Ξέρατε ότι ο Τόμας Έντισον εφηύρε μια μηχανή που μετατρέπει το νερό σε κρασί; Ή ότι βρέθηκε ο τάφος του Σωκράτη κοντά στην Ακρόπολη;
Κι αν δεν τα ξέρατε…δεν πειράζει, καθώς δεν είναι αλήθεια! Αντιθέτως, είναι δύο από τα διάσημα ψέματα των ΜΜΕ την 1η Απριλίου. Παρόλο που η πρωταπριλιά είναι η μέρα που τα ψέματα και οι φάρσες δικαιολογούνται, πολλοί είναι εκείνοι που κάθε χρόνο «την πατάνε» και πιστεύουν απίστευτες ιστορίες βγαλμένες από τη φαντασία.
Πότε όμως καθιερώθηκε αυτή η συνήθεια της πρωταπριλιάς; Οι μελετητές, ιστορικοί και λαογράφοι διαφωνούν κι έτσι δεν υπάρχει μία εκδοχή.
Η πιο διαδεδομένη εκδοχή γυρνάει στον 16ο στη Γαλλία. Έως το 1564, οι Γάλλοι γιόρταζαν την πρωτοχρονιά κάθε 1η του Απρίλη, ώστε να είναι κοντά στο Πάσχα, αλλά και να ταυτίζεται με την αναγέννηση της φύσης, που γίνεται την άνοιξη. Εκείνη τη χρονιά, ο βασιλιάς Κάρολος Θ’ αποφάσισε να συμβαδίσει με τις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες και μετέφερε την Πρωτοχρονιά την 1η Ιανουαρίου. Πολλοί δυσκολεύτηκαν να δεχτούν αυτήν την αλλαγή και συνέχισαν να κάνουν πρωτοχρονιά τον Απρίλιο, όπως είχαν συνηθίσει. Οι υπόλοιποι άρχισαν να τους κοροϊδεύουν, να τους κάνουν πλάκες και να τους στέλνουν ψεύτικα δώρα και έτσι η 1η Απριλίου από πρωτοχρονιά μετατράπηκε σε ημέρα κοροϊδίας και φάρσας.
Η δεύτερη εκδοχή σχετίζεται με τους Κέλτες ψαράδες οι οποίοι ξεκινούσαν τη θερινή τους περίοδο ψαρέματος την πρώτη του Απρίλη, όταν ο χειμώνας είχε τελειώσει και ο καιρός άρχιζε να βελτιώνεται. Οι συνθήκες όμως τις περισσότερες φορές δεν ήταν ιδανικές και η ψαριά ήταν μικρή έως ανύπαρκτη. Έτσι, οι ψαράδες, για να μη ντροπιαστούν, έλεγαν διάφορα ψέματα και φανταστικές ιστορίες που δικαιολογούσαν την αποτυχία τους, με αποτέλεσμα η 1η του Απρίλη να ταυτιστεί με το ψέμα και την υπερβολή.
Το 1983 δημοσιεύτηκε η πιο …διασκεδαστική εκδοχή, που όμως επρόκειτο για φάρσα που πολλοί πίστεψαν. Ο καθηγητής ιστορίας Τζόσεφ Μπόσκιν υποστήριξε ότι την περίοδο της βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου μια ομάδα γελωτοποιών του βασιλιά τόλμησε να ισχυριστεί ότι θα μπορούσε να κυβερνήσει καλύτερα από τον Κωνσταντίνο. Ο βασιλιάς διασκέδασε πολύ με αυτή τη δήλωση και προκάλεσε έναν από τους γελωτοποιούς, τον Κούγκελ, να πάρει τη θέση του για μια ημέρα. Ο Κούγκελ την ημέρα της διακυβέρνησης του επέβαλε έναν νόμο, σύμφωνα με τον οποίο η 1η Απριλίου καθιερωνόταν ως η μέρα αφιερωμένη στο γελοίο και το υπερβολικό. Η διασκεδαστική αυτή εκδοχή δημοσιεύτηκε από το Assosiated Press και πολύς κόσμος την πίστεψε, μέχρι να αποκαλυφθεί ότι επρόκειτο για φάρσα του Μπόσκιν, θύμα της οποίας είχε πέσει και το ίδιο το πρακτορείο!
Στην Ελλάδα σύμφωνα με λαογράφους τα ψέματα έχουν αποτροπαϊκό χαρακτήρα. Ξορκίζουν δηλαδή το κακό και τις βλαπτικές δυνάμεις, όπως συγκεκριμένα αναφέρει ο λαογράφος Λουκάτος. Πολλοί πιστεύουν ότι αυτός που θα σκαρώσει μια επιτυχημένη φάρσα, θα είναι τυχερός για τον υπόλοιπο χρόνο, ενώ αντίθετα, όποιος πέσει θύμα, θα συνοδεύεται από γρουσουζιά.
Εσείς την …πατήσατε φέτος;
Πηγή: http://www.mixanitouxronou.gr/giati-leme-psemata-tin-protaprilia-ti-schesi-echoun-me-tin-galliki-protochronia-tous-keltes-psarades-ke-tous-gelotopious-tou-mega-konstantinou-pote-eftase-to-ethimo-stin-ellada/
Κυρατζή Χριστίνα, μαθήτρια της Α΄ Τάξης
