Ηγετική μορφή της Επανάστασης του 1821 στην Ανατολική Στερεά Ελλάδα και ο πρώτος ιεράρχης που «έπεσε» κατά τη διάρκεια του Αγώνα.
Ο Ησαΐας γεννήθηκε το 1778 στη Δεσφίνα Παρνασσίδας. Έφερε το κοσμικό όνομα Ηλίας και σε ηλικία είκοσι ετών έγινε δόκιμος μοναχός στη Μονή Τιμίου Προδρόμου της περιοχής. Αργότερα χειροτονήθηκε διάκονος στη Μονή Οσίου Λουκά και ονομάστηκε Ησαΐας.
Στις 27 Μαρτίου με τον επίσκοπο Ταλαντίου Νεόφυτο χοροστάτησαν σε δοξολογία στη Μονή του Οσίου Λουκά και κήρυξαν την Επανάσταση. Λίγες ημέρες αργότερα, την 1η Απριλίου, ορίστηκε μέλος επαναστατικής διοικητικής επιτροπής της Στερεάς Ελλάδας. Η σφοδρή επίθεση των Τούρκων εναντίον της Χαλκωμάτας στις 23 Απριλίου 1821 διέλυσε το σώμα του Πανουργιά και στη σκληρή εκείνη μάχη ο Ησαΐας έπεσε νεκρός, όπως και ο αδελφός του παπα-Γιάννης.
Για 12 χρόνια δεν υπήρξε άλλος Επίσκοπος Σαλώνων. Κανείς δεν μπορούσε να σταθεί στον επισκοπικό θρόνο της πόλης. Να αναμετρηθεί με το τεράστιο ανάστημα του καθαγιασμένου Επισκόπου των Σάλωνων, που θυσιάστηκε κατά την Εθνική Παλιγγενεσία, για την πίστη Στον Σωτήρα Χριστό και την ελευθερία του γένους των υπόδουλων Ελλήνων, Ησαΐα Παπαστάθη. Ώσπου το 1834 η Επισκοπή άλλαξε τον τίτλο της, έγινε πλέον Επισκοπή Φωκίδος.
Πηγές:
Σπανού Αναστασία Β΄ Τάξη
