ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΘΗΝΑΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΘΕΑΤΡΟ ΑΘΗΝΩΝ
Ιστορία του θρυλικού θεάτρου
Το 1856 αποφασίστηκε η κατασκευή ενός θεάτρου, που
ξεκίνησε για Εθνικό, αλλά στην πορεία έγινε Δημοτικό. Η
ανέγερσή του διαρκώς εμποδιζόταν και σκόνταφτε.
Μηχανορραφίες, έλλειψη πόρων, αλλαγές τοποθεσίας και
αρχιτεκτόνων… Κατά τη διάρκεια των εργασιών έγιναν
θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα και το θέατρο έβγαλε κακό
όνομα· το χαρακτήριζαν «αμαρτωλό» και «στοιχειωμένο».
Ύστερα από τρεις δεκαετίες, το 1888, το μέγαρο ολοκληρώθηκε
και στόλισε την πλατεία Λουδοβίκου. Βρισκόταν στο κάτω
μέρος της πλατείας, μεταξύ των οδών Ευπόλιδος και Κρατίνου,
και η πίσω όψη του έβλεπε στην οδό Αθηνάς.
Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε ύστερα από τριάντα δύο
χρόνια, το 1888. Τα σχέδια ήταν του Τσίλερ. Τα
αναπροσάρμοσε όμως ο Αντρέας Συγγρός, που έβαλε το χρήμα
του, αλλά και τους όρους του. Δέκα χρόνια ύστερα από τα
εγκαίνια, το 1898, το θέατρο περιήλθε στον Δήμο κι έγινε το
Δημοτικό Θέατρο.
Μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή, παραχωρήθηκε για
στέγαση των προσφύγων. Τότε έπαθε μεγάλες ζημιές.
Εκατοντάδες άνθρωποι έμεναν στα θεωρεία και
χρησιμοποιούσαν τους υπόλοιπους χώρους για μαγειρεία,
πλυσταριά και γενικά για τις καθημερινές ανάγκες τους. Για ν’
αντιμετωπίσουν το κρύο, έκαιγαν έπιπλα και σκηνικά,
χρησιμοποίησαν τις κουρτίνες για κουβέρτες και τα βελούδα για
πατσαβούρες. από το 1922 και για πέντε χρόνια στέγαζε
πρόσφυγες από τη Μικρασία.
Το κτίριο είχε εισόδους και από τις άλλες πλευρές, οι οποίες
όμως εξυπηρετούσαν την τράπεζα του Συγγρού και τα διάφορα
γραφεία που λειτουργούσαν στους ορόφους. Για να χωρέσουν
όλα στο ίδιο κτίριο, αδικήθηκαν οι χώροι του θεάτρου.
Η συστέγαση του Δημοτικού Θεάτρου με τράπεζα, γραφεία και
μαγαζιά ήταν όρος που επέβαλλε ο Συγγρός, για να
χρηματοδοτήσει την ανοικοδόμηση. Η ανοικοδόμηση είχε
καθυστερήσει τρεις δεκαετίες, ο Τσίλερ είχε βαρεθεί να
περιμένει και ο Συγγρός ήθελε να σιγουρευτεί ότι θα αποσβέσει
την επιχορήγησή του. Άλλος ένας όρος που έθεσε ήταν να
εκμεταλλευτεί ο ίδιος το θέατρο επί 25 χρόνια.
Όταν μαθεύτηκε αυτό, οι Αθηναίοι άρχισαν να το αποκαλούν
«Θέατρο του Τσυγγρού», μιμούμενοι τη χιώτικη προφορά, μια
που ο Συγγρός ήταν Χιώτης, και κοροϊδεύοντας την καινούργια
του ιδιότητα του θεατρώνη.
Μπορεί να άργησε, αλλά φτιάχτηκε ένα θέατρο πανέμορφο, με
θεωρεία, ζωγραφιστό ταβάνι, μεγάλη πλατεία και καλή
ακουστική.
Ο Συγγρός, ίσως για λόγους οικονομίας, δεν έβαλε ούτε
θέρμανση ούτε εξαερισμό. Επίσης περιόρισε το μέγεθος της
σκηνής και εξαφάνισε τους βοηθητικούς χώρους. Απίστευτο κι
όμως αληθινό. Ήταν ένα μεγάλο, κεντρικό θέατρο, χωρίς
καμαρίνια!
Στη σκηνή του πάντως εμφανίστηκαν μεγάλα ονόματα,
ανάμεσά τους και η θρυλική Σάρα Μπερνάρ.
Την πενταετία μεταξύ 1922 και 1927, το θέατρο έπαθε μεγάλες
ζημιές. Όταν έφυγαν οι πρόσφυγες, ο δήμαρχος Σπύρος Πάτσης
προχώρησε σε αποκατάσταση των ζημιών, διαθέτοντας μεγάλα
ποσά, και το έργο προχωρούσε καλά, αλλά ο επόμενος
δήμαρχος, ο Σπύρος Μερκούρης, παρά την καλή πρόοδο των
εργασιών, αποφάσισε να διακόψει το έργο της αποκατάστασης,
επικαλούμενος έλλειψη πόρων. Αυτή η πρόφαση δεν τον
εμπόδισε να κάνει μια αρπαχτή εκατομμυρίων για την
ανάπλαση της πλατείας Ομόνοιας.
Δυστυχώς το θέατρο ναυάγησε ή πιο σωστά το ρίξανε σε ξέρα.
Ξεκίνησε άσχημα και τα τελευταία χρόνια της ζωής του
απαξιώθηκε μετά μανίας, για αδιευκρίνιστους λόγους. Το
Αύγουστο του 1940, όταν ήταν δήμαρχος ο Αμβρόσιος Πλυτάς
και υπουργός Διοικήσεως Πρωτευούσης ο τέως δήμαρχος
Αθηναίων Κώστας Κοτζιάς, έγινε μπάζα, παρ’ όλο που είχε
χαρακτηριστεί ως το καλύτερο θέατρο στην Ευρώπη.
Το Δημοτικό Θέατρο καταλάμβανε την επιφάνεια της πλατείας
Κοτζιά, η πλάτη του επί της Αθηνάς έβλεπε το Δημαρχείο, η
πρόσοψη έβλεπε την Εθνική Τράπεζα. Θα μπορούσε να
ξαναχτιστεί, ενδεχομένως σε άλλο σημείο, όπως θα έπρεπε να
ξαναχτιστούν και τα θέατρα της Κέρκυρας και της Ζακύνθου.
Χαϊδάρης Γιώργος, Β3΄
