Ημερίδα για τον σχολικό εκφοβισμό πραγματοποιήθηκε στη Βέροια την Κυριακή 12 Νοεμβρίου 2023 στο Παύλειο Πολιτιστικό Κέντρο στη Βέροια.
Τι είναι ο σχολικός εκφοβισμός;
«Ο σχολικός εκφοβισμός ή αλλιώς θυματοποίηση (bullying) είναι πλέον ένα διαδεδομένο φαινόμενο σχολικής παραβατικότητας, μία μορφή επιθετικής συμπεριφοράς που αναπτύσσεται στο σχολικό περιβάλλον. Πρόκειται για ένα φαινόμενο το οποίο οφείλεται σε πληθώρα παραγόντων, με βλαβερές συνέπειες στην ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του μαθητή και στη διαδικασία της μάθησής του, ενώ αποτελεί σύμπτωμα βαθύτερων κοινωνικών προβλημάτων»(Καλάκου, 2015).
Για θέματα εκφοβισμού, στην ημερίδα που πραγματοποιήθηκε, μίλησαν:
- Η κ. Αικατερίνη Παπαγεωργίου, Σχολική Σύμβουλος Α’θμιας Εκπαίδευσης Ημαθίας.
- Η κ. Παρασκευή Αγγελή, Ψυχολόγος MSC, Προϊσταμένη της Κοινωνικής Υπηρεσίας του Δήμου Βέροιας, ανέπτυξε το θέμα με τίτλο «Τα 3 θήτα του εκφοβισμού και η συμβολή της οικογένειας».
- Ο κ. Βάϊος Νταφούλης, Παιδοψυχίατρος, Δρ. ΑΠΘ, Διευθυντής Παιδοψυχιατρικού τμήματος ΓΝΘ Ιπποκράτειο, ανέπτυξε το θέμα «Πως αισθάνεται το παιδί σαν θύμα – θύτης».
- Ο κ. Ευάγγελος Μπέσας, Αστυνομικός Υποδιευθυντής, Προϊστάμενος Τμήματος Διαδικτυακής Προστασίας Ανηλίκων της Υπ/νσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος, αναφέρθηκε στους κινδύνους και την προστασία των παιδιών στο Διαδίκτυο.
Οι εμπλεκόμενοι στον εκφοβισμό, ανέφερε η κ. Παρασκευή Αγγελή στην ομιλία της, είναι τρεις. Οι θύτες, τα θύματα και οι θεατές. Ο θύτης επιθυμεί σκόπιμα να πληγώνει το θύμα. Για να χαρακτηριστεί ένα συμβάν «εκφοβισμός», πρέπει να έχει σκοπό να προκαλέσει σωματική ή ψυχολογική βλάβη στο θύμα, να γίνεται κατ’ επανάληψη και να υπάρχει υπεροχή δύναμης και εξουσίας από την πλευρά του θύτη.
Υπάρχουν μορφές εκφοβισμού όπως ο λεκτικός, ο ψυχολογικός, ο κοινωνικός, ο σωματικός, ο σεξουαλικός, ο ηλεκτρονικός.
Σημάδια που αποκαλύπτουν τον σχολικό εκφοβισμό είναι η μειωμένη σχολική επίδοση, οι διαταραχές συμπεριφοράς, οι συναισθηματικές δυσκολίες, τα ψυχοσωματικά προβλήματα, η αποφυγή διαλόγου, η μειωμένη όρεξη.
Η κ. Αικατερίνη Παπαγεωργίου ανέφερε πως «ο σχολικός εκφοβισμός είναι η φυσική και σωματική βία, η λεκτική βία, η συναισθηματική βία, η σεξουαλικού τύπου εκφοβιστική βία, ο ηλεκτρονικός εκφοβισμός, η ρατσιστική βία.
