Συνέντευξη από την κ. Βασιλική Τσουχνικά, μητέρα της μαθήτριας Νεφέλης Λιβάνη του τμήματος Γ΄2, με θέμα: «Η μουσική είναι τροφή για το μυαλό και την ψυχή».

 

Συνέντευξη από

Γεώργιος Παπαδόπουλος Α1

Σπυρέτα Γεωργακοπούλου Α1

ΓΠ : Εσάς ποιος σας έβαλε το «μικρόβιο» να ασχοληθείτε με την μουσική ;

ΒΤ. : Το «μικρόβιο» για ν’ασχοληθώ με την μουσική μου το μετέδωσε αλλά και  κατά κάποιον τρόπο μου το επέβαλλε η μητέρα μου. Ήταν ένα δικό της όνειρο το οποίο δεν μπόρεσε να πραγματοποιήσει λόγω οικονομικών δυσκολιών. Παρότι ήταν καλή στην μουσική , δεν είχαν χρήματα για να μπορέσει να σπουδάσει και βέβαια να αγοράσει πιάνο που τόσο της άρεσε.

Οπότε προσπάθησε με τεράστιο κόπο και θυσίες να μου μεταδώσει την αγάπη της προς την μουσική.

ΓΠ :  Κάνατε κάποιο μουσικό όργανο όταν είσασταν μικρή ;

ΒΤ : Η μητέρα μου από μικρή ηλικία με έγραψε σε ωδείο ώστε να μάθω πιάνο. Λόγω των απαιτητικών μαθημάτων, σχεδόν ταυτόχρονα με την έναρξη αυτών, οι γονείς μου παρότι δεν είχαν την οικονομική άνεση, φρόντισαν την αγορά του πιάνου γιατί θεώρησαν πως η καθημερινή πρακτική εξάσκηση στο σπίτι ήταν αναγκαία.

ΓΠ. : Έχετε μετανιώσει για την ενασχόληση σας με την μουσική ;

ΒΤ. : Η  ενασχόληση με την μουσική είναι ένας δύσκολος δρόμος που καλείται κάποιος να βαδίσει.

Χρειάζονται πολλές προσωπικές θυσίες και είναι μία από τις ανθρώπινες δραστηριότητες που δεν επιτρέπει τον εφησυχασμό και την έλλειψη πειθαρχίας. Όπως έλεγε και η καθηγήτρια μου κυρία Τερεζάκη ( που της οφείλω τόσα πολλά γιατί πίστεψε σε εμένα ), «Μία χαμένη μέρα εξάσκησης δεν αναπληρώνετε εύκολα». Πρέπει να εξασκήσαι καθημερινά και για πολλές ώρες, παίζοντας μουσική για να μπορέσεις να φτάσεις στο ανώτερο επίπεδο τεχνικής που επιβάλλει το μουσικό όργανο που έχεις επιλέξει (στην προκειμένη περίπτωση το πιάνο).

Μεγάλη όμως σημασία έχει και η ερμηνεία που καλείσαι να δώσεις κάθε φορά στην εκτέλεση ενός μουσικού κομματιού. Τα συναισθήματα που πηγάζουν από μέσα σου, με ένα μαγικό τρόπο μεταφέρονται μέσω των δακτύλων στα πλήκτρα και εν συνεχεία στον ακροατή .

Παρ’ όλους τους κόπους και την ταλαιπωρία, παρ’ όλες τις ατελείωτες ώρες εξάσκησης αλλά και πόνου, δεν έχω μετανιώσει σε καμία περίπτωση για την ενασχόληση μου με την μουσική.

Τα οφέλη που είχα από αυτήν, όπως αυτοπεποίθηση, πειθαρχία, συνεργασία, υπομονή, επιμονή και γνώση ήταν συγκριτικά περισσότερα των δυσκολιών που αντιμετώπισα.

