Το Μαρούσι μέχρι και έναν αιώνα πριν, ήταν ένας απέραντος κήπος από το σημερινό Ολυμπιακό Στάδιο μέχρι τα Μελίσσια. Ήταν γεμάτο ελαιώνες, αμπέλια, λαχανικά, σιτάρι, φρούτα, κότες, κατσίκες, πρόβατα και άφθονο νερό που το πουλούσαν οι Μαρουσιώτες στην Αθήνα και στον Πειραιά. Μετά την απελευθέρωση από την τουρκοκρατία, συγκεκριμένα το 1835, ο Δήμος Αμαρουσίου με 712 κατοίκους αποτελούσε έναν από τους επτά Δήμους της Αττικής. Οι κάτοικοι ασχολούνταν με αγροτικές και κτηνοτροφικές εργασίες. Στην περιοχή εγκαταστάθηκαν πολλοί αγγειοπλάστες από τη Σίφνο, που δίδασκαν την τέχνη τους στους ντόπιους και πωλούσαν κανάτια στην Αθήνα και τον Πειραιά. Εγκαταστάθηκαν επίσης πολλοί Καρπάθιοι που δούλευαν κυρίως στα λατομεία μαρμάρου (νταμάρια) της Πεντέλης. Το Μαρούσι ήταν φημισμένο για το ιδανικό θεραπευτικό κλίμα για όσους έπασχαν από φυματίωση.
Η αρχαία ονομασία του Αμαρουσίου ήταν Άθμονον. Οι κάτοικοί του ήταν φιλήσυχοι και εργατικοί, με μεγάλη παράδοση στην παραγωγή λαδιού και κρασιού καθώς και λάτρευαν την Αμαρυσία Άρτεμη, θεά του κυνηγιού στην οποία οφείλεται και η σύγχρονη ονομασία της περιοχής. Είχαν ιδρύσει ιερό, μπροστά στο οποίο διοργάνωναν κάθε χρόνο τα «Αμαρύσια», περιφερειακούς Ολυμπιακούς Αγώνες προς τιμήν της. Κάθε άνοιξη συγκεντρώνονταν στην πεδιάδα των Αθμονέων (εκεί που βρίσκεται σήμερα το Ολυμπιακό Στάδιο) αθλητές από ολόκληρη την Ελλάδα για να συναγωνιστούν, να χορέψουν, να διασκεδάσουν και να επιδοθούν σε αγώνες οινοποσίας. Κατά τη διάρκεια των αγώνων, οι άρχοντες που είχαν εκτελέσει τα καθήκοντά τους με επιτυχία επιβραβεύονταν με χρυσά στεφάνια.
Το 1896 τρεις Μαρουσιώτες διακρίθηκαν στους Ολυμπιακούς Αγώνες στον μαραθώνιο δρόμο: Σπύρος Λούης – πρώτος, Ελευθέριος Παπασυμεών – έκτος και Σταμάτης Μασούρης – όγδοος. Αμέσως μετά τον θρίαμβο τους το Μαρούσι απέκτησε γυμναστικό σύλλογο και γυμναστήριο από το οποίο βγήκαν πολλοί αθλητές πανελληνιονίκες και βαλκανιονίκες.
Το 1860 λειτουργούσε στο Μαρούσι δημοτικό σχολείο και ειδικό παρθεναγωγείο για τα κορίτσια. Το 1896 το Μαρούσι αποτελούσε το εκπαιδευτικό κέντρο της βόρειας Αττικής αφού στο δημοτικό σχολείο και στο σχολαρχείο του, φοιτούσαν παιδιά και από άλλες περιοχές όπως η Κηφισιά, το Χαλάνδρι, το Ηράκλειο, το Καπανδρίτι, ο Ωρωπός, το Μενίδι. Το 1925 ιδρύθηκε στο Μαρούσι το μοναδικό γυμνάσιο σε όλα τα βόρεια προάστια της Αθήνας. Το 1930 το γυμνάσιο και τα δύο δημοτικά σχολεία στεγάστηκαν στο σχολικό συγκρότημα της λεωφόρου Κηφισίας, που ήταν πρότυπο για την εποχή του. Είχε μεγάλες αίθουσες διδασκαλίας, άνετους προαυλιακούς χώρους, υπόστεγο χώρο για γυμναστική και αίθουσα τελετών. Το 1963 το 1ο Λύκειο Αμαρουσίου χρησιμοποιήθηκε στα γυρίσματα της ταινίας «Χτυποκάρδια Στο Θρανίο» ως το κινηματογραφικό «Κολλέγιο Φιλοθέης» με πρωταγωνίστρια την Αλίκη Βουγιουκλάκη.
Το 1885 λειτούργησε για πρώτη φορά το ατμοκίνητο τρένο που ένωνε την Αθήνα με την Κηφισιά, διερχόμενο από το Μαρούσι. Το περιβόητο “Θηρίο” ήταν κατασκευασμένο στο Βέλγιο, μπορούσε να σύρει μέχρι 12 βαγόνια που χωρούσαν έως 300 επιβάτες και έτρεχε με ταχύτητα 40 χιλιομέτρων. Έκανε τρεις ώρες για να διανύσει την απόσταση και εξυπηρετούσε εκατοντάδες ανθρώπους και έτσι οι Αθηναίοι πλέον έρχονταν εύκολα στην περιοχή για εκδρομή και παραθερισμό. Οι ηλικιωμένοι Μαρουσιώτες δεν ήθελαν το τραίνο ιδιαίτερα και αρκετοί του έριχναν πέτρες και του έσπαζαν τα τζάμια φωνάζοντας το «θηρίο της Αγίας Γραφής» και «μηχανή του σατανά». Οι νεότεροι το υποδέχτηκαν με χαρά καθώς αποτελούσε μια οικονομική επιλογή για την μετακίνησή τους.
Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο αναπτύχθηκε η ηλεκτροκίνηση και τα αυτοκίνητα και το Θηρίο έφτασε στην παρακμή του. Έφτανε στο τέλος της διαδρομής με δυσκολία και οι καπνοί του ήταν τόσο πυκνοί που λέρωναν τους επιβάτες. Λένε ότι είχε γίνει τόσο αργό, που οι Αθηναίοι οργάνωναν αγώνες στους οποίους παράβγαιναν με τα βαγόνια καβάλα στα άλογά τους. Τον Αύγουστο του 1938 το Θηρίο πραγματοποίησε το τελευταίο του δρομολόγιο. Κάτι που δεν ξέρουν πολλοί είναι ότι το 1905 κυκλοφόρησε καρτ ποστάλ με την εικόνα του σταθμού του Αμαρουσίου!
Πηγές:
- Αρχείο Ιστορικού & Λαογραφικού μουσείου Αμαρουσίου
- Αρχείο Πόλα Τσικούκου
- Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο
- Αρχείο Δημοσθένη Σ. Καλούδη
- Μηχανή του Χρόνου
- Wikipedia
- Site Δήμου Αμαρουσίου (www.maroussi.gr)
Συντάκτης του άρθρου :Μπακλέζος Άγγελος,τμήμα Α4
1932: Το… «Θηρίο» περνά από το Μαρούσι με προορισμό την Κηφισιά – Πηγή: Αρχείο Ιστορικού & Λαογραφικού μουσείου Αμαρουσίου
1905: Ο σταθμός του Αμαρουσίου το 1905 σε καρτ ποστάλ. – Πηγή: Αρχείο Δημοσθένη Σ. Καλούδη
