Τη βραδιά του θανάτου του ήταν προσκεκλημένος στον Βασιλικό χορό του Παλατιού. Εκεί χόρεψε, έφαγε και ήπιε περισσότερο άπ” ότι συνήθιζε, ευτυχής καθώς ήταν, αφού προ δύο ήμερων είχε παντρέψει το μικρότερο παιδί του, τον Κωνσταντίνο (Κολίνο). Μετά τον χορό γύρισε σπίτι του, το όποιο βρισκόταν πολύ κοντά στα Παλάτι, την σημερινή Βουλή των Ελλήνων.

«Έπαθε αποπληξία (τον βρήκε κόλπος όπως λένε) κατά τον ύπνο, «κατά την 4η ώρα της νύκτας». Δεν μπορούσε να κουνηθεί ούτε να μιλήσει, και μετά βίας ανέπνεε. Αν και ήρθαν οι καλύτεροι γιατροί της εποχής, δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτε περισσότερο απ” το να παρατείνουν τις στιγμές του.

Η τελευταία του κουβέντα ήταν αυτή προς το παιδί του, τον Γενναίο: «σου αφήνω τόσους φίλους, όσα φύλλα έχουν τα κλαριά, και φρόντισε να τους φυλάξεις».

Πέθανε σε ηλικία 73 ετών, στις 04/02/1843 και «ώρα 11η» πρωινή».

Όλα τα μαγαζιά και τα εργαστήρια της Αθήνας έκλεισαν και πλήθος κόσμου συνέρεε στο σπίτι του. Οι παλαιοί συναγωνιστές του τον καταφιλούσαν και έκλαιγαν με αναφιλητά. Κηρύχθηκε τριήμερο δημόσιο πένθος.

Τον νεκρό τον έντυσαν με τη στολή του Αντιστράτηγου, του έζωσαν τα σπαθί, του φόρεσαν τσαρούχια, τον απίθωσαν στο φέρετρο και έβαλαν κάτω από τα πόδια του μία τουρκική σημαία. Στο ένα του πλάγιο έβαλαν τον ασημένιο του θώρακα, ενώ στο άλλο την περικεφαλαία του και τις σπαλέτες. Η πολεμική αυτή εξάρτυση του Κολοκοτρώνη βρίσκεται σήμερα στα Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών, όπου και μεταφέρθηκε, ασφαλώς μετά την εκταφή των οστών με σκοπό την ανακομιδή τους εις την Τρίπολη.

Η πομπή κατέβηκε από την οδό Ερμού και μπαίνοντας στην οδό Αιόλου έφτασε στον ναό της Αγ. Ειρήνης, όπου εψάλη η νεκρώσιμη ακολουθία. Τη νεκροφόρα συνόδευαν οι Αρχές του τόπου, επώνυμοι και λαός Ήταν τόσος ο κόσμος που όταν η αρχή της πομπής έμπαινε στην Εκκλησία, η ουρά της πομπής δεν είχε μπει ακόμα στην αρχή της Ερμού.

Τον επικήδειο λόγο εκφώνησε μία μεγάλη μορφή των γραμμάτων της εποχής, ο εκκλησιαστικός ρήτορας και συγγραφέας Κων. Οικονόμου. Έπειτα ή πομπή, περνώντας ξανά από το παλάτι, έφτασε στο Α” νεκροταφείο.

Ιατρική πλευρά

Τα συμπτώματα πού μας παραδίδουν οι ιστορικοί της εποχής, δείχνουν ότι ο Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό, είτε αιμορραγικό είτε θρομβωτικό. Ό Κολοκοτρώνης ήταν 73 ετών, τα αγγεία του εγκεφάλου του -με την φθορά του χρόνου- θα είχαν πάθει σκλήρυνση (αρτηριοσκλήρυνση).

Απ” την άλλη μεριά, το κρασί που κατανάλωναν οι Έλληνες εκείνης της εποχής ήταν ασφαλώς πολύ και ο Κολοκοτρώνης στους γάμους του παιδιού του ήπιε πολύ παραπάνω απ” το συνηθισμένο. Το πολύ οινόπνευμα όμως συμβάλλει στην αύξηση της πίεσης και σε χρόνια κατανάλωση αλλά και κάθε φορά πού πίνουμε. Οπότε, αν είχε και υπέρταση από πριν, το κρασί που κατανάλωσε ο Κολοκοτρώνης εκείνη την βραδιά, μάλλον συνέβαλε στο να αυξηθεί ακόμη περισσότερο ή πίεσή του.

Επίσης ο Γέρος έφαγε πολύ εκείνη την βραδιά. Αυτό σημαίνει πώς η πέψη του επιβαρύνθηκε πολύ.

Επιπλέον, δε και η μεγάλη χαρά του Γέρου μπορεί να συνέβαλε στον θάνατο του, καθώς δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις, κατά τις όποιες πέθαναν άνθρωποι  σε παρόμοιες περιστάσεις , όπως  ο Διαγόρας ,  υπό τις επευφημίες των θεατών του σταδίου, όταν οι τρεις γιοι του νίκησαν στην Ολυμπία.

Τα οστά του Κολοκοτρώνη

Τα οστά του Κολοκοτρώνη βρίσκονται στην Τρίπολη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Πριν, βρίσκονταν στην Αθήνα στο Α” Νεκροταφείο, αλλά ο Ελευθέριος Βενιζέλος φρόντισε για την μεταφορά τους στην Τρίπολη  , συνοδεύοντας μάλιστα ο ίδιος την μεταφορά τους, αποδίδοντας έτσι τιμή στον ελευθερωτή του Γένους μας. Το 1971 στην πλατεία του Άρεως στην Τρίπολη στήθηκε ανδριάντας του Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Και από το 1993 τα οστά βρίσκονται στην βάση του μνημείου αυτού, σε ειδική κρύπτη.

Το μνημείο απεικονίζει τον Γέρο του Μοριά καβάλα πάνω σε άλογο. Και στο δημοτικό τραγούδι των Κολοκοτρωναίων απεικονίζεται η γενιά του, περήφανη, να μετακινείται έτσι .

…καβάλα παν” στην Εκκλησιά, καβάλα προσκυνάνε,

καβάλα παίρνουν αντίδωρο απ” του παπά το χέρι,

και δεν καταδέχονται τη γης να την πατήσουν…