Α. Πληροφορίες για τον συγγραφέα
Ο Ηλίας Βενέζης γεννήθηκε το 1904 στο Αϊβαλί της Μικράς Ασίας. Κατά τη μικρασιατική καταστροφή ο Βενέζης συλλαμβάνεται από τους Τούρκους και στέλνεται στα τάγματα εργασίας τον Σεπτέμβριο του 1922. Από τους τρεις χιλιάδες περίπου αιχμαλώτους του Αϊβαλιού επιστρέφουν μόνο εικοσιτρείς. Η οικογένειά του καταφεύγει στη Μυτιλήνη.
Η εφημερίδα <<Καμπάνα>>, που εκδίδει ο Στρατής Μυριβήλης, πρωτοδημοσιεύει σε συνέχειες <<το Νούμερο 31328>> τον Φεβρουάριο του 1924. Το 1927 η <<Νέα Έστια>> βραβεύει το διήγημα του Βενέζη <<Ο θάνατος>>. Είναι η πρώτη του εμφάνιση στα αθηναϊκά γράμματα. Το βιβλίο <<το Νούμερο 31328>> καθιερώνει τον Βενέζη ως συγγραφέα, είναι μόλις είκοσι έξι ετών. Το 1932 ο Βενέζης εγκαθίσταται στην Αθήνα και διορίζεται υπάλληλος στην Τράπεζα της Ελλάδος, όπου και παραμένει μέχρι την εκλογή του στην Ακαδημία Αθηνών το 1957. Γνωρίζεται με όλους τους λογοτέχνες και καλλιτέχνες της <<γενιάς του ‘30>>, της οποίας θεωρείται από τους σημαντικότερους εκπροσώπους. Τον Δεκέμβριο του 1939 κυκλοφορεί το μυθιστόρημα του Γαλήνη, το οποίο βραβεύεται με το Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας και με Έπαινο της Ακαδημίας Αθηνών. Τον Οκτώβριο του 1943 συλλαμβάνεται από τα γερμανικά Ες-Ες και φυλακίζεται στο κελί των μελλοθανάτων στις φυλακές Αβέρωφ. Απελευθερώνεται χάρη στα έντονα διαβήματα όλου του πνευματικού κόσμου της Ελλάδας.
Στις 14 Δεκεμβρίου του 1943 κυκλοφορεί η Αιολική Γη. Η έκδοση εξαντλείται μέσα σε δύο εβδομάδες. Αμέσως μετά τον πόλεμο, τα βιβλία του μεταφράζονται σε πολλές γλώσσες και είναι τα πρώτα που φέρνουν την άγνωστη ως τότε ελληνική λογοτεχνία στον έξω κόσμο.
Εκτός από τα λογοτεχνικά του έργα, έγραψε βιβλία ταξιδιωτικά, καθώς και τρία ιστορικά βιβλία.
Πέθανε το 1973 στην Αθήνα.
Β. Το μυθιστόρημα ΑΙΟΛΙΚΗ ΓΗ
Η Αιολική Γη αρχίζει με τις ρίζες των δέντρων της Ανατολής, από τα βουνά της Μικράς Ασίας που ονομάζονται Κιμιντένια και ταξιδεύει από το κτήμα του παππού και της γιαγιάς έως τα κύματα του Αιγαίου. Έτσι όπως ταξιδεύει και η ψυχή του μικρού Πέτρου, του αφηγητή που παρέα με την αγαπημένη αδελφή του, ακούει τις μυστικές φωνές της φύσης, τα καλέσματα των σπηλιών και των φαραγγιών και αφουγκράζεται τους ήχους της γης και του νερού. Στο υποστατικό του παππού του ακούει παραμύθια, ντυμένα με ήχους, χρώματα και μυρωδιές. Θα είναι οι ανεξίτηλες μνήμες που θα συνοδεύουν τον νεαρό ήρωα για πάντα. Ο Πέτρος επιστρέφει στη γη της παιδικής του ηλικίας, στη γη των προγόνων του και ανακαλεί, με τη βοήθεια των προσώπων που συνέθεσαν τον κόσμο του, επεισόδια από τη ζωή του λίγο πριν και μέχρι το ξέσπασμα του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου: οι αναμνήσεις και τα συναισθήματα από τη ζωή με τα πρόσωπα και τους θρύλους που συνέθεσαν τον προσωπικό του παράδεισο μέσα στο υποστατικό του παππού στα Κιμιντένια, το ξύπνημα του ερωτικού ενστίκτου, η υποχρεωτική «ενηλικίωση» που έρχεται με τη μετατροπή του πολέμου από παιχνίδι σε πραγματικότητα και τον ξεριζωμό από τον Παράδεισο.
