Οι«Γενίτσαροι και Μπούλες» αποτελούν ένα από τα Μακεδονικά έθιμα και κυρίως της Νάουσας Ημαθίας, που πραγματοποιούνται κάθε αποκριά. Προέρχεται από την αρχαιότητα, όπως και άλλες γιορτές , και είναι βασισμένο στη λατρεία του θεού Διονύσου, του θεού του κρασιού, της διασκέδασης και του γλεντιού.
Το έθιμο αυτό, άρχισε να αναβιώνει κατά τον 19ο αιώνα. Αυτό που το κάνει ξεχωριστό, είναι τα δρώμενα και τα μοναδικά ενδύματα των συμμετεχόντων, καθώς και η μουσική, οι χοροί, τα όργανα, που αποτελούν κάτι το απαράμιλλο στο πέρασμα των χρόνων. Οι πρώτες ενδείξεις για την αρχή αυτή της παράδοσης ανάγονται γύρω στο 1700, όταν το δρώμενο έλαβε χώρα για πρώτη φορά, αντί για ένα προσχεδιασμένο μνημόσυνο για τα αγόρια που χάθηκαν στο Οθωμανικό παιδομάζωμα της προηγούμενης χρονιάς. Η έντονη άρνηση των Ναουσαίων απέναντι στο παιδομάζωμα τους οδήγησε στη δολοφονία του αντιπροσώπου που έστειλε ο σουλτάνος, με αποτέλεσμα πολλοί από τους γηγενείς Ναουσαίους να καταλήξουν κλέφτες στα ορεινά εκείνη την αποκριάτικη περίοδο και στη συνέχεια να καταλήξουν θύματα θανάτου από Τούρκους. Τον επόμενο χρόνο, αντί για μνημόσυνο, εκτέλεσαν το δρώμενο που γνωρίζουμε εμείς σήμερα. Φόρεσαν μια αρματολίτικη στολή με τα ραμμένα ασημικά στο στήθος τους, δημιουργώντας μια υποτιθέμενη πανοπλία, κάλυψαν τα πρόσωπά τους με τη γνωστή μάσκα «πρόσωπο» και τριγυρνούσαν στην πόλη τους, αναπαριστώντας την ιστορία.
Η διαδικασία του εθίμου:
Στο έθιμο, παλιότερα, είχαν το δικαίωμα να συμμετέχουν μόνο οι νεαροί, ανύπαντροι άντρες . Ο Γενίτσαρος φοράει την πατροπαράδοτη φουστανέλα , έχει την πάλα του (ξίφος) και την κέρινη μάσκα του, καθώς η Μπούλα, την οποία υποδύεται άντρας, φοράει και εκείνη την χαρακτηριστική κέρινη μάσκα, διακοσμημένη με λουλούδια και τούλινο ύφασμα. Παιδιά προπορεύονται του μπουλουκιού, ενώ διακρίνεται ακολουθία μουσικής κατά το τέλος.
Νωρίς, την αποκριάτικη Κυριακή, ο Γενίτσαρος, ντύνεται με μια τελετουργική διαδικασία. Ο θλιβερός ήχος του ζουρνά και νταουλιού αντηχούν στις γειτονίες, δίνοντας σημάδι για το ξεκίνημα του δρώμενου. Όταν είναι έτοιμος, «τινάζεται» 3 φορές συνεχόμενα στο παράθυρο της κατοικίας του, με μια ακολουθία από 3 πηδήματα στα πόδια του, που αποτελεί τον αποχαιρετισμό . Στην εξώπορτα, κάνει έναν τριπλό σταυρό , και χαιρετά όσους ήρθαν να τον πάρουν . “Ετσι , 2-2 πιασμένοι, πηγαίνουν να επισκεφτούν τον επόμενο.
Η ιδιαίτερα συγκινητική τελετή αποχαιρετισμού του σπιτιού για το καλωσόρισμα των μελών του μπουλουκιού, πραγματοποιείται με την Μπούλα να φιλάει τα χέρια των ανθρώπων της κατοικίας και των Γενίτσαρων. Μόλις μεσημεριάσει , φτάνουν στο Δημαρχείο, όπου πραγματοποιείται το προσκύνημα , ώστε να δώσει ο Δήμαρχος την άδεια τέλεσης του δρώμενου . Η Μπούλα υποκλίνεται και οι Γενίτσαροι γέρνουν το κορμί τους προς τα πίσω , τινάζοντας το στήθος τους . Έτσι, αφού δοθεί η άδεια, βγάζουν τις πάλες από τις θήκες και ξεκινούν οι «πατινάδες» (ερωτικό τραγούδι ) από σπίτι σε σπίτι. Αφού χορέψουν κυκλικούς χορούς στις πλατείες , το απόγευμα γίνεται η συγκέντρωση στην πλατεία «Αλωνίων» της Νάουσας , όπου βγάζουν τα «πρόσωπα» και αναμειγνύονται με τον κόσμο στον χορό των Γενίτσαρων και Μπούλων .
Το έθιμο πραγματοποιείται κάθε χρόνο την Κυριακή της Τυρινής, αλλά και την Καθαρά Δευτέρα, χωρίς τις παραδοσιακές μάσκες. Την Κυριακή της Ορθοδοξίας, στην περιοχή του Σπηλαίου, γίνεται το γλέντι των μπουλουκιών , με άφθονο παραδοσιακό φαγητό και φυσικά ναουσαίϊκο κρασί .
K.T (Μαθητής της Β΄ Γυμνασίου)
Πηγή: ΑΠΟΚΡΙΑ ΣΤΗΝ ΗΜΑΘΙΑ.docx
© SanSimera.gr
