Συνέντευξη από την κ. Μαρία Καμπέρη,
Υπεύθυνη Αγωγής Υγείας της Δ.Π.Ε. Πειραιά.
Καλησπέρα κ. Καμπέρη, σας ευχαριστούμε πολύ για την συνέντευξη που μας δίνετε.
Εγώ σας ευχαριστώ για την τιμή.
Για ποιό λόγο επιλέξατε αυτή την θέση;
Οι Σχολικές Δραστηριότητες και τα Προγράμματα μέσω των οποίων τα παιδιά μαθαίνουν ευχάριστα χωρίς το άγχος της ‘δουλειάς’ για το σπίτι, ή της αποστήθισης κανόνων και θεωριών, ήταν πάντα ένας τομέας που με ενδιέφερε πάρα πολύ. Ειδικά η Αγωγή Υγείας, η οποία αντιμετωπίζει τον άνθρωπο ως σύνολο έχοντας ως αντικείμενο τη φροντίδα τόσο της σωματικής όσο και της ψυχικής υγείας, θεωρώ πως προσφέρεται για πολύ ενδιαφέρουσες δράσεις μέσα στα σχολεία και γι΄αυτό, όταν μου δόθηκε η ευκαιρία, ανέλαβα αυτή τη θέση με μεγάλη χαρά και ενθουσιασμό.
Τι είναι η Αγωγή Υγείας; Με ποια αντικείμενα ασχολείστε;
Σκοπός της Αγωγής Υγείας είναι η προαγωγή της ψυχικής, σωματικής και κοινωνικής ευεξίας των μαθητών ως εφόδιο ζωής, αφενός με την ανάπτυξη προσωπικών και κοινωνικών ικανοτήτων, αφετέρου με τη συλλογική δράση ως προς την αναβάθμιση του κοινωνικού και φυσικού περιβάλλοντός τους.
Πιο συγκεκριμένα, η Ελλάδα όπως και άλλες σύγχρονες ανεπτυγμένες και αναπτυσσόμενες κοινωνίες, αντιμετωπίζει κοινωνικά προβλήματα, όπως η παχυσαρκία, το κάπνισμα, το αλκοόλ, η οδική ασφάλεια, οι διακρίσεις και η κοινωνική ανισότητα.
Κάθε εκπαιδευτικός μπορεί να συμβάλλει στην προσπάθεια για ασφαλές σχολείο και κατ’ επέκταση ασφαλέστερη κοινωνία, όταν εφαρμόζει προγράμματα πρόληψης και αγωγής υγείας. Τα προγράμματα αυτά καλλιεργούν βασικές προσωπικές και διαπροσωπικές δεξιότητες, όπως την αποτελεσματική επικοινωνία, την έκφραση συναισθημάτων, την επίλυση προβλημάτων, την επίλυση συγκρούσεων, τη διαχείριση του θυμού. Η εφαρμογή τους συμβάλλει στη δημιουργία θετικού κλίματος τόσο στην τάξη όσο και στην ευρύτερη σχολική κοινότητα. Επιπλέον, έρευνες έχουν δείξει ότι τα προγράμματα αυτά έχουν μακροχρόνια θετικά αποτελέσματα τόσο στη μείωση της παραβατικότητας στο σχολείο όσο και στην ανάπτυξη δεξιοτήτων ζωής, όπως η αλληλεγγύη και η ενσυναίσθηση, η ικανότητα, δηλαδή να μπαίνω στη θέση του άλλου και να τον κατανοώ καλύτερα.
Πώς μπορούμε να διατηρήσουμε καλή την διατροφή μας στην περίοδο της καραντίνας;
Η πανδημία του COVID-19 μας κράτησε στο σπίτι, έτσι το μόνο που μπορούσαμε να κάνουμε για να παραμείνουμε ασφαλείς και θετικοί καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, ήταν να μην αφήσουμε την πλήξη να μας κυριεύσει, γιατί, όσο πιο αδρανές είναι το μυαλό μας, τόσο περισσότερο έχουμε την τάση να τρώμε ανθυγιεινά.
