Το σύγχρονο διαδίκτυο ως πηγή πληροφοριών
Του Κοσμά Ράπτη, τμήμα Β4/ΒΠ2
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως το διαδίκτυο έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής μας ζωής. Άλλωστε, όλοι οι άνθρωποι το έχουμε αξιοποιήσει έστω και μια φορά στη ζωή μας, ανεξαρτήτως ηλικίας. Πιθανώς διαβάζετε και αυτό το άρθρο από μια ιστοσελίδα. Μπορούμε με απόλυτη σιγουριά να πούμε ότι το διαδίκτυο έχει κάνει αρκετά πιο εύκολη, αφού μας παρέχει δυνατότητες όπως άμεση επικοινωνία και συνεργασία με άλλους ανθρώπους, εύκολες αγορές προϊόντων και άλλα. Ωστόσο, μερικά πράγματα στο διαδίκτυο έχουν και μια κακή πλευρά, και ένα από αυτά είναι η πληροφόρηση. Πάνω σε αυτή θα επικεντρωθούμε σήμερα.
Η πληροφόρηση είναι μια από τις πιο βασικές δυνατότητες του διαδικτύου και μια από τις κύριες αιτίες χρήσης του. Μπορούμε να βρούμε μόλις σε δευτερόλεπτα, με μια μόνο αναζήτηση, άφθονες πληροφορίες πάνω σε οποιοδήποτε θέμα που μπορεί να μας απασχολεί. Μπορούμε να ενημερωθούμε για επιστημονικά θέματα (π.χ. για την εξερεύνηση του διαστήματος), ή ακόμα και να αξιοποιήσουμε εκπαιδευτικό υλικό για να μελετήσουμε οι ίδιοι τις επιστήμες. Επίσης είναι δυνατό να μάθουμε το τι συμβαίνει σε όλον τον κόσμο ανά πάσα στιγμή, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, π.χ. για την εξέλιξη των πολιτικών θεμάτων ή… και το πρόσφατο κουτσομπολιό. Ωστόσο, ένα πρόβλημα που δημιουργείται από το πόσο ανοιχτό είναι το διαδίκτυο είναι η παραπληροφόρηση. Οποιοσδήποτε μπορεί να γράψει ό,τι θέλει, χωρίς απαραίτητα αυτό να ισχύει. Το διαδίκτυο δεν διαθέτει περιορισμούς στο ποιος μπορεί να δημιουργήσει περιεχόμενο. Οποιοσδήποτε μπορεί να δημιουργήσει μια δικιά του ιστοσελίδα και να γράψει ό,τι θέλει. Ακόμα και γνωστές σελίδες, όπως η γνωστή σε όλους μας Βικιπαίδεια που χρησιμοποιείται συχνά για έρευνα πάνω σε διάφορα θέματα και έννοιες, έχει πέσει “θύμα” παραπληροφόρησης, αφού κυριολεκτικά όλοι μπορούν να επεξεργαστούν τα άρθρα. Για αυτό το λόγο υπάρχουν οι λεγόμενοι fact checkers (Θα μπορούσαμε να το μεταφράσουμε ως “ελεγκτές γεγονότων”), οι οποίοι ελέγχουν τακτικά διάφορα άρθρα ώστε να σιγουρευτούν για την ορθότητά τους. Ωστόσο, δεν μπορούμε να βασιστούμε στους fact checkers να κάνουν όλη τη δουλειά, αφού είναι και οι ίδιοι απλοί άνθρωποι. Προσθέτως, υπάρχουν και σελίδες εκτός της Βικιπαίδειας, οι οποίες είναι ιδιωτικές και οι fact checkers δε μπορούν να επηρεάσουν. Μπορούμε να κάνουμε κάτι όμως για να εξαλείψουμε την παραπληροφόρηση;
Δυστυχώς, η παραπληροφόρηση δεν είναι δυνατό να εξαλειφθεί χωρίς να περιορίσουμε το ίδιο το διαδίκτυο. Το διαδίκτυο είναι βασισμένο στην ελευθερία λόγου και χρήσης από τον οποιονδήποτε, οπότε αυτό θα βρισκόταν σε αντίθεση με τις βασικές αρχές του. Υπάρχουν όμως βήματα που μπορούμε να ακολουθήσουμε ως χρήστες του διαδικτύου για να ελαττώσουμε το πόσο επηρεάζει η παραπληροφόρηση εμάς τους ίδιους. Πρώτο και πιο σημαντικό, μπορούμε να σιγουρευτούμε ότι λαμβάνουμε τις πληροφορίες μας από αξιόπιστες και έγκυρες πηγές. Υπάρχουν άπειρες πηγές πληροφοριών, όμως δεν είναι όλες απαραίτητα σωστές. Για παράδειγμα, αν πετύχουμε κάποια ιδιωτική σελίδα ενημέρωσης η οποία δεν είναι γνωστή και είναι εμφανές ότι τα άρθρα της δεν επεκτείνουν πάνω σε αυτό που θέλουν να πουν και δεν έχουν τα ίδια αξιόπιστες πηγές, είναι πιθανό τα άρθρα να μην είναι έγκυρα. Ένα άλλο μέτρο που μπορούμε να κάνουμε για να καταπολεμήσουμε τη παραπληροφόρηση, είναι να προσπαθήσουμε να διασταυρώσουμε αυτά που διαβάζουμε με άλλες πηγές. Για παράδειγμα, εάν μάθουμε κάτι για τις εκλογές και δεν είμαστε σίγουροι αν ισχύει, είναι συνήθως καλή ιδέα να ελέγξουμε πολλαπλές πηγές και να σιγουρευτούμε ότι λένε το ίδιο πράγμα. Έτσι, μπορούμε να είμαστε πιο βέβαιοι ότι οι πληροφορίες είναι έγκυρες.
Συνοψίζοντας, η παραπληροφόρηση είναι ένα μεγάλο πρόβλημα του διαδικτύου και χρειάζεται γνώση για να το καταπολεμήσουμε. Εάν κάνουμε μόνοι μας έρευνα, τότε συνήθως θα φτάσουμε στο σωστό αποτέλεσμα και δε θα μας επηρεάσει. Ωστόσο, απαιτείται προσοχή, γιατί βαδίζουμε σε θολά νερά με οτιδήποτε έχει να κάνει με το διαδίκτυο.
