Τα Γιαννιτσά_Τοπική Πολιτιστική Κληρονομιά – Γεσθημανή Αποστολίδου

O Παπα-Νίκανδρος, κατά κόσμον Αναστάσιος Παπαϊωάννου,γεννήθηκε στο Μεγάλο Βογιαλίκι ή Μπογιαλίκι της ΑνατολικήςΘράκης το έτος 1876 ή 1877.

Μετά της εγκύκλιες σπουδές στην ιδιαίτερη πατρίδα του, διορίζεται το 1899 ως δάσκαλος στη Χάλκητης Δωδεκανήσου. Το 1900 εγγραφεται στη Νομική Σχολή τουΠανεπιστημίου Αθηνών. Στη διάρκεια των σπουδών του,παρακολουθεί βαθύτατα ανήσυχος τα γεγονότα στη Μακεδονία καιτη Θράκη και συμμετέχει ενεργά στην «Εθνική Άμυνα». Ενώ βρισκόταν στο τελευταίο έτος των σπουδών του, επί πτυχίω, πληροφορείται την έναρξη του ένοπλου Μακεδονικού Αγώνα, εγκαταλείπει τη Νομική και μεταβαίνει αρχικά, ως δάσκαλος, στις Καρυές της Ανατολικής Θράκης (1900-1903) και στη συνέχεια ως διευθυντής της Επταταξίου Αστικής Σχολής Δοϊράνης (1906-1909).

Από τη θέση αυτή συμμετέχει ενεργά στην οργάνωση του Μακεδονικού Αγώνα στις περιοχές Γεβγελή, Δοϊράνης καιΑλμωπίας (Καρατζόβας). Το έτος 1908, με παρότρυνση της ηγεσίας του Ελληνικού Προξενείου Θεσσαλονίκης, χειτοτονήθηκε ιερέαςκαι του ανατέθηκε η κρίσιμη θέση του Αρχιερατικού Επιτρόπου Καρατζόβας. Από τη θέση αυτή οργάνωσε ομάδα Μακεδονομάχων από τα χωριά Μπάχοβο (Πρόμαχοι), Τσερνέσοβο(Γαρέφι), Τρέσινο (Όρμα), Πόζαρ (Λουτράκι), Στράιτσα (Ίδας),Πρεμπόδιστα (Σωσάνδρα) κ.ά. και συμμετέχει δραστικά στηναπόκρουση των σχεδίων των Βουλγάρων κομιτατζήδων να αλλοιώσουν τις συνειδήσεις των Πατριαρχικών γηγενών της περιοχής και στην ενδυνάμωση του ηθικού των καταπιεζόμενων Μακεδόνων.

Στη διάρκεια του Πρώτου Βαλκανικού Πολέμου (Οκτώβριος-Νοέμβριος 1912) η στάση του ήταν καθοριστική στηναπελευθέρωση της Αριδαίας (4 Νοεμβρίου 1912). Μετά τηναπελευθέρωση εγκαταστάθηκε στην Ιερά Μονή του Αρχαγγέλου,κοντά στο ομώνυμο χωριό. Με την έναρξη των γεγονότων του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου και την εισβολή των Γερμανο-Βουλγάρωνστην περιοχή της Καρατζόβας, ο Αρχιμανδρίτης Παπα-Νίκανδρος συνελήφθη, οδηγήθηκε σε βουλγαρικές φυλακές στην περιοχή τωνΣκοπίων, όπου καταδικάσθηκε σε θάνατο. Γλίτωσε την εκτέλεση με μεσολάβηση της βασιλικής οικογένειας της Ελλάδος στον Κάιζερ.

Πέρασε χρόνια δύσκολα, κατατρεγμών και βασανισμών. Στη διάρκεια της Κατοχής συνελήφθη από Ναζί της περιοχής Γιαννιτσών και τους τοπικούς συνεργάτες τους, οδηγήθηκε σε εκτόπιση στην Κοζάνη, με εντολή να εκτελεσθεί καθ’ οδόν. Για καλή του τύχη ομάδα αντιστασιακών τον απελευθέρωσε και γλίτωσε η ζωή του, για δεύτερη φορά.

Από το 1932 εγκαταστάθηκε στα Γιαννιτσά, κοντά σε συγγενείςτου, όπου άφησε και την τελευταία του πνοή στις 4 Μαΐου του1966.

Γαβριήλ Δημήτρης Μπόλλας

Πηγή :Βικιπαίδεια