Υπάρχουν δυο τύποι εκφοβισμού, ο βλαπτικός και ο μη βλαπτικός. Στην πρώτη περίπτωση ο εκφοβιστής επιθυμεί συνειδητά να προκαλέσει βλάβη σε κάποιον. Στην δεύτερη περίπτωση, δεν προκαλείται συνειδητά, είναι πείραγμα που γίνεται ισότιμα και αμοιβαία».
Ο δέκτης, είπε η κ. Παπαγεωργίου, τις περισσότερες φορές δεν είναι σε θέση να υποστηρίξει τον εαυτό του.
Ο έμμεσος εκφοβισμός είναι πιο δύσκολο να ανιχνευθεί από τις σχολικές αρχές. Μπορεί να διαρκεί για χρόνια χωρίς να γίνεται αντιληπτός και χωρίς να αντιμετωπίζεται.
Αναφέρθηκε επίσης στους μύθους που εμπλέκονται γύρω από το θέμα του εκφοβισμού.
Μύθος 1: Τα αγόρια ασκούν βία σε μεγαλύτερο βαθμό από ότι τα κορίτσια.
Μύθος 2: Η σχολική βία είναι αποτέλεσμα των ατομικών χαρακτηριστικών των μαθητών και το σχολείο δυσκολεύεται να διαχειριστεί την κατάσταση.
Μύθος 3: Όταν σε ξαναχτυπήσει, χτύπα τον κ εσύ πιο δυνατά.
Μύθος 4: Δεν υπάρχει βία στο δικό μας σχολείο.
Μύθος 5: Η σχολική βία και ο εκφοβισμός είναι άσχετα με την εκπαίδευση, τη διδασκαλία και το έργο του εκπαιδευτικού.
«Τα παιδιά πολλές φορές», υποστήριξε, «έχουν την ανάγκη ενός προσώπου – αναφοράς – που να τον εμπιστεύονται και η κακοποίηση πρέπει άμεσα να καταγγέλλεται διαμέσου του Διευθυντή».
Ο Παιδοψυχίατρος κ. Βάϊος Νταφούλης, βάσει της ειδικότητας του, έθεσε παραδείγματα και τόνισε πως ο καθένας έχει έναν προσωπικό τρόπο ερμηνείας των γεγονότων. Τα παιδιά, είπε, πρέπει να έχουν δυνατό «ΕΓΩ», να μάθουν να λένε «όχι». Να μιλάνε και να εκφράζονται. Τόνισε πως το κεντρικό θέμα είναι οι «Θεατές» οι οποίοι μπροστά σε ένα περιστατικό εκφοβισμού σκέφτονται «δεν θα κάνω τίποτα, για να μη μπλέξω». «Το πρόβλημα είναι η αμέτοχη κοινωνία θεατών», είπε ο κ. Νταφούλης. Επεσήμανε πως «στα παιδιά σήμερα λείπει το υπερΕΓΩ». Λείπει το «πρέπει». Τα παιδιά πρέπει να καταλάβουν ποιο είναι το σωστό. Πρέπει να καταλάβουν ότι είναι κακό πράγμα να χτυπάς τον άλλον. Δεν χτυπάω, αλλά διαμαρτύρομαι, διεκδικώ το δικαίωμά μου και δεν χρησιμοποιώ το οφθαλμόν αντί οφθαλμού. Τα παιδιά πρέπει να μάθουν να νοιάζονται, ώστε να διαμορφωθούν σε δυνατούς γονείς».
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την ομιλία του κ. Ευάγγελου Μπέσα, Προϊστάμενου Τμήματος Διαδικτυακής Προστασίας Ανηλίκων της Υπ/νσης Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος Βορείου Ελλάδος.
Ο κ. Μπέσας ανέφερε πως το διαδίκτυο είναι ένα πλέγμα διασυνδεδεμένο από υπολογιστές μεταξύ τους οι οποίοι συνδέουν δισεκατομμύρια χρήστες. Η Δίωξη Ηλεκτρονικού Εγκλήματος έχει ως αποστολή την πρόληψη, την έρευνα και την καταστολή διαδικτυακών εγκληματικών συμπεριφορών που διαπράττονται μέσω του διαδικτύου ή άλλων μέσων ηλεκτρονικής επικοινωνίας μέσω ηλεκτρονικών ιχνών.
