Το κάστρο της Μυτιλήνης διατηρείται σε καλή κατάσταση και είναι ένα από τα μεγαλύτερα κάστρα της Μεσογείου καλύπτοντας 200 στρέμματα έκταση.
Τους Αρχαίους χρόνους ενδεχομένως υπήρχε στη θέση του κάστρου η Ακρόπολη της οποίας η μορφή δεν είναι γνωστή. Σήμερα, η παλιότερη επιβεβαιωμένη φάση κατασκευής του τοποθετείται τον 6ο αιώνα επί Ιουστινιανού Α΄. Η σημερινή μορφή του κάστρου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ανοικοδόμησή του από τον Φραγκίσκο Γατελούζο Α΄ και τους διαδόχους του – τα χρόνια της ηγεμονίας τους στο νησί (1355-1462)- και κυρίως από τους Οθωμανούς στη συνέχεια. Μετά το 1912 το κάστρο χρησιμοποιήθηκε ως πηγή οικοδομικού υλικού για την κατασκευή προσφυγικών κατοικιών με αποτέλεσμα την καταστροφή του.
Το κάστρο χωρίζεται σε τρία μέρη• το άνω, το νότιο και το δυτικό κάστρο. Στο τελευταίο βρίσκεται η κεντρική δυτική πύλη και ο πύργος της βασιλοπούλας με το οικόσημο των Γατελούζων. Το μεσαίο κάστρο δυτικά της πύλης των Γατελούζων χρονολογείται από το 1373 σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή. Υπάρχει επίσης η οθωμανική πύλη Ορτά Καπού. Το κάτω κάστρο βρίσκεται στη βόρεια πλευρά και περιλαμβάνει τα οχυρωματικά έργα του Ιμπραήμ Χαν που ξεκίνησαν το1644 στην Επάνω Σκάλα.
Μαρία Δαγκλή
