Οι Παραολυμπιακοί αγώνες λαμβάνουν χώρα κάθε τέσσερα χρόνια, 2 με 4 εβδομάδες μετά τους Ολυμπιακούς αγώνες. Οι πρώτοι αγώνες για αθλητές με αναπηρία έγιναν το 1948 στο Στόουκ Mάντεβιλ της Αγγλίας. Την ημέρα της τελετής έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 1948 στο Λονδίνο, ξεκίνησαν και θεσμοθετήθηκαν οι αγώνες του Στόουκ Mάντεβιλ και πραγματοποιήθηκε η πρώτη αθλητική διοργάνωση για αθλητές με αμαξίδιο. Το 1952 «γεννήθηκε» το Παραολυμπιακό Κίνημα, όταν αθλητές και από την Ολλανδία συμμετείχαν στους αγώνες του Στόουκ Mάντεβιλ. Οι πρώτοι Ολυμπιακοί αγώνες για αθλητές με αναπηρία διοργανώθηκαν το 1960 στη Ρώμη, ύστερα από τους Ολυμπιακούς Αγώνες που είχαν διεξαχθεί στην ίδια πόλη και θεωρούνται ως οι πρώτοι «επίσημοι» Παραολυμπιακοί αγώνες.
Περίπου 400 αθλητές από 23 χώρες συμμετείχαν σε 8 αθλήματα, 6 από τα οποία συμπεριλαμβάνονται στο πρόγραμμα των Παραολυμπιακών αγώνων μέχρι και σήμερα: η τοξοβολία, η κολύμβηση, η ξιφασκία, η καλαθοσφαίριση, η επιτραπέζια αντισφαίριση και ο στίβος. Από τότε, οι Παραολυμπιακοί αγώνες διεξάγονται κάθε τέσσερα 4 χρόνια (με εξαίρεση τους αγώνες στο Τόκιο το 2020, που λόγω πανδημίας διεξήχθησαν το 2021), την ίδια χρονιά με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Το 1976, στο Τορόντο, προστέθηκαν και άλλες κατηγορίες αναπηρίας και αυτό είχε ως αποτέλεσμα τη «γέννηση» της ιδέας για τη συγχώνευση διαφορετικών κατηγοριών αθλητών με αναπηρία και τη συμμετοχή τους σε διεθνείς αθλητικές διοργανώσεις. Την ίδια χρονιά έγιναν και οι πρώτοι χειμερινοί Παραολυμπιακοί αγώνες στη Σουηδία. Το 1988, στη Σεούλ της Νότιας Κορέας, οι Παραολυμπιακοί αγώνες ξεχώρισαν για το γεγονός ότι οι Ολυμπιακοί και Παραολυμπιακοί Αγώνες φιλοξενήθηκαν στην ίδια χώρα και μάλιστα στην ίδια πόλη και χρησιμοποιήθηκαν οι ίδιες εγκαταστάσεις με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Ακόμη και σήμερα οι Παραολυμπιακοί αγώνες γίνονται πάντα στην ίδια πόλη με τους Ολυμπιακούς. Από το 1960 μέχρι και σήμερα έχουν διοργανωθεί 16 Θερινοί Παραολυμπιακοί αγώνες και 12 Χειμερινοί. Οι Παραολυμπιακοί αγώνες έχουν εξελιχθεί πλέον στο δεύτερο μεγαλύτερο αθλητικό γεγονός μετά τους Ολυμπιακούς.
Ας γνωρίσουμε όμως ποια είναι τα αθλήματα των Παραολυμπιακών Αγώνων:
Αντισφαίριση με αμαξίδιο
Άρση βαρών σε πάγκο
Γκόλμπολ (Goalball)
Επιτραπέζια Αντισφαίριση
Ιππασία
Καλαθοσφαίριση με αμαξίδιο
Κολύμβηση
Μπότσια (Boccia)
Ξιφασκία με αμαξίδιο
Πετοσφαίριση (Καθιστών)
Ποδηλασία
Ποδόσφαιρο 5×5
Ράγκμπι με αμαξίδιο
Σκοποβολή
Στίβος
Τζούντο
Τοξοβολία
Κωπηλασία (νέο άθλημα στο Πεκίνο)
Τρίαθλο (νέο άθλημα στο Ρίο)
Κανόε (νέο άθλημα στο Ρίο)
Αντιπτέριση (νέο άθλημα στο Τόκιο)
Τάε κβον ντο (νέο άθλημα στο Τόκιο)
Αλπικό σκι
Βορινή χιονοδρομία (περιλαμβάνει Δίαθλο και Χιονοδρομία αντοχής)
Κέρλινγκ με αμαξίδιο
Χόκεϊ επί πάγου με έλκηθρο
Χιονοσανίδα (Σνόουμπορν)
Η Ελληνική συμμετοχή
Οι Έλληνες αθλητές συμμετέχουν για πρώτη φορά άτυπα στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Τορόντο, το 1976, στον στίβο, στην κολύμβηση και στην ξιφασκία. Το πρώτο μετάλλιο της Ελλάδας κατέκτησε ο Γιώργος Μουζάκης στον στίβο (60μ.) στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Άρνεμ, το 1980, ενώ η συνέχεια δόθηκε στους Παραολυμπιακούς αγώνες της Σεούλ, το 1988. Συγκεκριμένα, στην 8η κατά σειρά διοργάνωση, οι Έλληνες αθλητές κατέκτησαν ένα (1) ασημένιο και τρία (3) χάλκινα μετάλλια. Στους Παραολυμπιακούς αγώνες της Βαρκελώνης, το 1992, κέρδισαν δύο (2) ασημένια και ένα (1) χάλκινο μετάλλιο, ενώ στη διοργάνωση της Ατλάντα, το 1996, κατέκτησαν ένα (1) χρυσό, ένα (1) ασημένιο και τρία (3) χάλκινα μετάλλια. Το 2000, στους Παραολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϊ, η Ελλάδα συμμετείχε με 42 αθλητές σε πέντε αθλήματα: στίβο, κολύμβηση, άρση βαρών, καλαθοσφαίριση και τζούντο, όπου για πρώτη φορά έφτασε σε διψήφιο αριθμό μεταλλίων και συγκεκριμένα οι αθλητές μας έλαβαν τέσσερα (4) χρυσά, τέσσερα (4) ασημένια και τρία (3) χάλκινα μετάλλια.
