ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ
Κωνσταντίνος Πούλιος, Α2 λυκείου
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυξητική τάση παρουσιάζει η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ στον εφηβικό πληθυσμό την τελευταία πενταετία, σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή έρευνα ESPAD, η οποία πραγματοποιείται στην Ελλάδα από το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Ψυχικής Υγιεινής. Το 30% των εφήβων στη χώρα μας δεν κρύβει ότι πίνει κάποιο αλκοολούχο ποτό μία ή δύο φορές την εβδομάδα. Μάλιστα ο μέσος όρος ηλικίας για τα αγόρια που ξεκινάνε να πίνουν είναι στην ηλικία των 11 ετών και για τα κορίτσια τα 13. Από εκεί και πέρα το 20% περίπου των εφήβων έχει παραδεχτεί ότι έχει μεθύσει πάνω από τρεις φορές μέσα στην ίδια χρονιά. Μια άλλη έρευνα, αυτή τη φορά του Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής αναφέρει ότι οι έφηβοι πίνουν για πρώτη φορά μπύρα ή κρασί στα 12-13. Αμέσως μετά, και συγκεκριμένα στην ηλικία των 14-15 ακολουθούν τα πιο «βαριά» ποτά, όπως είναι το τζιν, η βότκα, η τεκίλα, το ουίσκι κ.λπ. Σημαντικό ρόλο σε αυτή την πρώιμη κακή συνήθεια παίζει και η παρουσία αλκοολούχων αναψυκτικών.
ΑΙΤΙΑ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ
Το αλκοόλ μπορεί να προσφερθεί για πρώτη φορά σε μια οικογενειακή γιορτή ή και από φίλους. Οι έφηβοι πίνουν συνήθως το Σαββατοκύριακο, στα πάρτι με φίλους, σε μικρές ή μεγάλες ομάδες φίλων ή στο σπίτι φίλου όταν λείπουν οι γονείς του. Οι παράγοντες που επηρεάζουν την κατανάλωση αλκοόλ στην εφηβεία είναι η διαφήμιση, η οικογένεια και οι συνομήλικοι. Πιο συγκεκριμένα, υπάρχει θετική συσχέτιση ανάμεσα στις διαφημίσεις ποτών και στην πιθανότητα χρήσης από τους εφήβους. Η εφηβεία αποτελεί από μόνη της μία περίοδο επαναστατικότητας, πειραματισμού και σημαντικής επιρροής από τους συνομηλίκους. Οι έφηβοι αρέσκονται να ακολουθούν «μόδες», να αποδεικνύουν στους συνομηλίκους τους ότι είναι θαρραλέοι, τολμηροί και να υιοθετούν συμπεριφορές ενηλίκων. Επίσης, είναι ευάλωτοι στις υπερβολές και συχνά τους είναι δύσκολο να οριοθετούνται με αποτέλεσμα να φτάνουν σε ακραίες συμπεριφορές που συμπεριλαμβάνουν και τη χρήση και κατάχρηση αλκοολούχων ποτών.
ΚΙΝΔΥΝΟΙ
Το αλκοόλ στα παιδιά προκαλεί εθισμό, εξάρτηση, αλλαγή συμπεριφοράς, διαταραχές προσωπικότητας κατά και μετά την χρήση, έλλειψη ορίων, ροπή προς στη βία, παρορμητισμό και εμπλοκή σε ριψοκίνδυνες καταστάσεις και συμμετοχή σε παραβατικές πράξεις είτε κατά είτε μετά την χρήση.
Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα του EPSAD, το 2011, αυτές είναι οι συνέπειες και κίνδυνοι κατανάλωσης αλκοόλ:
- Ζαλάδα, λιποθυμία ή ακόμα και πτώση σε κώμα.
- Ατυχήματα, τραυματισμοί ή μεταφορά σε νοσοκομείο.
- Ανάμιξη σε καυγά, εμπλοκή σε ληστεία ή προβλήματα με τις Αρχές.
- Σεξουαλική επαφή χωρίς προφυλάξεις ή επαφή για την οποία ο έφηβος μετανιώνει την επόμενη ημέρα.
- Χαμηλή επίδοση στο σχολείο ή την εργασία.
- Συσχετισμός της κατανάλωσης αλκοόλ με χρήση χασίς και άλλων απαγορευμένων ουσιών.
Ατυχήματα:
Ένας από τους κύριους κίνδυνους από την κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία είναι τα ατυχήματα. Η κατανάλωση αλκοόλ σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για μια ποικιλία ατυχημάτων: τραυματισμός από όχημα, πτώσεις, πνιγμούς, εγκαύματα, τραύματα και άλλα. Ωστόσο, τη μερίδα του λέοντος καταλαμβάνουν τα τροχαία ατυχήματα. Υπολογίζεται ότι το 50% τέτοιων ατυχημάτων οφείλεται στο αλκοόλ. Οι έφηβοι οδηγοί διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τους ενήλικες καθώς λόγω της εφηβείας είναι πιο επιρρεπείς σε συμπεριφορές υψηλού κινδύνου, έχουν ανεπαρκείς δεξιότητες οδήγησης ενώ οι νοητικές λειτουργίες που είναι απαραίτητες σε έναν οδηγό, βρίσκονται ακόμα υπό ανάπτυξη.
ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ ΚΑΙ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ
Το αλκοόλ περιέχει τις ίδιες περίπου θερμίδες με το καθαρό λίπος, συνεπώς η κατανάλωση αλκοόλ οδηγεί σε αύξηση του βάρους και μπορεί να οδηγήσει τον έφηβο σε παχυσαρκία, σε μια περίοδο μάλιστα που η εξωτερική του εμφάνιση παίζει κυρίαρχο ρόλο στην αυτοεκτίμησή του.
Η συχνή κατανάλωση αλκοόλ κατά την εφηβεία φαίνεται πως σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο για αλκοολισμό μετά την ενηλικίωση. Η συσχέτιση αυτή φαίνεται να είναι ισχυρότερη όσο μεγαλύτερη είναι η κατανάλωση κατά την εφηβεία και όσο πιο νωρίς ξεκινά η επαφή με το αλκοόλ. Μελέτες δείχνουν πως νέοι που ξεκινούν να πίνουν πριν τα 15 έτη έχουν 4 φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν εξάρτηση από το αλκοόλ στη μετέπειτα ζωή του.
ΜΑΚΡΟΠΡΟΘΕΣΜΕΣ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ
Ηπατική βλάβη:
Φαίνεται ότι ακόμα και η πιο μέτρια κατανάλωση κατά την εφηβεία μπορεί να οδηγήσει σε βλάβη στο συκώτι του εφήβου, αυξάνοντας τις πιθανότητες για μακροχρόνια προβλήματα κατά την ενήλικη ζωή, όπως κίρρωση του ήπατος.
Εγκεφαλική ανάπτυξη:
Οι περιοχές του εγκεφάλου που είναι υπεύθυνες για την συμπεριφορά, τα συναισθήματα, τη λογική και την κρίση αναπτύσσονται ακόμα κατά την εφηβεία. Νέες μελέτες δείχνουν ότι η συχνή κατάχρηση αλκοολούχων ποτών έχει ιδιαίτερα αρνητικές επιπτώσεις στον εγκέφαλο των εφήβων και μπορεί να μειώσει τις μνημονικές και διανοητικές τους ικανότητες μέχρι και κατά 10%. Ο εγκέφαλος του ανθρώπου συνεχίζει να διαμορφώνεται ακόμη και μερικά χρόνια μετά τα 20. Οι νέοι που πίνουν υπερβολικά μπορεί να καταστρέφουν σημαντικό μέρος των διανοητικών τους ικανοτήτων και μάλιστα με τρόπους που είναι πολύ πιο σοβαροί από εκείνους που το κάνουν οι πότες μεγαλύτερης ηλικίας.
Προκαταρκτικά αποτελέσματα από πολλές διαφορετικές έρευνες δείχνουν ότι όσο πιο νέος είναι ο εγκέφαλος, τόσο περισσότερο κινδυνεύει από το αλκοόλ, ακριβώς γιατί βρίσκεται υπό διαμόρφωση. Οι έφηβοι πότες παθαίνουν συχνότερα βλάβες στον ιππόκαμπο, μια περιοχή βαθιά μέσα στον εγκέφαλο που σχετίζεται με τους περισσότερους τύπους εκμάθησης και απομνημόνευσης. Ιδιαίτερα πλήττεται και ο προμετωπιαίος φλοιός, που είναι η κεντρική περιοχή λήψης αποφάσεων και συλλογισμού. Και οι δύο περιοχές και περισσότερο ο προμετωπιαίος φλοιός υπόκεινται σε σημαντικές αλλαγές κατά τη δεύτερη δεκαετία της ζωής.
ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ
Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση του θέματος είναι η ενημέρωση, τόσο από την οικογένεια όσο και από το σχολείο. Να γνωρίσουν τι ακριβώς είναι το αλκοόλ, γιατί δεν πρέπει να πίνουν τα παιδιά σε μικρή ηλικία και τι συνέπειες έχει η χρήση του. Να καταλάβει το παιδί τι καταστροφικές επιδράσεις μπορεί να έχει στον οργανισμό του και πού πραγματικά μπορεί να οδηγήσει η αλόγιστη χρήση του. Παράλληλα και η Πολιτεία θα πρέπει να ξεκινήσει συστηματικά ενημερωτικές εκστρατείες, οι οποίες να δείχνουν τις καταστροφικές συνέπειες του αλκοόλ για τη ζωή ενός έφηβου.
ΠΗΓΕΣ
* wikipedia.org/wiki/
* mag.com
* alkool.wikiweb.gr/man/3
