Το 2014 εμφανίστηκε ο ιός έμπολα στην Δυτική Αφρική. Οι νεκροί έφτασαν τους 11.300 ανθρώπους. Πολλοί επιστήμονες δήλωσαν ότι εμφανίστηκε από επαφή με μολυσμένες νυχτερίδες αλλά κι από την σφαγή και την κατανάλωση νυχτερίδων, μαϊμούδων και ποντικιών.
Ακολούθησε ο ιός ζίκα, ο οποίος όμως είχε εκδηλωθεί για πρώτη φορά το 1947 και στη συνέχεια επανεμφανίστηκε το 2015, όπου η μετάδοση έγινε από τα κουνούπια. Εμφανίστηκε στην Αμερική και στην Αφρική και έχασαν τη ζωή τους 29 νεογέννητα.
Τέλος, το 2019 ξέσπασε η ασθένεια του κορονοϊού, γνωστή ως οξεία αναπνευστική νόσος. Είναι μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από τον κορονοϊό SARS-CoV-2. Έχει πάρει τη μορφή πανδημίας και καθημερινά πεθαίνουν χιλιάδες άνθρωποι. Ο ιός εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην πόλη Γουχάν της Κίνας στα τέλη του 2019 και έγινε γνωστός στον Παγκόσμιο Oργανισμό Yγείας στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Μέχρι στιγμής έχουν καταγραφεί παγκοσμίως περισσότερα από 510 εκατομμύρια κρούσματα, ενώ έχουν πεθάνει περίπου 6.000.000 άνθρωποι. Στην Ελλάδα έχουν αναφερθεί πάνω από 3 εκατομμύρια κρούσματα ενώ έχουν χάσει τη ζωή τους περισσότεροι από 29.000 άνθρωποι.
Εδώ θα δείτε μια συνοπτική χρονογραμμή της ιστορίας των πανδημιών.
Εξετάζοντας τις πανδημίες παρατηρείται πως οι περισσότερες είναι ζωονόσοι, δηλαδή έχουν προέλθει από ζώα και είναι αποτέλεσμα της εξημέρωσής τους. Στη συνέχεια τα ζώα μολύνουν τους ανθρώπους και από ένα στάδιο και έπειτα ο ιός εξαπλώνεται από άνθρωπο σε άνθρωπο. Ευτυχώς οι επιστήμονες δημιούργησαν τα εμβόλια με τα οποία μπόρεσαν να τις καταπολεμήσουν σε μεγάλο βαθμό.
