Τα STARακια

της  Ευαγγελίας  Γραίγου

Τα Χαϊκού τα  πρωτογνωρίσαμε στο μάθημα των κειμένων στο σχολείο.

Τι είναι τα χαϊκού ;

Τα χαϊκού είναι είδος ποίησης που πρωτοεμφανίστηκε στην Ιαπωνία το δέκατο έκτο αιώνα και υιοθετήθηκε στην Ευρώπη στις αρχές του εικοστού. Στην αυθεντική στιχουργική μορφή τους, τα χαϊκού είναι μικρά ποιήματα από 17 που διαιρούνται σε τρεις ανομοιοκατάληκτους στίχους (5, 7 και 5 συλλαβών). Τα χαϊκού συμπυκνώνουν ευφυΐα και σοφία, που εκφράζονται με λυρική, ή άλλοτε, χιουμοριστική διάθεση, ενώ  συχνά υπάρχει το στοιχείο της έκπληξης. Στα χαϊκού σημαντική θέση έχουν η φύση, οι εποχές και τα χρώματα, η ομορφιά των λέξεων και των αντιθέσεων, ενώ το νόημα κάποιες φορές αποκτά δευτερεύουσα σημασία.

Σημαντικός εκπρόσωπός της  ποιητικής αυτής μορφής θεωρείται ο Ματσούο Μπασό. Διαβάστε δυο ποιήματά του, το περίφημο «Χαϊκού του βατράχου», κι ένα άλλο, σε μετάφραση του Γιώργου Σεφέρη.

«Το χαϊκού του βατράχου»

παλιά λίμνη
ένας βάτραχος μέσα πηδά
ήχος νερού

 «Χάικου του Μπασό»

Φάρσα της μοίρας:
κάτω απ” το κράνος λαλεί
ένα τριζόνι.

Στην τάξη διαβάστηκαν τα ξεχωριστά χαϊκού του Σεφέρη ….

Πού να μαζεύεις
τα χίλια κομματάκια
του κάθε ανθρώπου.

Βουλιάζει ο κόσμος
κρατήσου, θα σ” αφήσει
μόνο στον ήλιο.

Γράφεις·
το μελάνι λιγόστεψε
η θάλασσα πληθαίνει.

  Στην αρχή πολλοί μαθητές από την τάξη μου βαρέθηκαν την ώρα του μαθήματος…Η αλήθεια είναι ότι μας είχε κυριεύσει η πλήξη εκείνη την ώρα. Όλοι άρχιζαν να μιλάνε την ώρα του μαθήματος και λογικό γιατί ήταν σκέτη ξενέρα. Ώσπου κάποια στιγμή η κυρία μας κέντρισε το ενδιαφέρον με μία προβολή κάποιων χαϊκού. Τότε όλοι άρχιζαν να δείχνουν μία άλλη εικόνα για το μάθημα. Έδειξαν μια διαφορετική εικόνα. Μας είχε συναρπάσει όλους αυτό. Το κορυφαίο πια έγινε, όταν η κυρία μας πρότεινε να γράψουμε εμείς οι ίδιοι κάποια χαϊκού !! Τότε όλοι με σκέψη, συγκέντρωση, χιούμορ και συνεργασία, ξεκινήσαμε να γράφουμε τα δικά μας χαϊκού !! Και το ωραίο ήταν ότι ανακαλύψαμε ταλέντα μέσα στην τάξη. Λογοτέχνες.

Και στο σημείο αυτό, θα σας παρουσιάσουμε κάποια χαϊκού τα οποία γράψαμε εμείς οι ίδιοι και συγκεκριμένα στο δικό μου τμήμα.

                                                                          Μαύρος ουρανός

                                                                     Άσπρο το φεγγάρι του

                                                                      Ελπίδα φέρνει

Αυτό είναι χαϊκού της διπλανής μου, Σταματίας Κούρου, με την οποία είμαστε τις περισσότερες φορές ανήσυχες στα μαθήματα, έτυχε όμως και εκείνη τη μέρα να προσέξουμε και να θέλουμε να δημιουργήσουμε. !!

