Με αφορμή την ταινία Φόνισσα που στηρίζεται στο ομώνυμο διήγημα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, αξίζει να διερευνήσουμε το ρόλο της προίκας στη ζωή των γυναικών του προηγούμενου αιώνα. Η προίκα ήταν περιουσία που παρέχονταν από την οικογένεια της νύφης στον γαμπρό, ως οικονομική βοήθεια κατά την περίοδο του γάμου. Συνήθως αποτελούνταν από χρήματα (λίρες), ακίνητη περιουσία, ζώα και άλλα αγαθά που θα στήριζαν το ξεκίνημα του νέου ζευγαριού. Παρόλα αυτά, δεν αρμόζει να την αντιμετωπίζουμε απλά ως πάροχο οικονομικής ασφαλείας, καθώς ο θεσμός της έχει πολλές σημασίες. Αποτελεί σίγουρα κύριο παράγοντα στον καθορισμό προτύπου οικογενειακού μοντέλου, ενώ παράλληλα αναδεικνύει το κοινωνικό κύρος μιας οικογένειας. Βέβαια, δεν ήταν λίγες οι φορές που η γυναίκα αντιμετωπίζονταν ως εμπόρευμα προς πώληση και αγορά, εμπορευματοποιώντας έτσι τον γάμο και υποβαθμίζοντας το γυναικείο φύλο. Ο θεσμός αυτός καταργήθηκε στην Ελλάδα το 1983, μια κίνηση η οποία μπορεί να ερμηνευθεί και ως απόπειρα εξασφάλισης του οικογενειακού δικαίου και της ανεξαρτησίας των γυναικών.
Το περιεχόμενο περισσότερων από 3000 προικοσυμφώνων από κάθε περιοχή της Ελλάδας πήρε ηλεκτρονική μορφή, χάρη στο πρόγραμμα «Γαμήλια συμβόλαια στον ελληνικό χώρο 1500-1830″, που εκπονήθηκε στο διάστημα της δεκαετίας 2000-2010 στο Ινστιτούτο Μεσογειακών Σπουδών, με επιστημονικά υπεύθυνη την επίκουρη καθηγήτρια του τμήματος Ιστορίας-Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης, Αγλαΐα Κάσδαγλη.
Α.Κ
