Η βασιλόπιτα, το ποδαρικό, το ρόδι, η χαρτοπαιξία και σφάξιμο του χοίρου – Μήντσιου Άννα Γ3

15

Υπάρχουν πολλά έθιμα στη χώρα μας που τηρούνται την πρώτη ημέρα του χρόνου.
Τα περισσότερα από αυτά σχετίζονται με την τύχη όπως είναι το ποδαρικό, το ρόδι
και η χαρτοπαιξία. Μια άλλη κατηγορία είναι τα εορταστικά έθιμα όπως είναι τα
πυροτεχνήματα και η διασκέδαση, ενώ τέλος υπάρχουν και κάποια που τείνουν να
εξαλειφθούν όπως το σφάξιμο του χοίρου.

•  Η Βασιλόπιτα

Το κατεξοχήν Πρωτοχρονιάτικο έθιμο είναι η βασιλόπιτα, που τη συναντάμε σε
ολόκληρο τον Ελλαδικό χώρο με αρκετές βέβαια παραλλαγές Οι παραλλαγές αυτές
έχουν να κάνουν κυρίως με την σύσταση της. Έτσι σε κάποια μέρη είναι κέικ ή
τσουρέκι, σε άλλα αλμυρή ή γλυκιά πίτα με φύλλα, ενώ σε κάποια άλλα είναι ψωμί
σαν το Χριστόψωμο.

Διαφορές  στις Βασιλόπιτες συναντάμε και στην διακόσμηση που φέρουν. Κοινό στοιχείο πάντως της διακόσμησης είναι ένας σταυρός και η αναγραφή του έτους. Σε όλες πάντως τις περιπτώσεις Βασιλόπιτα είναι στρογγυλή και μέσα της κρύβει ένα φλουρί.

Στην πλειοψηφία τους οι Έλληνες κόβουν τη βασιλόπιτα αμέσως μετά την αλλαγή του χρόνου. Σε μερικές όμως περιοχές της Ελλάδας η Βασιλόπιτα κόβεται στο μεσημεριανό τραπέζι, ανήμερα του Αγίου Βασιλείου την 1η Ιανουαρίου.

Όποτε πάντως και αν κοπεί, ακολουθείται το ίδιο εθιμοτυπικό:

Ο νοικοκύρης την σταυρώνει τρεις φορές με ένα μαχαίρι και μετά αρχίζει να κόβει τα
κομμάτια. Το προπο είναι του Χριστού, το δεύτερο της Παναγίας, το τρίτο του Αγίου
Βασιλείου, το τέταρτο του σπιτιού και ακολουθούν τα κομμάτια των μελών της
οικογένειας με σειρά ηλικίας.

•  Το Ποδαρικό

Πολλοί άνθρωποι είναι ιδιαίτερα προσεκτικοί ακόμα και σήμερα σχετικά με το ποιος
θα κάνει ποδαρικό στο σπίτι τους, δηλαδή ποιος θα μπει πρώτος στο σπίτι τους τον
καινούριο χρόνο. Έτσι, από την παραμονή λένε σε κάποιο δικό τους άνθρωπο, που
τον θεωρούν καλότυχο και γουρλή, να έρθει την Πρωτοχρονιά να τους κάνει
ποδαρικό. Πολλές φορές προτιμούν ένα μικρό παιδί για να κάνει ποδαρικό, γιατί τα
παιδιά είναι αθώα και στην καρδιά τους δεν υπάρχει η ζήλια κι η κακία.

•  Το ρόδι

Το ρόδι είναι σύμβολο αφθονίας, γονιμότητας και καλής τύχης. Σε πολλά μέρη της
Ελλάδας κρεμούσαν σε κάθε σπίτι, από το φθινόπωρο, ένα ρόδι Μετά τη Μεγάλη
Λειτουργία της Πρωτοχρονιάς το πετούσαν με δύναμη στο κατώφλι για να σπάσει σε
χίλια κομμάτια κι έλεγαν: «Χρόνια Πολλά! Ευτυχισμένος ο καινούριος χρόνος!» Το
έθιμο του ροδιού της πρωτοχρονιάς διατηρείται και σήμερα Την ώρα που αλλάζει ο
χρόνος στην εξώπορτα του σπιτιού πετάνε και σπάνε ένα ρόδι και μπαίνουν μέσα στο
σπίτι με το δεξί πόδι κάνοντας το ποδαρικό, ώστε ο καινούργιος χρόνος να τα φέρει
όλα δεξιά, καλότυχα.

Χαρτοπαιξία

Αγαπημένο έθιμο των Ελλήνων τις μέρες της Πρωτοχρονιάς είναι να δοκιμάζουν την
τύχη τους. Στα σπίτια είναι έθιμο να παίζονται χαρτιά το βράδυ της Παραμονής της
Πρωτοχρονιάς περιμένοντας την αλλαγή του χρόνου. Τα ποσά συνήθως είναι χαμηλά,
τέτοια που να προσφέρουν απλά μια φιλική διασκέδαση χωρίς να στενοχωρούν τους
χαμένους.

•   Διασκέδαση

Όλη την περίοδο των γιορτών ο κόσμος βγαίνει να διασκεδάσει. Ειδικά το βράδυ της
παραμονής της Πρωτοχρονιάς γίνεται το αδιαχώρητο μετά τα μεσάνυκτα κι η κίνηση
στους δρόμους είναι τέτοια που τα αυτοκίνητα προχωρούν σημειωτόν. Η διασκέδαση
συνεχίζεται μέχρι την ανατολή του ήλιου.

•   Το σφάξιμο του χοίρου

Ένα παλιό έθιμο, που η πρόοδος και οι σύγχρονες ευκολίες το έχουν σβήσει, είναι το
σφάξιμο του χοίρου. Κάθε οικογένεια μεγάλωνε στην αυλή του σπιτιού ένα χοίρο για
να το σφάξει τις μέρες των γιορτών. Την παραμονή της Πρωτοχρονιάς η νοικοκυρά
έβραζε σ5 ένα καζάνι πολύ νερό Ο χασάπης με τη βοήθεια και άλλων αντρών έσφαζε
το χοίρο. Μετά το σφάξιμο και το καθάρισμα του από τις τρίχες με βραστό νερό,
έσχιζαν το χοίρο και τον χώριζαν σε κομμάτια: κεφάλι, πόδια, έντερα, κλπ. Την
ουροδόχο κύστη, τη «φούσκα» του χοίρου την καθάριζαν, τη φούσκωναν και την
έδιναν στα παιδιά για να παίξουν Τα έντερα τα έπλεναν καλά και τα έβαζαν στο ξύδι.
Ψιλοκομμένα κομμάτια κρέας χοίρου τα έβαζαν για οχτώ μέρες στο κρασί και στη
συνέχεια γέμιζαν μ” αυτά τα έντερα φτιάχνοντας τα λουκάνικα. Τα λουκάνικα και τα
κρέατα του χοίρου αφού τα κρέμαγαν σ” ένα κοντάρι, τα κάπνιζαν σε φωτιά για να
στεγνώσουν. Μετά τα κρεμούσαν στον ήλιο για να ξεραθούν καλά. Από το κρέας του
χοίρου έτρωγαν όλο το χρόνο.

Σχολιάστε

Top