Την επόμενη φορά που θα βρεθείτε, λοιπόν, μπροστά στο ψυγείο, ρωτήστε τον εαυτό σας: Πεινάω όντως; Εάν όχι, ρωτήστε πάλι τον εαυτό σας: Τι μου λείπει πραγματικά;
Αν βαριέστε, αυτό που αναζητάτε δεν είναι το φαγητό αλλά κάτι να σας ‘ξυπνήσει΄. Πρέπει, συνεπώς, να απασχοληθείτε με κάτι άλλο, όπως να ακούσετε μουσική, να δείτε μία ταινία, να διαβάσετε ένα βιβλίο ή να βγείτε μία βόλτα.
Εάν αισθάνεστε πεσμένοι ψυχολογικά, μην πέσετε με τα μούτρα σε ‘φαγητά παρηγοριάς’, όπως η σοκολάτα ή τα πατατάκια, αλλά επικοινωνήστε με έναν φίλο ή δείτε μία κωμωδία.
Εάν αισθάνεστε άγχος, βγείτε έξω για μια βόλτα στον καθαρό αέρα ή κάντε γυμναστική. Η σωματική άσκηση μπορεί πραγματικά να μειώσει τα επίπεδα άγχους και να φτιάξει τη διάθεση μας.
Προτείνετε να παίρνουμε βιταμίνες από το φαρμακείο με πρωτοβουλία δική μας;
Είμαι της γνώμης πως οποιοδήποτε φαρμακευτικό σκεύασμα, συμπεριλαμβανομένων και των βιταμινών, δεν πρέπει να αγοράζεται και να χρησιμοποιείται εάν δεν έχει προηγηθεί συζήτηση με τον οικογενειακό μας γιατρό. Άλλωστε, υπάρχει πιο υγιεινός τρόπος πρόσληψης βιταμινών, από τα φρούτα και τα λαχανικά.
Ποιές πιστεύετε ότι είναι οι ανθυγιεινές συνήθειες των εφήβων και πώς θα μπορούσαμε να τις αποφύγουμε;
Ανθυγιεινή συνήθεια με ιδιαίτερα σοβαρές επιπτώσεις είναι το κάπνισμα το οποίο δυστυχώς παρατηρείται ως ‘μόδα’ και στους εφήβους. Η κατανάλωση αλκοόλ η οποία, επίσης, παρουσιάζει αυξητικές τάσεις είναι ιδιαιτέρως βλαπτική συνήθεια, ειδικά στην εφηβεία, μία περίοδο που το σώμα βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία ανάπτυξης. Πέρα από αυτά, ίσως περιμένατε να απαντήσω τον χρόνο μπροστά σε κάθε είδους οθόνη ή την κατανάλωση junk food, όμως πιστεύω πως αν τηρείται το ‘μέτρον άριστον’, μπορούμε να απολάυσουμε τα πάντα χωρίς να στερούμε τον εαυτό μας. Όλα με μέτρο.
Πιστεύετε πως οι έφηβοι μπορούν να εθιστούν εύκολα με ένα ηλεκτρονικό παιχνίδι; Θα μπορούσαμε να τους προτείνουμε πιο διασκεδαστικά πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν;
Δεν θα σας πω να μην δείτε μία ταινία στο Netflix ή να μην παίξετε video games. Δεν πιστεύω στην απαγόρευση γιατί δεν θεωρώ πως έχει αποτέλεσμα, ειδικά στους εφήβους. Παρ’ όλα αυτά, ειδικά τώρα που έφτιαξε ο καιρός και δεν υπάρχουν πλέον οι περιορισμοί του lockdown, θεωρώ πως δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος να περάσει κανείς τον ελεύθερο χρόνο του από την σωματική άσκηση, έστω και αν είναι μία απλή βόλτα με τα πόδια. Παίρνουμε έναν φίλο ή μία φίλη μας και περπατάμε μαζί. Ακόμα καλύτερα, βγάζουμε βόλτα το σκύλο, τρέχουμε, πάμε για μπάνιο, κάνουμε roller, skateboard και ποδήλατο. Οι δραστηριότητες από κοινού με φίλους, οδηγούν εγγυημένα σε απόλαυση και γέλιο.