ΓΠ : Μέσα από την διδασκαλία του μαθήματος τί θα θέλατε να μείνει στους μαθητές σας;

 

ΓΠ : Πώς θα πείθατε μαθητές που δεν έχουν ασχοληθεί με την μουσική να ασχοληθούν με αυτήν και να την αγαπήσουν;

 

ΓΠ : Θα σας βάλω ένα δίλλημα τώρα .Αν κάποιος σας έλεγε να αφήσετε την εκπαίδευση και ότι υπάρχει μια θέση για εσλας στην μεγαλύτερη μουσική ορχήστρα της Βιέννης τί θα κάνατε ;

ΒΤ : Θα μου επιτρέψετε να μην απαντήσω ξεχωριστά σε αυτά τα 3 ερωτήματα που μου θέτετε διότι θεωρώ πως η απάντηση σε κάθε από τις άνω ερωτήσεις εμπεριέχει στοιχεία που απαντούν και τις υπόλοιπες. Και εξηγώ :

Παρόλο που η πρόταση να κατέχω μία θέση στην ορχήστρα της Βιέννης είναι κάτι παραπάνω από δελεαστική αλλά και όνειρο ζωής για κάθε μουσικό, εγώ θα προτιμούσα να κρατήσω τη θέση του εκπαιδευτικού. Για εμένα η διδασκαλία αποτελεί μεγαλύτερη πρόκληση διότι η αγάπη μου για την μουσική και τα παιδιά, είναι τόση που θέλω μέσα από το μάθημα μου να μπορέσω να την μεταδώσω στους μαθητές μου ώστε να τους δώσω το έναυσμα να ασχοληθούν με αυτήν. Να καταλάβουν αλλά και να θυμούνται ως διδασκόμενοι πως ο καθένας τους είναι μια ξεχωριστή προσωπικότητα και πως όλοι μπορούν να ασχοληθούν με την μουσική (και σε οποιαδήποτε ηλικία) ανεξάρτητα αν θέλουν να την εξασκήσουν ως επάγγελμα ή απλά ως χόμπι.

Μαθαίνοντας τους τα βασικά (νότες, αξίες, ρυθμό, κτλ.) θα μπορούν να παίξουν ένα μουσικό κομμάτι, δηλαδή θα το αναπαράγουν ή θα δημιουργήσουν τη δική τους μουσική. Μ’αυτό τον τρόπο θα νιώσουν την αίσθηση της πληρότητας αλλά και θα καλλιεργήσουν την δημιουργικότητά τους, εφόδιο απαραίτητο όχι μόνο για την προσωπική τους επιτυχία αλλά και για την μετέπειτα επαγγελματική τους σταδιοδρομία.

Θα συνειδητοποιήσουν πως μέσω της ενασχόλησης τους με την μουσική γενικότερα αλλά και της εκμάθησης κάποιου μουσικού οργάνου ειδικότερα, θ’ ανακαλύψουν και θα βελτιώσουν πτυχές του εαυτού τους που δεν γνωρίζουν ότι τις κατέχουν, όπως η ικανότητα συγκέντρωσης, η δυνατότητα επικοινωνίας, η συνεργασία για την επίτευξη κοινού στόχου (πχ όντας μέλη ορχήστρας ή χορωδίας), η κοινωνικότητα, η πειθαρχία, η υπομονή και η επιμονή στην προσπάθεια τους να ερμηνεύσουν ένα μουσικό κομμάτι. Προχωρώντας σε αυτό το μονοπάτι, θα διαπιστώσουν πως αποκτούν όλο και περισσότερη πίστη στον εαυτό τους, κάτι που θα τους βοηθήσει γενικά στην ζωή τους.

