ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ
Μετά το τέλος του Α” Παγκοσμίου Πολέμου η Ελλάδα, ως νικήτρια χώρα, απέστειλε στρατό στη Μικρά Ασία. Το όνειρο της απελευθέρωσης των αλύτρωτων αδελφών της περιοχής φάνηκε προς στιγμή να πραγματοποιείται. Όμως σύντομα οι ελπίδες διαψεύσθηκαν. Στα τέλη Αυγούστου του 1922 τα τουρκικά στρατεύματα νίκησαν οριστικά τον ελληνικό στρατό. Η ήττα του ελληνικού εκστρατευτικού σώματος είχε ως συνέπεια την καταστροφή του μικρασιατικού ελληνισμού και τον ξεριζωμό του από τις εστίες του, την αποκαλούμενη Μικρασιατική Καταστροφή .
Ποιος ευθύνεται;
1. Ευθύνεται για την καταστροφή ο Ελευθέριος Βενιζέλος, ο οποίος έκανε τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου του 1920. Και ευθύνεται διότι
α) σε καιρό πολέμου δεν ήταν απαραίτητες οι εκλογές
β) επέλεξε απρόσφορο χρόνο για να ξεκαθαρίσει ίσως
παλιότερους λογαριασμούς του με το παλάτι (τους οποίους έπρεπε να είχε ξεκαθαρίσει
από το 1910…)
2. Ευθύνονται οι Κυβερνήτες του χρόνου της Καταστροφής (Γούναρης,
Θεοτόκης κλπ) διότι:
α) Παρά τις προειδοποιήσεις των συμμάχων επανάφεραν τον Βασιλιά Κωνσταντίνο. Όσο κι αν ήταν βασιλικοί μπορούσαν για χάρη του εθνικού συμφέροντος να του συστήσουν να μην επανέλθει.
β) καλλιέργησαν την εντύπωση στο
λαό και το στρατό ότι, μόλις ανέλθουν στην εξουσία, θα συνάψουν ειρήνη και θα
ξαναφέρουν τους στρατιώτες στα σπίτια τους.
3. Ευθύνεται ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος διότι:
για να ικανοποιήσει προσωπικές βλέψεις και συμφέροντα, αντί να παραμείνει έξω και να μην επανέλθει στην Ελλάδα, αφού δεν τον ήθελαν οι σύμμαχοι, έσπευσε να επανέλθει προκαλώντας την
οργή και την μεταβολή της στάσης των τελευταίων απέναντι στη χώρα μας. Έτσι έγινε αιτία κάθε μεταγενέστερης συμφοράς για τον τόπο μας.
4. Ευθύνονται οι σύμμαχοι διότι:
παραβλέποντας κάθε κανόνα διπλωματίας και παραγνωρίζοντας την προσφορά της Ελλάδας ,μόνο και μόνο διότι άλλαξε η κυβέρνηση και επέστρεψε στην Ελλάδα ο (εχθρικά βέβαια διακείμενος απέναντι τους) βασιλιάς Κωνσταντίνος, εγκατέλειψαν την Ελλάδα και ενίσχυσαν την έως τότε εχθρική τους χώρα, την Τουρκία.
Η αιτία της καταστροφής
Η αιτία για την έναρξη του πολέμου ήταν οι μυστικές συμφωνίες των Δυτικών δυνάμεων για να διαμελίσουν την Οθωμανική αυτοκρατορία μετά τον Α” Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκεκριμένα, η Αγγλία υποσχέθηκε στους Έλληνες εδαφικές προεκτάσεις εις βάρος των Τούρκων αν συμμαχούσαν με τους Συμμάχους στον Α” Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα εδάφη που υποσχέθηκαν οι Άγγλοι ήταν η Ίμβρος, η Τένεδος και τα μικρασιατικά παράλια, ενώ παλαιότερα (1915) είχε προσφερθεί και η Κύπρος, αλλά η προσφορά απορρίφθηκε από την ελληνική βασιλική κυβέρνηση του Αλ. Ζαΐμη. Αυτή την περίοδο, ο Μουσταφά Κεμάλ, στρατιωτικός και ηγέτης μίας ομάδας επαναστατών, ίδρυσε το Τούρκικο Εθνικό Κίνημα στη Μικρά Ασία. Οι επαναστάτες θέλησαν να ελευθερώσουν τα μέρη που είχαν παραδοθεί στην Ελλάδα με την απραξία της Υψηλής Πύλης.
Αποτελέσματα
Συνολικά η μικρασιατική εκστρατεία είχε ως αποτέλεσμα 25.000 νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες από ελληνικής πλευράς. Πάνω από 1.500.000 Έλληνες αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες των προγόνων τους και να έρθουν ως πρόσφυγες στην Ελλάδα, αφήνοντας πίσω τους πάνω από 600.000 νεκρούς. Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε ο Ελ. Βενιζέλος με το υπόμνημά του στη Συνδιάσκεψη της Ειρήνης του Παρισίου, στη Μικρά Ασία ζούσαν 1.694.000 Έλληνες. Στη Θράκη και την περιοχή της Κωνσταντινούπολης 731.000. Στην περιοχή της Τραπεζούντας 350.000 και στα Άδανα 70.000. Σύνολο 2.845.000 Έλληνες που αποτελούσαν το 20% του πληθυσμού της περιοχής που κυριαρχούσε οικονομικά, είχε δε καταφέρει να διατηρήσει την πολιτιστική του κληρονομιά παρ’ ότι αποτελούσε μειονότητα σε εχθρικό περιβάλλον.
14 Σεπτεμβρίου Ημέρα Εθνικής Μνήμης
Σύμφωνα με το Νόμο 2645 /ΦΕΚ 234/1998 καθιερώθηκε η 14η Σεπτεμβρίου ως ημέρα τιμής και
μνήμης της Γενοκτονίας των Ελλήνων της Μικράς Ασίας από το τουρκικό κράτος και έχει καθοριστεί
με κάθε λεπτομέρεια το περιεχόμενο και ο τρόπος οργάνωσης των εκδηλώσεων για την ημέρα αυτή,
ύστερα από γνώμη της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος (ΟΠΣΕ).
Στόχος των εκδηλώσεων αυτών δεν είναι και δεν πρέπει να είναι η καλλιέργεια αισθημάτων μίσους και εκδικητικότητας προς τους γείτονες μας Τούρκους. Οφείλουμε να ενημερώσουμε και να διδάξουμε, τόσο την ελληνική, όσο και την τουρκική νέα γενιά για τα λάθη του παρελθόντος, ούτως ώστε αυτά να μην επαναληφθούν στο εγγύς μέλλον από τους ίδιους. Έχουμε ευθύνη να τους μιλήσουμε για τις τραγικές συνέπειες ενός πολέμου και κυρίως για τα αγαθά της ειρήνης για την επικράτηση της οποίας πρέπει να αγωνίζονται στη ζωή τους.
Λήδα Κομνηνού-Άννα Μπόκα, Β2