Στους Παραολυμπιακούς αγώνες της Αθήνας, το 2004, η Ελλάδα ως διοργανώτρια χώρα, συμμετείχε με 137 αθλητές. Η Ελλάδα έφτασε στην κατάκτηση συνολικά 20 μεταλλίων και συγκεκριμένα τριών (3) χρυσών, 13 ασημένιων και τεσσάρων (4) χάλκινων, δηλαδή εννέα περισσότερων από όσα είχε λάβει στη διοργάνωση του Σίδνεϊ. Οι πιο επιτυχημένοι αγώνες για την Ελλάδα μέχρι στιγμής ήταν οι Παραολυμπιακοί Αγώνες του Πεκίνου. Συμμετέχοντας σε 11 αθλήματα (τοξοβολία, στίβος, μπότσια, ποδηλασία, τζούντο, άρση βαρών σε πάγκο, ιστιοπλοΐα, σκοποβολή, κολύμβηση, ξιφασκία με αμαξίδιο, τένις με αμαξίδιο) οι 53 αθλητές και οι 16 αθλήτριες της εθνικής μας ομάδας κατάφεραν να κατακτήσουν 24 μετάλλια, με αποτέλεσμα να βρεθούν στην 20η θέση της παγκόσμιας κατάταξης μεταξύ 146 κρατών.
Στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Λονδίνου, η Ελλάδα εξαιτίας των δύσκολων οικονομικών συνθηκών και κατά συνέπεια της ελλιπούς προετοιμασίας, κατάφερε να κατακτήσει 12 μετάλλια (1 χρυσό, 3 ασημένια, 8 χάλκινα). Συμμετείχε σε εννέα αθλήματα (τοξοβολία, στίβος, μπότσια, ποδηλασία, άρση βαρών σε πάγκο, ιστιοπλοΐα, σκοποβολή, κολύμβηση, ξιφασκία με αμαξίδιο) με συνολικά 61 αθλητές και αθλήτριες. Βρέθηκε δε στην 44η θέση των μεταλλίων μεταξύ 165 χωρών που έλαβαν μέρος. Στους Παραολυμπιακούς αγώνες του Ρίο, η Ελλάδα κατάφερε να κατακτήσει 13 μετάλλια. Συμμετείχε σε δώδεκα αθλήματα (αντισφαίριση με αμαξίδιο, άρση βαρών σε πάγκο, ιστιοπλοΐα, τοξοβολία, τζούντο, στίβος, μπότσια, ποδηλασία, σκοποβολή, κολύμβηση, ξιφασκία με αμαξίδιο, κανό) με συνολικά 66 αθλητές και αθλήτριες. Ξεχώρισαν τα τρία χρυσά μετάλλια στο στίβο, το χρυσό στην άρση βαρών σε πάγκο και στην κολύμβηση, ενώ κατέκτησε ακόμη τέσσερα ασημένια και έξι χάλκινα μετάλλια. Έτσι βρέθηκε στην 23η θέση των μεταλλίων μεταξύ 159 χωρών που έλαβαν μέρος. Το 2021, στους αγώνες του Τόκιο, η Ελλάδα συμμετείχε με 46 αθλητές σε 11 αθλήματα (αντισφαίριση με αμαξίδιο, άρση βαρών σε πάγκο, τοξοβολία, τζούντο, στίβος, μπότσια, ποδηλασία, σκοποβολή, κολύμβηση, ξιφασκία με αμαξίδιο, επιτραπέζια αντισφαίριση). Κατέκτησε 11 μετάλλια, τέσσερα εκ των οποίων στον στίβο και κατέλαβε την 51η θέση στον πίνακα μεταλλίων. Το μοναδικό χρυσό μετάλλιο ήρθε στον στίβο (100μ. Τ11), με πρωταγωνιστές τους Θανάση Γκαβέλα και Σωτήρη Γκαραγκάνη (guide). Η Ελλάδα κατέκτησε ακόμα τρία ασημένια και επτά χάλκινα μετάλλια.
Η πρώτη συμμετοχή Έλληνα Αθλητή σε Χειμερινούς Παραολυμπιακούς Αγώνες έγινε το 2002 στο Σαλτ Λέικ Σίτι. Ακολούθησαν οι συμμετοχές στο Τορίνο (2006) στο Βανκούβερ (2010), στο Σότσι (2014) και στην Πιονγκτσάνγκ (2018).
Αθανάσιος Μεράντζας
