Ντετερμινισμός
Ο ντετερμινισμός (ή αιτιοκρατία) είναι μια φιλοσοφική τάση που επηρέασε την επιστημονική σκέψη και κοινότητα από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ο περίπου αιώνα. Η εν λόγω φιλοσοφική τάση θεμελιώθηκε, κατά κύριο λόγο από τον Πιερ Σιμόν Λαπλάς, τον Καρτέσιο, τον Μπέικον, τον Γαλιλαίο, τον Νεύτωνα, τον Σπινόζα και από Γάλλους υλιστές τον 18ου αιώνα. Παρ’ όλ’ αυτά, ο Λαπλάς αναφέρεται συνήθως ως ο κύριος θεμελιωτής αυτής της υπόθεσης. Σύμφωνα με τον Ντετερμινισμό, όλα τα συμβάντα γίνονται με μια αιτιώδη συνάφεια, συνεπώς δεν υπάρχουν τυχαία ή ανεξήγητα γεγονότα.
Μην νομίζετε πως ο ντετερμινισμός όμως έγινε αποδεκτός από όλους. Από τους πρώτους που τον αμφισβήτησαν ήταν ορισμένοι θρησκευόμενοι, οι οποίοι πίστευαν πως ο ντετερμινισμός περιόριζε την ελευθερία του Θεού. Επίσης ένας άλλος αρνητής της αρχής της αιτιότητας ήταν ο Ντέιβιντ Χιούμ, ο οποίος είπε πως δεν μπορούμε να παρατηρήσουμε τον αιτιώδη δεσμό, μεταξύ αιτίας και αποτελέσματος, αλλά πως αυτό που βλέπουμε είναι απλά μια δύο διαδοχικές πράξεις και τίποτα άλλο πέρα από αυτή την χρονική διαδοχή, άρα δεν έχουμε κάποια σχέση μεταξύ των δύο πράξεων.
Η Νευτώνεια μηχανική είναι άμεσα συνδεδεμένη με τον ντετερμινισμό. Για την ακρίβεια η Νευτώνεια μηχανική ίσως να είναι ο λόγος που ο ντετερμινισμός επικράτησε τόσο πολύ, καθώς ο ντετερμινισμός περιγράφει πολύ καλά τα συστήματα που περιγράφει η Νευτώνεια μηχανική (δηλαδή τα περισσότερα συστήματα που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινή μας ζωή. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα ντετερμινιστικού συστήματος, μία μπάλα που διανύει μια καμπύλη τροχιά. Με μερικούς υπολογισμούς, μπορούμε να προβλέψουμε την επόμενη θέση της μπάλας.
Καμπύλη τροχιά
Μπορεί ο ντετερμινισμός να υπακούει στην Νευτώνεια μηχανική και να μπορούμε να τον εφαρμόσουμε σε καθημερινά σενάρια (βλέπε το παράδειγμα με την μπάλα) αλλά όταν πάμε σε ατομικό επίπεδο, αυτό δεν ισχύει. Σύμφωνα με την κβαντική μηχανική, το πεδίο της φυσικής που ερευνά τις συμπεριφορές των στοιχειωδών σωματιδίων (βλέπε τον παρακάτω πίνακα) δεν μπορούμε να γνωρίζουμε την ακριβή θέση ενός σωματιδίου. Η θέση ενός σωματιδίου μπορεί να υπολογιστεί πιθανολογικά (δηλαδή μπορούμε να υπολογίσουμε μόνο την πιθανότητα ενός σωματιδίου να βρίσκεται σε μια θέση σε μια χρονική στιγμή) με την λύση μιας εξίσωσης που ονομάζεται εξίσωση Σρέντινγκερ (από τον μεγάλο Γερμανό φυσικό Έρβιν Σρέντινγκερ που την ανακάλυψε). Οι θέσεις των κβαντικών σωμάτων είναι τυχαίες, συνεπώς ο Ντετερμινισμός δεν μπορεί να περιγράψει όλο το σύμπαν και έτσι η καθολικότητά του δεν ισχύει.
Τα στοιχειώδη σωματίδια
Πηγές