Άλλα τέσσερα χαϊκού που έγραψαν συμμαθητές μου είναι ωραία κι  εμπνευσμένα και είναι τα εξής :

Φίδι δαγκώνει

Βαθιά αλλά μέχρι την

 καρδία δεν μπορεί.

     Το τέλος αργεί

 δοκιμασία σκληρή

η ώρα ήρθε.

Φίδι περνάει

από τον κάμπο φόβο

σκορπά και φεύγει.

Δεν έχεις φίλους

σε νοιάζει η αγάπη

δε σκέφτεσαι καν.

Χαϊκού από τους μαθητές Οδυσσέα Κογκινάι, Νίκο Κορνηλάκη και Φώτη Κασσανή. Απ’ ότι καταλάβατε, ακόμη και μαθητές εύθυμοι , χαρακτηριστικά αυτοί που ξεχωρίζουν με το χιούμορ τους, είχαν την πιο ωραία έμπνευση και τον πιο ωραίο τρόπο γραφής των ποιημάτων αυτών. Από τα μαθήματα που ξεχώρισαν για όλους εμάς ήταν εκείνα που ασχοληθήκαμε με τα χαϊκού.

Επίσης παιδιά απ’ το περιοδικό μας, συνεργάτες μου κι εγώ η ίδια, γράψαμε χαϊκού και από τότε και μετά, κάποια στιγμή είχαμε μπει και στην ιδέα να διοργανώσουμε έναν διαγωνισμό με το Γ4 γράφοντας χαϊκού. Μας άρεσε η ιδέα αυτή αλλά μετά ξεχάστηκε.

Τα χαϊκού που γράψαμε εμείς οι ίδιοι, με συγκέντρωση και αρκετή σκέψη, καταλήξαμε να τα διαβάζουμε και να γελάμε, διότι δεν το πιστεύαμε ούτε εμείς οι ίδιοι ότι θα καθόμασταν να γράψουμε αυτά τα χαϊκού και καταλήξαμε να πορωθούμε μ’ αυτό.

Η καταιγίδα

δε σταματά και

       κλαίει αυτή

Κάποιος, το κύμα

Ατενίζει και βαθιά

τη λύπη σβήνει

Άνθρωποι πολλοί

Ο κόσμος μικρόσωμος

Μικρά ψέματα.

Πολλή αγάπη

Σου χαρίζουν οι άλλοι

                                                                                            Όταν προσέχεις.

Ζήσε τη ζωή

Καν’ απόπειρες ψυχής

Ξέχνα το αύριο.

Θάλασσα μικρή

Μεγάλη η σιωπή μου

Πολλές φοβίες.

Αυτά τα χαϊκού γραμμένα κατά σειρά από τους Σάββα Κατσιδώνη, Μαρία-Τσαμπίκα Δημητραδιού, Βασίλη Καφφάτο και Κωσταντίνο Λαμπρινό (που συνεργάστηκαν και έγραψαν 2 χαϊκού) και τα δύο τελευταία τα οποία εγώ είχα γράψει, κέντρισαν το ενδιαφέρον της καθηγήτριας μας η οποία μας πρότεινε να συνεχίσουμε να γράφουμε, αλλά εμείς δεν ασχοληθήκαμε από τότε, για να λέγεται η αλήθεια.

Ελπίζουμε να σας άρεσαν και να ξεκινήσετε να γράφετε κι εσείς χαϊκού και ίσως ανακαλύψετε και κρυφά ταλέντα σας !!

Περισσότερα στοιχεία σχετικά με  τα χαϊκού θα βρείτε  στο  ψηφιακό σχολείο  :  χαικού

 Η  πηγή της  έμπνευσης ….