Τα περισσότερα πρόσωπα του βιβλίου ανταποκρίνονται σε πρότυπα, όπως τα έχει καθορίσει η μακροχρόνια παράδοση και η κοινή συνείδηση. Οι μορφές του παππού και της γιαγιάς με τη σοφία και την πείρα που έχουν από γεγονότα και καταστάσεις που έχουν ζήσει, αλλά και η πολύχρονη αγάπη και αμοιβαία αφοσίωση και στοργή που τους συνδέει μας προκαλούν έντονο θαυμασμό, σεβασμό και συγκίνηση. Ο ληστής Λαζο-εφφές, φόβος και τρόμος της περιοχής, που η φήμη τον ήθελε αφάνταστα σκληρό χωρίς να δείχνει έλεος ούτε στους χριστιανούς ούτε στους πατριώτες του, γίνεται απροσδόκητα τρυφερός στο άκουσμα του κλάματος του μωρού του παππού, που ήταν ο αρχηγός του υποστατικού και όταν του λέει ο παππούς για τη γυναίκα του που είναι άρρωστη γίνεται ευσπλαχνικός και δίνει πίσω τα χρήματα που απαιτούσε από τον παππού. Ο σαμαράς που ψάχνει να βρει το <<αεικίνητο>>, το συναρπαστικό για να εντυπωσιάσει την αταίριαστη γι’αυτόν γυναίκα που αγάπησε και αφοσιώνεται εφ’όρου ζωής σ’αυτό μέχρι να το βρει. Ακόμη, ο γερο-Ιωσήφ, ένας απλός νησιώτης από τη Λήμνο, που πηγαίνει στη Μικρασία γιατί νόμιζε πως θα προκόψει και θα πλουτίσει εκεί, καλλιεργώντας τη γη, χωρίς αποτέλεσμα και τελικά δένεται και γίνεται φίλος με τα δέντρα που έμαθε να μπολιάζει και έτσι βρίσκει έναν σκοπό στη ζωή του. Ο γερο-Ιωσήφ αρνείται στο τέλος να εγκαταλείψει το υποστατικό, παρά τη βέβαια καταστροφή που επιφυλάσσει η επέλαση των Τούρκων. Ανάμεσα σε τέτοιες ιστορίες μεγαλώνουν, ανακαλύπτουν και επεξεργάζονται τον κόσμο και τους ανθρώπους τα παιδιά της οικογένειας, με κύριους πρωταγωνιστές την Άρτεμη και τον μικρότερο αδελφό της, τον Πέτρο, ο οποίος είναι ο αφηγητής του βιβλίου.
Δεν είναι μόνο οι άνθρωποι στο βιβλίο, αλλά εξίσου σημαντικό και πρωτεύοντα ρόλο παίζει το ίδιο το φυσικό περιβάλλον, έμβια όντα και άβια στοιχεία της φύσης: η γη,τα δέντρα, τα βουνά, η θάλασσα, οι αρκούδες, οι καμήλες, τα τσακάλια και οι αετοί. Ο άνθρωπος συνυπάρχει με τα έμβια όντα, τα οποία αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι του τόπου. Πολλές φορές ακόμη και τα άψυχα, όπως τα δέντρα, συμμετέχουν στην ιστορία, παίρνοντας ανθρώπινη φωνή και ανθρώπινες ιδιότητες, ένα έντονο σχήμα λόγου που παρουσιάζεται πολλές φορές στο βιβλίο, η προσωποποίηση.
Η γλώσσα του Βενέζη, η υποβλητική ροή του λόγου, οι λιγοστές λέξεις που συγκροτούν τις φράσεις του, τα θρυλικά πρόσωπα, οι περιγραφές της φύσης που συνομιλεί με τον άνθρωπο, η μίξη του ρεαλισμού με το φανταστικό και το ονειρικό στοιχείο ενισχύουν την εκφραστική δύναμη και ενσωματώνονται στην ουσία του κειμένου.
Ο Βενέζης έγραψε το βιβλίο αυτό μέσα στα χρόνια της κατοχής ίσως γιατί ήθελε να ξεφύγει από τις συμφορές και τις δυστυχίες του παρόντος, οι οποίες γίνονται περισσότερο υποφερτές και ανακουφίζονται όταν προσφεύγουμε στην ευδαιμονία, στη χαρά του παρελθόντος. Αν και συνδέεται με μια συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή και μια ορισμένη ιστορική περίοδο, καταγράφει οικεία ήθη και συμπεριφορές διαχρονικών χαρακτήρων,το βιβλίο είναι αναγνωρίσιμο και οικουμενικό.