Για μένα και για πολλούς εφήβους ο καλύτερος τρόπος διασκέδασης είναι να παίζουμε ηλεκτρονικά παιχνίδια. Οι γονείς θεωρούν ότι είμαστε εθισμένοι, εμείς πάλι όχι. Πώς θα καταλάβουμε, λοιπόν, από μόνοι μας ότι ΝΑΙ είμαστε εθισμένοι;
Τι πραγματικά συμβαίνει όταν ‘κολλάς’ με κάτι;
Το μόνο που σε ενδιαφέρει είναι το gaming ή τα social media. Δεν μπορείς να κλείσεις τον υπολογιστή ή το κινητό και είσαι πάντα online. Είσαι ασυνεπής με τις υποχρεώσεις σου και το σχολείο. Σε νοιάζει πάρα πολύ τί κάνουν οι άλλοι και τί λένε. Έχεις εκρήξεις θυμού ή έντονη θλίψη. Χάνεις τους φίλους σου και μένεις μόνος. Χαλάει η σχέση σου με τους δικούς σου και μπορεί να τσακώνεσαι συχνά μαζί τους. Δεν κοιμάσαι και δεν τρως κανονικά. Σπαταλάς τα χρήματά σου, δανείζεσαι, χρησιμοποιείς κρυφά τις κάρτες των γονιών σου.
Χρειάζεται να ανησυχήσεις όταν απαντάς ‘σε λίγο’, αλλά ώρες μετά είσαι είσαι ακόμα στην ίδια θέση, όταν το μόνο που σε ευχαριστεί είναι να είσαι online, ενώ, όταν δεν είσαι, νιώθεις χαμένος, ανήσυχος, νευρικός, μελαγχολικός, όταν απομακρύνεσαι από οικογένεια και φίλους. όταν έχεις φίλους μόνο μέσα από το gaming και τα social media, όταν παραμελείς τον εαυτό σου, τις ασχολίες και τα ενδιαφέροντά σου, όταν λες ψέματα ή εξαπατάς τους δικούς σου ή νιώθεις ενοχή που είσαι online.
Αν νομίζεις ότι έχεις ‘κολλήσει’, μπορείς να επικοινωνήσεις δωρεάν, με το Δίκτυο Υπηρεσιών Πρόληψης και Έγκαιρης Παρέμβασης του ΚΕΘΕΑ, με σεβασμό στο απόρρητο, για νέες και νέους από 13 έως 21 ετών, στα 210 9212961 και 210 9212304, ή στο info@prevention.gr.
Όλοι λένε να παίζεις με όρια, εμείς πάλι όχι. Τελικά, τι είναι καλύτερο; Να παίζεις ατελείωτες ώρες ή λίγο και ίσως περισσότερες φορές την εβδομάδα;
Κάθε οικογένεια ορίζει διαφορετικά το τί είναι ‘υγιές’, θετικό ή ποιά είναι τα ‘όρια’.
Αντί να μιλάμε γενικά και αόριστα για ‘χρόνο μπροστά στην οθόνη’, πάντα είναι καλύτερο να συζητάμε πιο συγκεκριμένα για τις δραστηριότητές μας σε σχέση με μία ηλεκτρονική συσκευή και κατά πόσο καθεμιά από αυτές είναι κατάλληλη, κατά πόσο μας φτιάχνει τη διάθεση ή είναι παιδαγωγική. Μιλήστε στους γονείς σας για τις θετικές πτυχές των παιχνιδιών που παίζετε. Εξηγήστε τους συγκεκριμένα στοιχέια του gaming, όπως την απόκτηση καινούργιων γνώσεων, την ομαδικότητα, τη στρατηγική.
Επίσης, καλό θα ήταν να αναρωτηθείτε και να συζητήσετε εάν υπάρχουν φορές που το gaming σας έχει κάνει να νιώσετε άσχημα ή σας έχει φέρει σε σύγκρουση με φίλους. Μήπως έχετε έρθει ποτέ αντιμέτωποι με εκφοβισμό ή με χρήση απειλητικής γλώσσας στη διάρκεια κάποιου παιχνιδιού; Αυτή είναι ιδανική στιγμή για να μιλήσετε και για την αίσθηση ‘μειονεξίας’ που ίσως βιώνετε εάν δεν παίζετε ένα συγκεκριμένο παιχνίδι ή αν έχετε αναγκαστεί να διακόψετε τη σύνδεσή σας πριν ολοκληρωθεί μια πίστα.