Ακόμα, θα τους εξηγήσω πως μέσα από τη  μουσική θα τους δοθεί η ευκαιρία να κάνουν ένα υπέροχο ταξίδι στον κόσμο της αλλά και στην Ιστορία γενικά (θα μάθουν για την ζωή των μεγάλων συνθετών, από τί είδους γεγονότα και καταστάσεις εμπνεύστηκαν για να δημιουργήσουν τα έργα τους, τις τάσεις της κάθε εποχής στις τέχνες κτλ.). Τοποθετώντας τα είδη της μουσικής και τους διαφορετικούς ρυθμούς στο κοινωνικό πλαίσιο μέσα στο οποίο δημιουργήθηκαν, θα έχουν τη δυνατότητα να τους κατανοήσουν καλύτερα, να συνηθίσουν στα διαφορετικά μουσικά ακούσματα και να είναι έτσι στο μέλλον σε θέση να κρίνουν αναγνωρίζοντας τα και αντλώντας ευχαρίστηση απ΄αυτά

Θα καταλάβουν την τεράστια δύναμη της Μουσικής, αυτής της διεθνούς γλώσσας που δίνει τη δυνατότητα επικοινωνίας με όλους τους ανθρώπους σε όλο τον κόσμο.

Η μουσική είναι τροφή για το μυαλό  αλλά και για την ψυχή! Όλα τα παραπάνω είναι σημαντικά κριτήρια για να πεισθεί κάποιος ν’ασχοληθεί με την μουσική αλλά και τρόποι διδασκαλίας που εφαρμοζω στα μαθήματα μου. Μην ξεχνάμε πως η πρώτη επαφή όλων μας με την μουσική συντελείται ήδη κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας περιόδου όπου ως έμβρυα δεχόμαστε ένα πλήθος ηχητικών ερεθισμάτων, όπως ο ήχος της καρδιάς, της αναπνοής και της φωνής της μητέρας μας.

Όπως είπε και ο Πλάτωνας : «Ο ρυθμός και η μελωδία είναι εν γένει μέσα μας και εμείς πρέπει να τα διαχειριστούμε και να μάθουμε τον τρόπο». Αυτό λοιπόν μπορεί να γίνει μόνο αποκτώντας μουσική εκπαίδευση!

Συνέντευξη Από Νεφέλη Λιβάνη Γ2

ΝΛ : Έχοντας μελετήσει όλους τους μεγάλους συνθέτες, ποιον θα ξεχωρίζατε και γιατί;

ΒΤ : Είναι μια  πραγματικά πολύ δύσκολη ερώτηση διότι κάθε συνθέτης έχει τα δικά του ιδιαίτερα γνωρίσματα και αγγίζει την ψυχή και το μυαλό μας με διαφορετικούς τρόπους.

Για παράδειγμα, η μουσική του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ χαρακτηρίζεται από τεχνική αρτιότητα και υψηλή πνευματικότητα και εκφράζει το βαθύ θρησκευτικό του αίσθημα. Ακούγοντάς την αλλά και μελετώντας την έχεις το αίσθημα της συνομιλίας με κάτι Θείο.

Στο έργο του Φρεντερίκ Σοπέν μπορεί να διακρίνει κανείς την εκλεπτυσμένη πρωτοτυπία αλλά και το μελαγχολικό ύφος όπως εξάλλου βλέπουμε και στα έργα του Φραντς Σούμπερτ τα οποία διακατέχονται από θλίψη.

Από τα έργα του Μότσαρτ μπορείς να διακρίνεις πτυχές του χαρακτήρα του όπως ο αυθορμητισμός του, η αισιοδοξία, η σαρκαστική του διάθεση, το χιούμορ του, η  παιδικότητα του αλλά πάνω απ΄όλα το πάθος του και η αγάπη του για την μουσική. Παρά τα 230 χρόνια που έχουν περάσει από τον θάνατο του η μουσική του υπάρχει παντού και είναι αξιοσημείωτο πως σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες, η μουσική του είναι επιδραστική τόσο στον  ανθρώπινο εγκέφαλο όσο και στα ζώα και στα φυτά.

