Στις 26 Απριλίου του 1986, στον πυρηνικό σταθμό παραγωγής ενέργειας του Τσερνόμπιλ της Ουκρανίας, ένας από τους αντιδραστήρες εξερράγη, προκαλώντας τεράστια περιβαλλοντική καταστροφή και βλαβερές επιπτώσεις στην υγεία των ανθρώπων.
Η έκρηξη προκλήθηκε κατά τη διάρκεια ενός πειράματος για τον έλεγχο των συστημάτων ασφαλείας του αντιδραστήρα και οφειλόταν σε σχεδιαστικές ατέλειες του αντιδραστήρα, στη μη τήρηση ορισμένων κανόνων ασφάλειας, καθώς και σε λάθος χειρισμούς. Από την έκρηξη ο αντιδραστήρας άρχισε να φλέγεται και στην ατμόσφαιρα απελευθερώθηκαν μεγάλες ποσότητες ραδιενεργών ουσιών. Αρχικά, έγινε ρίψη, από ελικόπτερα, σάκων που περιείχαν άμμο, μόλυβδο και βορικό οξύ, για να καλύψουν τον αντιδραστήρα, και μέχρι τον Δεκέμβριο του 1986 είχε χτιστεί μια μεγάλη τσιμεντένια σαρκοφάγος για να σφραγίσει τον αντιδραστήρα και τα περιεχόμενά του. Το 2019 ολοκληρώθηκε η κατασκευή η ενός ασφαλούς ατσάλινου κελύφους πάνω από τον αντιδραστήρα. Την επόμενη μέρα του ατυχήματος, δόθηκε εντολή εκκένωσης, της γειτονικής στο εργοστάσιο, κωμόπολης Πρυπιάτ, η οποία πια είναι εγκαταλελειμμένη και αναφέρεται ως «πόλη– φάντασμα». Κάθε δραστηριότητα, σε ακτίνα 30 χιλιομέτρων από το χώρο του ατυχήματος είναι απαγορευμένη λόγω της επικινδυνότητας και συνολικά 135.000 άνθρωποι εκκένωσαν την περιοχή.
Οι συνέπειες του ατυχήματος ήταν σοβαρές και μακροχρόνιες, όχι μόνο για την υγεία των ζωντανών οργανισμών κοντά στο εργοστάσιο, αλλά και σε όλη την Ευρώπη και πέρα από αυτήν. Στους πρώτους τρεις μήνες πέθαναν από οξείας μορφής μόλυνση από ραδιενέργεια 31 εργάτες, πυροσβέστες και διασώστες. Στους πληθυσμούς που εκτέθηκαν στη ραδιενέργεια, τα επόμενα χρόνια παρατηρήθηκε αύξηση άνω του 15%, του ποσοστού των θανάτων από καρκίνο και λευχαιμία και κληρονομικές ανωμαλίες αφού η ραδιενέργεια προκαλεί αλλοιώσεις στο DNA. Επιπλέον η χλωρίδα και η πανίδα στην περιοχή επηρεάστηκαν σημαντικά μετά το ατύχημα και ολόκληρα δάση νεκρώθηκαν. Η ραδιενέργεια βρισκόταν παντού. Στον αέρα, στο νερό, στο έδαφος, στα προϊόντα των καλλιεργειών και στα ζωικά προϊόντα όπως στο γάλα και στο κρέας. Μέρος του ραδιενεργού νέφους έφτασε και στην Ελλάδα μετά από μερικές μέρες και επηρέασε κυρίως την Βόρεια Ελλάδα και τη Θεσσαλία, όπου χρόνια αργότερα ανιχνεύονταν ποσά ραδιενέργειας υψηλότερα του κανονικού.
Η πυρηνική ενέργεια αποτελεί ένα σημαντικό επίτευγμα της επιστήμης. Εξερευνήθηκε ο μικρόκοσμος, ανακαλύφθηκε η δομή του ατόμου, στη συνέχεια οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι όταν το νετρόνιο βομβαρδίζει τον πυρήνα ενός ατόμου, αυτός διασπάται και παράγονται δύο ή περισσότερα νέα άτομα με μικρότερους πυρήνες καθώς και νετρόνια. Ταυτόχρονα η ενέργεια που απελευθερώνεται είναι τεράστια και σε αυτό βασίστηκε η κατασκευή των πυρηνικών αντιδραστήρων. Στη δεκαετία του 1940 κάποιες χώρες δοκίμασαν να αξιοποιήσουν την πυρηνική ενέργεια για την κατασκευή πυρηνικών όπλων ενώ τη δεκαετία του 1950 ξεκίνησε η χρήση της πυρηνικής ενέργειας για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.
Αρχικά, θεωρούνταν ότι η πυρηνική ενέργεια θα κάλυπτε τις παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες με πολύ χαμηλό κόστος. Όμως η χρήση της δεν επεκτάθηκε τόσο γιατί κρύβει κινδύνους. Τα πυρηνικά απόβλητα, είναι εξαιρετικά επικίνδυνα για το περιβάλλον και τους ζωντανούς οργανισμούς λόγω της ραδιενέργειας και της τοξικότητάς τους. Δεν μπορούν να καταστραφούν και η φύση χρειάζεται έως και χιλιάδες χρόνια για να τα αφομοιώσει. Τέλος, το ατύχημα στο Τσερνόμπιλ δεν ήταν το μοναδικό και ποτέ ο κίνδυνος ατυχήματος δεν μπορεί να εκμηδενιστεί. Σίγουρα όμως αυτό το ατύχημα, με τις καταστροφικές συνέπειες στον πλανήτη, έγινε αφορμή για να δοθεί μεγαλύτερη βαρύτητα στην ασφάλεια στους χώρους παραγωγής πυρηνικής ενέργειας και όλοι να προβληματιστούν για τη χρήση της.