Συζητήστε τους τρόπους με τους οποίους το gaming μπορεί να είναι επωφελές για σας, εφόσον όμως ασχολείστε με αυτό κατά έναν ισορροπημένο τρόπο. Ίσως το gaming μπορεί να σας βοηθάει να βελτιωθείτε σε ένα άθλημα, επειδή έτσι κατανοείτε καλύτερα τις στρατηγικές του. Ίσως μπορεί να σας βοηθήσει να βελτιώσετε τον οπτικοκινητικό συντονισμό σας ή τα αντανακλαστικά σας. Ή ίσως μπορεί να σας δώσει έμπνευση για να ασχοληθείτε σε μια δραστηριότητα εκτός διαδικτύου με τους φίλους σας.
Γιατί δεν μας καταλαβαίνουν οι γονείς μας, όταν τους λέμε ότι αυτό είναι το χόμπι μας; Θέλουν λέει να μας σώσουν. Από τί, από αυτό που διασκεδάζουμε;
Τα διαδικτυακά παιχνίδια έχουν γίνει μία από τις δημοφιλέστερες μορφές παιχνιδιού για τα παιδιά. Ωστόσο μπορούν να προκαλέσουν και ανησυχία στους γονείς ή και να γίνουν αιτία έντασης μέσα στην οικογένεια, γιατί πολλά παιχνίδια παίζονται ανάμεσα σε διαδικτυακούς αντιπάλους, οι οποίοι πολλές φορές δε γνωρίζονται καν μεταξύ τους. Σκεφτείτε, λοιπόν, αυτό σε σχέση με το επίπεδο ωριμότητάς σας και την ικανότητά σας να κρίνετε με ποιούς θα πρέπει ή δε θα πρέπει να έρχεστε σε διαδικτυακή επαφή.
Σκεφτείτε, επίσης, αν νιώθετε ποτέ ότι οι διαδικτυακές δραστηριότητές σας, σας εμποδίζουν από το να κάνετε ή να απολαύσετε άλλα πράγματα εκτός διαδικτύου. Εάν συμβαίνει αυτό, πώς αισθάνεστε γι’ αυτό και για ποιόν λόγο; Όπως πάντα, είναι χρήσιμο να συζητάτε χωρίς να κατηγορείτε ο ένας τον άλλο, προσπαθώντας να κατανοήσετε γιατί οι γονείς σας ανησυχούν και εξηγώντας τους, ταυτόχρονα, πώς αισθάνεστε και γιατί.
Τι κινήσεις πιστεύετε ότι πρέπει να γίνουν, ώστε να ευαισθητοποιηθούν περισσότερο τόσο όσοι εμπλέκονται στο κύκλωμα παραγωγής (εργοστάσια, βιομηχανίες) και πώλησης τροφίμων (σούπερ μάρκετ, φούρνοι, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια), όσο και το κοινό (καταναλωτές) στο θέμα των τροφικών αλλεργιών;
Τον τελευταίο καιρό παρατηρώ μία μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση πάνω στο ζήτημα των αλλεργιών. Τρόφιμα χωρίς λακτόζη, χωρίς γλουτένη, ειδικές ετικέτες και σημάνσεις στα προϊόντα, δείχνουν μία ‘στροφή΄της βιομηχανίας σε πιο οικολογικούς και βιολογικούς τρόπους παραγωγής, με μεγαλύτερο σεβασμό στις αλλεργίες και δυσανεξίες που υπάρχουν. Σίγουρα, πάντα υπάρχει περιθώριο βελτίωσης μέσω εκστρατειών ευαισθητοποίησης μεγαλύτερης μερίδας του κοινού.
