γράφει ο Κωνσταντίνος Σταμάτης
Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα στην κοινωνία μας είναι η έμφυλη βία. Πρόκειται ουσιαστικά για μια από τις πιο σοβαρές και διαδεδομένες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων παγκοσμίως. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα θύματα είναι γυναίκες, χωρίς όμως να εξαιρούνται οι άνδρες και τα παιδιά.
Πρόκειται για βία που βασίζεται στο φύλο του θύματος και έχει ως στόχο την επιβολή εξουσίας και ελέγχου πάνω στο θύμα. Περιλαμβάνει οποιαδήποτε επιβλαβή πράξη κατά της αξιοπρέπειας και της ακεραιότητας του ατόμου. Δεν περιορίζεται μόνο στην οικογένεια ή την προσωπική ζωή, αλλά εμφανίζεται και σε δημόσιους χώρους, χώρους εργασίας και δυστυχώς και σε σχολεία.
Η έμφυλη βία εκδηλώνεται με ποικίλες μορφές, με κυριότερες τη σωματική, σεξουαλική, ψυχολογική και οικονομική βία. Ας δούμε τι περιλαμβάνει κάθε μία από αυτές τις μορφές.
-
Σωματική βία: χτυπήματα, ξυλοδαρμός, κακοποίηση.
-
Σεξουαλική βία: βιασμός, σεξουαλική κακοποίηση, εκμετάλλευση.
-
Ψυχολογική βία: λεκτική κακοποίηση, απειλές, εκφοβισμός, έλεγχος της ζωής του θύματος.
-
Οικονομική βία: απαγόρευση εργασίας ή αδυναμία οικονομικής ανεξαρτησίας, εξαναγκαστική εργασία.
Ποιες είναι όμως οι αιτίες που οδηγούν στην έμφυλη βία και ποιες οι συνέπειες για τα θύματα; Η έμφυλη βία έχει τις ρίζες της σε ανισότητες που υπάρχουν μεταξύ των φύλων. Στηριζόμενη σε πατριαρχικές δομές και στερεότυπα, η βία ενισχύεται από την έλλειψη εκπαίδευσης. Μερικοί από τους βασικούς λόγους για την έμφυλη βία περιλαμβάνουν:
-
τη στερεοτυπική αντίληψη για τον ρόλο της γυναίκας στην κοινωνία.
-
την ελλιπή εκπαίδευση για τα δικαιώματα των γυναικών.
-
την αδυναμία υποστήριξης των θυμάτων.
Οι συνέπειες για τα θύματα της έμφυλης βίας είναι καταστροφικές. Τα θύματα βιώνουν σοβαρές σωματικές και ψυχικές συνέπειες, όπως τραυματισμούς, διαταραχές άγχους, κατάθλιψη και μετατραυματικό άγχος. Συχνά, οι γυναίκες που υφίστανται βία αντιμετωπίζουν και κοινωνικό αποκλεισμό, με δυσκολία στην ένταξή τους στην αγορά εργασίας και την αποκατάσταση των σχέσεών τους.
Τα περιστατικά έμφυλης βίας είναι πιο συχνά απ” ό,τι συνήθως αντιλαμβανόμαστε. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (2013), περίπου 1 στις 3 γυναίκες παγκοσμίως έχει υποστεί σωματική ή σεξουαλική βία από τον σύντροφό της (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, 2013). Στην Ευρώπη, η Eurostat αναφέρει ότι περίπου το 25% των γυναικών έχουν βιώσει σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων (2020), 1 στις 3 γυναίκες έχει υποστεί κάποια μορφή βίας. Οι περισσότερες από αυτές τις περιπτώσεις παραμένουν αόρατες λόγω της κοινωνικής ντροπής και του φόβου. Παράλληλα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του ΕΚΚΕ (2023), το 90% των γυναικών θεωρεί πως η άσκηση οποιασδήποτε μορφής βίας κατά των γυναικών από οικείο πρόσωπο είναι αρκετά συχνή ή πολύ συχνή στη χώρα μας.
Σύμφωνα με τα ευρήματα της ίδιας έρευνας:
-
29,6% των γυναικών δηλώνει πως έχει υποστεί σωματική βία
-
18,1% σεξουαλική βία και
-
36,5% σωματική και σεξουαλική βία
Η πιο συχνή μορφή βίας που ασκείται σε στενές συντροφικές σχέσεις είναι η ψυχολογική βία (40,4%). Η ψυχολογική βία περιλαμβάνει συμπεριφορές που έχουν ως στόχο τη συναισθηματική κακοποίηση και τον έλεγχο των θυμάτων, όπως υποτίμηση, ταπείνωση και απαγόρευση συναναστροφών με άλλα άτομα. Τέλος, η έρευνα έδειξε πως 2 στις 5 γυναίκες (42,6%) έχουν υποστεί σεξουαλική παρενόχληση στον χώρο εργασίας τους, τουλάχιστον μία φορά.
Η κοινωνία συνήθως θεωρεί τη βία ως προσωπική υπόθεση, αλλά στην πραγματικότητα είναι ένα κοινωνικό ζήτημα που απαιτεί συλλογική δράση. Η έμφυλη βία είναι ένα παγκόσμιο πρόβλημα που αφορά όχι μόνο τις γυναίκες, αλλά και ολόκληρη την κοινωνία. Η ευαισθητοποίηση και η δράση είναι απαραίτητες για να μειώσουμε τα φαινόμενα βίας και να δημιουργήσουμε έναν κόσμο ισότητας και σεβασμού για όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου. Στα σχολεία μπορούν να υλοποιηθούν προγράμματα που να αναδεικνύουν τα δικαιώματα των γυναικών, τα ανθρώπινα δικαιώματα και την καταδίκη της βίας. Τέλος, απαιτείται η ενίσχυση των πολιτικών και της κοινωνικής στήριξης για τα θύματα, ενώ παράλληλα χρειάζεται μια ισχυρή δέσμευση από όλους για να καταπολεμήσουμε τις ανισότητες και τη βία στη βάση τους. Τα φαινόμενα της έμφυλης βίας στην χώρα μας αυξάνονται ραγδαία. Ας βοηθήσουμε όλοι όσους χρειάζονται βοήθεια!
Πηγές:
https://training.improdova.eu/el/data-and-statistics-el/
https://www.kethi.gr/nea/i-bia-kata-ton-gynaikon-se-arithmoys-0
https://www.news247.gr/magazine/i-emfili-via-stin-ellada-se-arithmous/
Γενική Γραμματεία Ισότητας των Φύλων, Στατιστικά Στοιχεία για τη Βία κατά των Γυναικών στην Ελλάδα, 2020.
Πολύ ωραίο άρθρο