Τον συνθέτη όμως που ξεχωρίζω απ΄όλες αυτές τις μεγαλοφυείς  μουσικές προσωπικότητες είναι ο Λούντβιχ βαν Μπετόβεν, έναν συνθέτη που ξεπέρασε τόσο τα μουσικά όσο και τα ανθρώπινα όρια. Τρέφω μεγάλο θαυμασμό προς το προσωπό του γιατί δεν εγκατέλειψε την μουσική (συνέθετε μέχρι το τέλος της ζωής του) παρά το μεγάλο πλήγμα που υπέστη δηλαδή να χάσει το σημαντικότερο εργαλείο της δουλειάς του, την ακοή του. Είναι εκπληκτικό το ότι η κώφωση του, η οποία για τους περισσότερους μουσικούς θα αποτελούσε ανυπέρβλητο εμπόδιο για την συνέχιση της καριέρας τους, όχι μόνο δεν στάθηκε ικανή στο να τον αποθαρρύνει να συνεχίσει να συνθέτει αλλά δεν μείωσε στο ελάχιστο την ικανότητα του να δημιουργήσει αριστουργήματα. Αυτό οφείλεται στο ότι ήταν άριστος γνώστης της μουσικής και των ήχων όλων των μουσικών οργάνων, με άλλα λόγια είχε την μουσική μέσα του, που η κώφωση του τον οδήγησε σε μια εσωτερικοποίηση και στη δημιουργία εγκεφαλικής μουσικής .

 Ν Λ  Είναι το ταλέντο απαραίτητη προυπόθεση ενασχόλησης με την μουσική ;

Μία από τις πιο συνηθησμένες ερωτήσεις που μου γίνονται από τους γονείς που με προσεγγίζουν , είναι αν το παιδί τους πρέπει να έχει ταλέντο στην μουσική για να ξεκινήσει μαθήματα πιάνου. ‘Οπως όλοι γνωρίζουμε ετυμολογικά ταλέντο θεωρείται το «φυσικό χάρισμα» , η ιδιαίτερη ικανότητα, κλίση που παρουσίαζει κάποιο άτομο και το κάνει να ξεχωρίζει από τους άλλους. Κατά την άποψη μου αυτή η διανοητική ιδιαιτερότητα είναι απαραίτητο εφόδιο για αυτούς που θέλουν να ασχοληθούν με την μουσική, δεν είναι όμως και το μοναδικό κριτήριο. Πρέπει ταυτόχρονα με την ικανότητα που διαθέτει κάποιος να έχει και την δεξιότητα σωστής διαχείρισης της. Έχω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα ενός μαθητή μου, ο οποίος διέθετε φοβερή τονική αντίληψη, είχε δηλαδή την ικανότητα της άνεσης και ταχείας αναγνώρισης αλλά και αναπαραγωγής ενός μουσικού κομματιού. Θα μπορούσε να φτάσει ψηλά συνεχίζοντας την μουσική του εκπαίδευση, δυστυχώς όμως η υπερβολική ευχέρεια στην εύρεση ενός μουσικού κομματιού συχνά κατέληγε σε επανάπαυση και τεμπελιά με αποτέλεσμα να μην ασχολείται όσο έπρεπε με την μελέτη και τελικά να εγκαταλείψει τα μαθήματα. Αντιθέτως, μία άλλη μαθήτριά μου η οποία δεν είχε ως αφετηρία την  ίδια ευχέρεια, κατάφερε με πολύ κόπο, αφιερώνοντας χρόνο στην μελέτη του πιάνου και ασχολούμενη με την αρμονία, το solfege ( τραγούδι ) και το dictee ( μουσική ορθογραφία) να ενισχύσει τις γνώσεις της και τις δεξιότητες της και ασχολείται ακόμη με  την μουσική. Επομένως, συμπεραίνουμε πως για να μετατραπεί μια ικανότητα μας, η κλίση μας, σε μια θαυμαστή επιδεξιότητα, μεσολαβεί η εξάσκηση, η εκπαίδευση, η επισταμένη ενασχόληση και η αφοσίωση μας. Εγώ  αυτό θεωρώ ταλέντο.

Νεφέλη Λιβάνη Γ2