Ποιά μέτρα μπορεί να πάρει το κράτος κατά την άποψή σας για την επιμόρφωση γονέων και σχολικών μονάδων και βέβαια του προσωπικού αυτών (δασκάλων, καθηγητών) και βέβαια των ίδιων των μαθητών, έτσι ώστε να υπάρχει σαφής ενημέρωση τόσο για τους κινδύνους όσο και για τους τρόπους αντιμετώπισης περιστατικών αλλεργικών αντιδράσεων;
Οι αλλεργίες δεν πρέπει να μας φοβίζουν ούτε να περιορίζουν την καθημερινότητά μας. Αν γνωρίζουμε τί μας πειράζει, το αντιμετωπίζουμε με τις οδηγίες του αλλεργιολόγου μας και δεν φοβόμαστε. Στο σχολείο, μπορούμε να αξιοποιήσουμε σε ένα πρόγραμμα Αγωγής Υγείας, το υλικό της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας, το οποίο μπορούμε να κατεβάσουμε από τους παρακάτω συνδέσμους:
https://www.allergikos.gr/ASNJTFDL/wp-content/uploads/2013/07/Food-Allergy.pdf
https://www.allergikos.gr/ASNJTFDL/wp-content/uploads/2013/07/Asthma-Factors-final.pdf
https://www.allergikos.gr/ASNJTFDL/wp-content/uploads/2013/08/Allergy-at-School-final.pdf
https://www.allergikos.gr/ASNJTFDL/wp-content/uploads/2013/08/Drugs-Allergy.pdf
Βεβαίως, εάν υπάρξει ανάγκη για κάποια διευκρίνιση ή εξειδικευμένες ιατρικές ερωτήσεις μπορείτε να επικοινωνήσετε με το τηλέφωνο της Ελληνικής Εταιρείας Αλλεργιολογίας & Κλινικής Ανοσολογίας, : 2106911682 και ειδικός Αλλεργιολόγος θα επικοινωνήσει μαζί σας.
Στα πλαίσια έρευνας μας για το περιοδικό του σχολείου μας, αναφορικά με τις συνήθειες των εφήβων 14 και 15 ετών, διαπιστώσαμε πως ένα ποσοστό 33% πίνει αρκετά συχνά, ένα ποσοστό 17% καπνίζει συστηματικά και ένα 55% παίζει βιντεοπαιχνίδια σε καθημερινή βάση.
Πως σχολιάζετε αυτά τα ευρήματα της έρευνας;
Δυστυχώς, όπως είπαμε, η εξαιρετικά ανθυγιεινή συνήθεια του καπνίσματος παρατηρείται ως ‘μόδα’ και στους εφήβους μαθητές Γυμνασίου. Είναι εξαιρετικά δυσάρεστο σε μία περίοδο όπου το σώμα βρίσκεται ακόμα σε διαδικασία ανάπτυξης, να το επιβαρύνουμε με κατανάλωση αλκοόλ και κάπνισμα. Η ζημιά στην υγεία είναι ειλικρινά ανυπολόγιστη.
Δεν μπορώ να πω ότι περίμενα τόσο υψηλά ποσοστά κατανάλωσης αλκοόλ και καπνίσματος, ήταν αρκετά σοκαριστικό ερευνητικό εύρημα.
Αυτό που περίμενα, αντιθέτως, ήταν το υψηλό ποσοστό ενασχόλησης με το gaming. Είναι και αυτό μία ‘τάση΄και αν κρίνω και από τις ερωτήσεις που μου τέθηκαν σχετικά με αυτό, πρόκειται για ένα σημαντικό σημείο τριβής στις οικογένειες, σήμερα.
Δεν θα ακούσετε νουθεσίες και ‘πρέπει΄από μένα, παρ’ όλα αυτά, σας προτείνω να σκεφτείτε πολύ καλά και να αναρωτηθείτε, εάν πίνετε και καπνίζετε, γιατί το κάνετε. Σας ευχαριστεί πραγματικά ή απλώς πιστεύετε πως σας κάνει να δείχνετε μεγαλύτεροι και έμπειροι; Μην υποκύπτετε σε πιέσεις και μην προσπαθείτε να μοιάσετε σε κανέναν. Ο εαυτός σας είναι όμορφος ακριβώς έτσι όπως είναι και αυτόν τον εαυτό πρέπει να αγαπούν και οι γύρω σας.
Οι ερωτήσεις τέθηκαν από τους μαθητές: Νεφέλη Λιβάνη Γ2, Σπυρέτα Γεωργακοπούλου Α1 και Γιώργο Παπαδόπουλο Α1.