Τόνισε πως δεν πρέπει να ανοίγουμε ύποπτους συνδέσμους κι έκανε αναφορά στους «ύποπτους» ανθρώπους. Οι «ύποπτοι» έχουν συγκεκριμένη μεθοδολογία και σκοπός τους είναι να αποκτήσουν πρωτογενές υλικό με ευαίσθητο προσωπικό δεδομένο, όπως φωτογραφίες ή βίντεο. Όλη η προσπάθειά τους καταλήγει σε έναν κοινό παρανομαστή. Θέλουν υλικό. Προσπαθούν με δόλιο τρόπο να εξαπατήσουν τα παιδιά να ανοίξουν την κάμερα, όταν οι γονείς απουσιάζουν. Ξέρουν πως στα παιδιά αρέσει να κολακεύονται, να γοητεύονται και γι” αυτό οι ύποπτοι άνθρωποι χρησιμοποιούν κοινά ενδιαφέροντα με το θύμα. Το διαδίκτυο, πρόσθεσε, πρέπει να χρησιμοποιείται για ενημέρωση, για ψυχαγωγία είτε για εκπαιδευτικούς λόγους. Επιφυλάσσει όμως κινδύνους.
Τι πρέπει να κάνουν οι μαθητές που είναι «θύματα» σχολικού εκφοβισμού;
Να μιλήσουν!!! Οι μαθητές που νιώθουν θύματα σχολικού εκφοβισμού, θα πρέπει να απευθυνθούν στους γονείς τους ή σε κάποιον καθηγητή, να μιλήσουν για το πρόβλημα που τους απασχολεί, να το αναλύσουν μέσω της συζήτησης και μέσω ειδικών χειρισμών να αντιμετωπίσουν την κατάσταση.
Ως μαθητές, θα μπορούσαμε να εκφράσουμε τις επιθυμίες μας και τα θέλω μας με τρόπο ειρηνικό και μέσα από τον διάλογο. Μέσα σε αυτό το κλίμα διαλόγου και επικοινωνίας, να εκφράζουμε όλοι τις απόψεις μας για τα θετικά και τα αρνητικά στοιχεία τα δικά μας και των άλλων. Πριν μιλήσουμε, να ακούμε προσεκτικά τι έχει πει ο συμμαθητής μας και σε ποιον ή σε ποιο θέμα αναφέρεται. Μετά μπορούμε να απαντήσουμε πάντοτε τεκμηριωμένα και αναφερόμενοι στα λόγια του.
Πρέπει να σεβόμαστε ο ένας τον άλλον. Να φροντίζουμε ο ένας τον άλλον. Να στηριζόμαστε ο ένας στον άλλον.
ΠΗΓΕΣ: (Παναγιώτα Ν. Καλάκου, Σχολικός Εκφοβισμός, Εκπαιδευτικά θεματικά πακέτα για ευρωπαϊκά θέματα, 2015)
Ένωση Γονέων Δ. Βέροιας – Ημερίδα για τον σχολικό εκφοβισμό – Αικατερίνη Πα…
Ένωση Γονέων Δ. Βέροιας – Ημερίδα για τον σχολικό εκφοβισμό – Παρασκευή Αγγελή (12/11/2023)
Ένωση Γονέων Δ. Βέροιας – Ημερίδα για τον σχολικό εκφοβισμό – Βάϊος Νταφού…
Ένωση Γονέων Δ. Βέροιας – Ημερίδα για τον σχολικό εκφοβισμό – Ευάγγελος Μ…
Σ. Ε.
Π. Ε.
(Μαθήτριες της Α Γυμνασίου)
