Δημήτριος – Θεμιστοκλής Θεοτόκης
Η δράση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας
Ο Δημήτριος – Θεμιστοκλής Θεοτόκης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1874 και υπήρξε ανώτατος αξιωματικός του ελληνικού Στρατού. Ήταν ο δευτερότοκος γιός και το τρίτο κατά σειρά τέκνο του ιστοριοδίφη Μάρκου-Αλουίσιου (Αλοΐσιου) Θεοτόκη και της Αγγελικής Πολυλά, ανεψιάς του Ιακώβου Πολυλά. Μετά την εγκύκλια εκπαίδευση του στην Κέρκυρα εισήχθη στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων το 1890 σε ηλικία 16 ετών. Το 1895, ονομάσθηκε αξιωματικός με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού. Παντρεύτηκε την Μαρία Ζαβιτσιάνου, αδελφή του χαράκτη και ζωγράφου Μάρκου Ζαβιτσιάνου, με την οποία απέκτησε δύο τέκνα τον Μάρκο – Ερρίκο Θεοτόκη (1903) και τον Σπυρίδωνα Θεοτόκη (1905). Υπηρέτησε με τον βαθμό του Ανθυπολοχαγού, του Υπολοχαγού και του Λοχαγού Α’ και Β’ τάξεως στο 10ο Σύνταγμα Πεζικού. Επίσης, ως καθηγητής Εφέδρων Αξιωματικών στην Τοπογραφική Σχολή της Κέρκυρας (~1908). Το 1912 στο κλιμάκιο του Γενικού Στρατηγείου υπό τον Συνταγματάρχη Μεσσαλά. Εν συνεχεία, ως Ταγματάρχης στην 11η Μεραρχία. Αντισυνταγματάρχης αρχικά υπηρέτησε στο Γενικό Επιτελείο Στρατού στην Αθήνα και αμέσως μετά, ως υποδιοικητής του 28ου Συντάγματος Πεζικού, όπου και ανέλαβε την φύλαξη των πυριτιδαποθηκών Λιοσίων. Την παρούσα περίοδο, ο Θεοτόκης διέμενε στο Παλαιό Φάληρο με την οικογένεια του. Μετέβη με όλη του την οικογένεια στην Γαλλία και συγκεκριμένα στο Reims (Ρένς) κατά το έτος 1917, με δικά του έξοδα, όπου φοίτησε στη Σχολή Πολέμου και παράλληλα παρακολούθησε ειδική εκπαίδευση της Γαλλικής Αποστολής (132ο Σύνταγμα Πεζικού) για ένα έτος. Το 1920 ανέλαβε την διοίκηση της Βάσεως Πειραιώς. Το 1921 ανέλαβε την Διοίκηση της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας η οποία βρισκόταν πλέον στην Μικρά Ασία, ως μέρος του εκεί εκστρατευτικού σώματος και παρέμεινε ως Διοικητής της έως την 1-9-1922. Στο διάστημα 18-8-1922 έως και 1-9-1922, ήταν ο πρωτεργάτης της Εποποιΐας που ενεγράφη κατά την σύμπτυξη της Ανεξαρτήτου Μεραρχίας προς το Δικελί ή Ντικελί. Μετά την εαρινή επίθεση των στρατευμάτων του Μουσταφά Κεμαλ Ατατούρκ το 1922, η Ανεξάρτητη Μεραρχία βρέθηκε αποκομμένη από κάθε φίλια δύναμη στην ευρύτερη περιοχή της Κιουτάχειας, όπου και έλαβε διαταγή από αέρος να κινηθεί είτε προς Βορρά είτε προς το Νότο. Το επιτελείο της μεραρχίας, αποφάσισε να μη υπακούσει στη διαταγή και να κινηθεί προς δυσμάς και συγκεκριμένα προς το Δικελί ή Ντικελί. Η απόφαση αυτή τελικά κρίθηκε σωτήρια, καθώς εάν συνέχιζε την πορεία της, θα είχε καταστραφεί ολοκληρωτικά από εχθρικούς σχηματισμούς. Κατά την πορεία της προς Ντικελί ή Δικελί η μεραρχία, συνεχώς μαχόμενη με τακτικό αλλά και άτακτο τουρκικό στρατό (τσέτες) περισυνέλλεξε πλήθος Ελλήνων στρατιωτών από τμήματα που είχαν διαλυθεί κατά την υποχώρησή τους αλλά και 6000 πρόσφυγες. Η Μεραρχία και οι πρόσφυγες πέρασαν στην Μυτιλήνη την 1-9-1922. Η πολεμική δράση του Θεοτόκη, δεν περιορίστηκε όμως στην Μικρασιατική εκστρατεία. Συμμετείχε σε μάχες του Α’ Βαλκανικού Πολέμου και συγκεκριμένα στην Ελασσόνα, στο Σαραντάπορο, στα Γιαννιτσά και σε μάχες του Β’ Βαλκανικού Πολέμου την οροσειρά του Μπέλλες, στο Κιλκίς και στον Λαχανά. Κατά την Μικρασιατική Εκστρατεία συμμετείχε σε μάχες στο Μουνταλίπ, στο Σεϊντί Γαζή, στο Αφιόν Καραχισάρ, στην Κιουτάχεια, στο Αλαγιούντ, στο Ακ Ιν, κ.α. Ομιλούσε πέραν της Ελληνικής γλώσσας, Γαλλικά, Γερμανικά και Ιταλικά. Έγραψε το βιβλίο «Μαθήματα Τοπογραφία» (1908), το οποίο αποτέλεσε το βασικό εγχειρίδιο της Σχολής Τοπογραφίας. Είχε τιμηθεί με τα κάτωθι, με το μετάλλιο του Ελληνοτουρκικού Πολέμου, με το μετάλλιο του Ελληνοβουλγαρικού Πολέμου, με τον Πολεμικό Σταυρό, με το Αριστείο Ανδρείας, με τον Αργυρό Σταυρό Αγίου Γεωργίου, με τον Αργυρό Σταυρό Σωτήρος, με τον Χρυσό Σταυρό Αγίου Γεωργίου, με τον Ανώτερο Ταξιάρχη Αγίου Γεωργίου και με το Ρωσικό χρυσό παράσημο της Αγίας Άννης. Απεβίωσε την 19η Φεβρουαρίου 1922. Μετά θάνατον, προήχθη στον βαθμό του Στρατηγού. Σήμερα το στρατόπεδο Εθνοφυλακής Κέρκυρας, φέρει το όνομα του, ενέργεια στην οποία πρωτοστάτησε ο πρώην Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Στρατού Στρατηγός Αλκιβιάδης Στεφανής.
Εντός του 2022, η δράση του Θεοτόκη και η σημασία της διαδόθηκε με επετειακές εκθέσεις των κειμηλίων του και αρχειακού υλικού σχετικού με την δράση της Ανεξάρτητης Μεραρχίας σε εκθέσεις που διοργάνωσαν η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κέρκυρας και το Πολεμικό μας Μουσείο. Σε ιδιωτικούς φορείς στην Κέρκυρα όπως στην «Κερκυραϊκή Πινακοθήκη, συλλογή Μιχαήλ Αγγέλου Βραδή» και στην Αναγνωστική Εταιρεία εκτίθενται έργα σύγχρονης τέχνης με απεικονίσεις του Στρατηγού και της Ανεξάρτητης Μεραρχίας και μέρος της οικογενειακής συλλογής με κειμήλια και άλλα αντικείμενα προσωπικά για το πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους.
Πηγή: Ιδιωτικό Αρχείο Δημητρίου Θεοτόκη.
ΚΑΚΑΒΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ
