Μία συνεργατική εργασία των μαθητών/τριών της Δ΄ τάξης
Το Πάσχα θεωρείται η μεγαλύτερη γιορτή του Χριστιανισμού.
Στην Ορθόδοξη Υμνογραφία αλλά και την Αγιογραφία η Εβδομάδα των Παθών αποτέλεσε πηγή έμπνευσης μιας ιδιαίτερα μεγάλης δημιουργίας ύμνων που συγκλονίζουν με τη γλυκύτητά τους, αλλά και εικόνων, που ιστορούν σκηνές από την Υμνογραφία, από τα κείμενα των Ευαγγελίων τα σχετικά με τη Μεγάλη Βδομάδα, από την πορεία προς τον Γολγοθά και τέλος από τη δοξαστική Ανάσταση του Χριστού.
Vincent Van Gogh, Η Ανάσταση του Λαζάρου, 1890. Μουσείο Βαν Γκογκ. Άμστερνταμ
Ο Λάζαρος είναι άγιος της Ορθόδοξης Εκκλησίας και στενός φίλος του Ιησού Χριστού. Το όνομα Λάζαρος σημαίνει «ο Θεός είναι η βοήθειά μου» ή «ο Θεός, βοηθός μου».
Μία μέρα, που ο Κύριος βρισκόταν στη Γαλιλαία, έμαθε πως ο φίλος Του ο Λάζαρος ήταν άρρωστος. Όταν έφτασε στο σπίτι μαζί με τους μαθητές Του, ο Λάζαρος ήταν ήδη νεκρός για τέσσερις ημέρες. Ο τάφος του Λαζάρου ήταν ένα σπήλαιο και είχε μια βαριά πέτρα πάνω του. «Σηκώστε την πέτρα» διέταξε ο Ιησούς. Ο Κύριος όρθιος μπροστά στον τάφο με τα μάτια υψωμένα προς τον ουρανό προσευχήθηκε και είπε πριν κάνει το θαύμα: «Πατέρα μου, σ” ευχαριστώ, διότι με άκουσες. Εγώ εγνώριζα πολύ καλά ότι πάντοτε με ακούς. Το εγνώριζα, αλλά το είπα τούτο, για να ακούσει ο λαός που στέκεται εδώ γύρω και να πιστέψουν ότι συ με έχεις στείλει». Κι αφού τα είπε αυτά φώναξε προς τον νεκρό φίλο του: «Λάζαρε, βγες έξω». Και ο Λάζαρος αναστημένος βγήκε έξω από τον τάφο.
Στην εικόνα αυτή απεικονίζονται οι αδελφές του Λαζάρου, η Μαρία και η Μάρθα καθώς και ο Λάζαρος. Μας δείχνει την ανάσταση του Λαζάρου την έξοδό του από τον τάφο. Τα χρώματα που χρησιμοποιεί ο ζωγράφος είναι φωτεινά ως επί το πλείστον, ενώ κυριαρχεί το κίτρινο, το γαλάζιο, το πράσινο και το άσπρο. Βλέποντας τον πίνακα σκέφτομαι ότι το να αναστηθεί κάποιος είναι ένα πολύ σπάνιο γεγονός που κρύβει μέσα του μία θεϊκή παρέμβαση. Αναρωτιέμαι αν τρόμαξαν οι αδερφές του Λαζάρου, η Μαρία και η Μάρθα, όταν τον είδαν να εξέρχεται ζωντανός από τον τάφο του. Τα συναισθήματα που με πλημμυρίζουν καθώς παρατηρώ τον πίνακα είναι χαρά που αναστήθηκε και περιέργεια για το πού ήταν και το τι έκανε όταν ήταν πεθαμένος.
Ελεάνα Μπουρλή
Η Ανάσταση του Λαζάρου
Η Ανάσταση του Λαζάρου είναι ένα γεγονός εξαιρετικά μεγάλης σημασίας.
Συνδέεται με την Ανάσταση του Κυρίου και παίζει το ρόλο της προφητείας.
Στην παραπάνω εικόνα κεντρικό ρόλο παίζει ο Χριστός που βρίσκεται στο μέσο, ενώ μπροστά του πεσμένες στα πόδια του βρίσκονται οι αδερφές του Λαζάρου, η Μαρία και η Μάρθα. Αυτές ευχαριστούν τον Ιησού γιατί κατάφερε να σώσει τον Λάζαρο από τον θάνατο και να τον επαναφέρει στον κόσμο των ζωντανών.
Τα χρώματα που κυριαρχούν είναι σκούρα και μουντά. Παρατηρώ το βυσσινή στον ουρανό και στο έδαφος, το βαθύ κόκκινο στον χιτώνα του Ιησού, καθώς και στα ενδύματα των αδερφών του Λαζάρου, το μπλε και το χρυσό στα ρούχα των ανθρώπων που βρίσκονται πίσω από τον Χριστό και παρακολουθούν το Άγιο θαύμα.
Μερσάντα Μερκάι
Τζιόττο – Η Είσοδος στην Ιερουσαλήμ
Η θριαμβευτική είσοδος του Χριστού στα Ιεροσόλυμα, είναι γνωστότερη ως «Εορτή των Βαΐων» ή «Βαϊοφόρος». Λέγεται έτσι από τους κλάδους των φοινίκων (βάγια), που κρατούσαν τα πλήθη, που έτρεξαν να τον προϋπαντήσουν. Κυριακή των Βαΐων λέγεται και η ημέρα που πανηγυρίζουμε το γεγονός.
Ο παραπάνω πίνακας φιλοτεχνήθηκε από τον Τζιόττο το 1306 για το Παρεκκλήσιο της Αρένας στην Πάντοβα. Πρόκειται για μεγάλη τοιχογραφία σειράς έργων που αναφέρονται στη ζωή του Ιησού. Κύριο χαρακτηριστικό της εικόνας είναι ο Ιησούς πάνω στο γαϊδουράκι. Παρατηρώ ότι υπάρχουν κάποιοι πολίτες των Ιεροσολύμων που βλέπουν τον Ιησού έκπληκτοι, κάποιοι που τον προσκυνούν, ένας άλλος που είναι σκαρφαλωμένος σε ένα δέντρο, προφανώς προσπαθώντας να τον δει πιο καλά, ενώ ένα παιδάκι βρίσκεται κάτω, μπροστά από το γαϊδουράκι, σαν να στρώνει ένα ένδυμα για να πατήσει πάνω σε αυτό ο Ιησούς. Επίσης, σε αυτήν την εικόνα φαίνονται μόνο τέσσερις από τους μαθητές του Χριστού και δυο παιδιά να κόβουν βάγια από τα δέντρα. Σκέφτομαι πόσο δέος ένιωσαν οι κάτοικοι της Ιερουσαλήμ όταν είδαν τον Χριστό και αναρωτιέμαι ποιοι να είναι άραγε οι τέσσερις μαθητές που τον συνοδεύουν.
Τα συναισθήματα που μου προκαλεί αυτή η εικόνα είναι ανάμεικτα, χαρά και λύπη. Λύπη γιατί πλησιάζει η ώρα της Σταύρωσης και χαρά γιατί μετά την Σταύρωση θα έρθει και η Ανάσταση.
Ραφαήλ Μέτσιος, Σταύρος Αρχιτεκτονίδης
Η προσευχή στον Κήπο της Γεσθημανή (1605-07), του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου (El Greco)
Σ’ αυτόν τον πίνακα βλέπουμε τον Χριστό, λίγο πριν τη σύλληψή του, να προσεύχεται στο όρος των Ελαιών.
Το φόντο πάνω δεξιά είναι σκοτεινό, γιατί είναι νύχτα και φαίνεται λίγο και το φεγγάρι μέσα από τα σύννεφα. Ακριβώς από κάτω βρίσκονται οι στρατιώτες, που έρχονται με αναμμένες δάδες από μακριά μαζί με τον Ιούδα, για να συλλάβουν τον Χριστό. Στο κάτω μέρος του πίνακα, κοντά σε κομμένα κλαδιά δέντρων, κοιμούνται οι τρεις μαθητές του Χριστού που πήρε μαζί του για να προσευχηθεί, ο Πέτρος, ο Ιωάννης και ο Ιάκωβος. Στο κέντρο του πίνακα κυριαρχεί ο Χριστός. Φοράει ένα κόκκινο ρούχο και πάνω στο πράσινο χορτάρι που είναι γονατισμένος, είναι ο μπλε χιτώνας του. Έχει ανοιχτά τα χέρια του και προσεύχεται μπροστά από μια ελιά. Σαν Θεός ξέρει για τη σταύρωσή του και σαν Άνθρωπος αγωνιά, φοβάται και προσεύχεται στον Πατέρα του, αν γίνεται να μην πιει από αυτό το πικρό ποτήρι, δηλαδή να μην περάσει αυτό το μαρτύριο. Όμως και πάλι σαν Θεός, καταλαβαίνει, ότι πρέπει να πάρει πάνω του τις αμαρτίες του κόσμου και να σώσει τον άνθρωπο, και λέει στον Πατέρα του ότι θα γίνει όπως Αυτός έχει σχεδιάσει. Ο Χριστός βλέπει έναν ξανθό ολόλευκο άγγελο, που έρχεται με ανοιχτά τα φτερά του μέσα από ένα κίτρινο ουράνιο φως πάνω σε μια στήλη νεφέλης. Ο άγγελος έρχεται για να ενισχύσει τη δύναμη του Χριστού αυτή τη δύσκολη ώρα και κρατάει ένα δισκοπότηρο, που συμβολίζει τη θυσία.
Βλέποντας τον πίνακα στενοχωριέμαι που οι μαθητές δεν άκουσαν τον Χριστό και κοιμήθηκαν, αφήνοντάς τον μόνο του να αγωνιά. Σκέφτομαι πόσο μεγάλη είναι η αγάπη του Χριστού και πόσο μεγάλη δύναμη μπορεί να δώσει η προσευχή!
Κωνσταντίνος Καραλιόλιος
Λεονάρντο Ντα Βίντσι -Μυστικός δείπνος
Ο Μυστικός Δείπνος είναι τοιχογραφία του 15ου αιώνα, δημιουργημένη από τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Βρίσκεται στο Μιλάνο της Ιταλίας, στην τραπεζαρία του μοναστηριού Σάντα Μαρία ντέλε Γκράτσιε. Η δημιουργία του έγινε ως παραγγελία από τον δούκα Λουδοβίκο Σφόρτσα.
Στην εικόνα απεικονίζονται ο Ιησούς και οι δώδεκα μαθητές του που τρώνε για τελευταία φορά μαζί. Ο Ιησούς βρίσκεται στο κέντρο και οι μαθητές γύρω του. Στο τραπέζι μπορούμε να διακρίνουμε τον οίνο και τον άρτο που συμβολίζουν το σώμα και το αίμα του Χριστού. Τα χρώματα είναι μουντά, με πολλές σκιάσεις. Κυριαρχεί το πορτοκαλί και το μπλε στους χιτώνες, το μαύρο, το γκρι και το άσπρο στους τοίχους και το τραπέζι. Βλέπουμε τους μαθητές να είναι ανήσυχοι και να συζητούν μεταξύ τους, ενώ αντίθετα τον Ιησού σε απόλυτη ηρεμία. Νιώθουμε λύπη και μελαγχολία, γιατί ένας από τους μαθητές θα προδώσει τον Ιησού. Η ηρεμία του Ιησού μας κάνει να νιώθουμε γαλήνη.
Αναστασία Κατσαούνη, Μαρία Μπαξεβάνου, Ζωή Περχανίδου
Δομίνικος Θεοτοκόπουλος – «Ο Ελκόμενος Χριστός»
Στην εικόνα παρατηρούμε τον Χριστό να κουβαλάει το Σταυρό. Πρόκειται για μία ελαιογραφία του Ελ Γκρέκο, που δημιουργήθηκε στις αρχές της περιόδου του Τολέδου, περίπου το 1580.
Στο κεφάλι του φοράει ένα στεφάνι από αγκάθια, ενώ κοιτάει τον ουρανό σαν να προσεύχεται. Πρόκειται για μία στιγμή προσωπικής σκέψης του Χριστού, καθώς μεταφέρει τον Σταυρό του θανάτου. Τα απαλά χέρια του τυλίγονται γύρω από τον σταυρό.
Τα χρώματα στην εικόνα είναι πολύ σκούρα. Με τον τρόπο αυτό ο ζωγράφος θέλει να δείξει το πένθος. Αναρωτιέμαι πώς ο Χριστός αντέχει τον πόνο από τα αγκάθια που τον τσιμπάνε και κάνουν το κεφάλι του να αιμορραγεί και πώς μπορεί να κρατάει έναν τόσο βαρύ σταυρό.
Τα συναισθήματα που με καταβάλουν είναι λύπη, γιατί σταυρώνεται ο Χριστός και θυμό επειδή τον σταυρώνουν.
Ο πίνακας αυτός βρίσκεται στην αίθουσα Ελ Γκρέκο στη συλλογή έργων τέχνης της Νέας Υόρκης του Μητροπολιτικού μουσείου τέχνης.
Γιάννης Γλυκός, Σεβαστή Κουρουτζίδου, Ανδρεάνα Μαντζιούρη, Νεφέλη Σαββίδου
Η σταύρωση του Ιησού- Andrea Mantegna
Σε αυτήν την εικόνα απεικονίζεται η σταύρωση του Ιησού. Από δεξιά βλέπω τον Δυσμά και από αριστερά τον Γεστά. Ο Δυσμά είναι αυτός που μετάνιωσε και είπε στον Χριστό “μήστητι μου κύριε”. Ο Δυσμάς ήταν ο πρώτος άνθρωπος που πήγε στον παράδεισο. Ανάμεσα στους ανθρώπους που βρίσκονται ακριβώς κάτω από τον σταυρό ξεχωρίζει η Παναγία υποβασταζόμενη από γυναίκες που αγαπούσαν τον Ιησού, κάποιοι Ρωμαίοι στρατιώτες που περιμένουν να επέλθει ο θάνατος στους εσταυρωμένους παίζοντας παιχνίδια ή κοιτώντας τους . Στην εικόνα υπάρχουν ζωντανά χρώματα όπως το γαλάζιο ,το πορτοκάλι και το μπορντό. Στο βάθος διακρίνετε ένα βουνό και μία πόλη, πιθανόν τα Ιεροσόλυμα.
Καλλιόπη Γιαμπουράνη
«Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη
Το Πάσχα, η χριστιανική αυτή γιορτή συγκίνησε τους Έλληνες ζωγράφους του 20ού αιώνα. Η Μεγάλη Βδομάδα πέρα από κάλεσμα των πιστών στην εκκλησία για προσευχή, αποτέλεσε ορόσημο στην ελληνική παράδοση δίνοντας στους Έλληνες ζωγράφους την έμπνευση και συναίσθημα κατάνυξης, ώστε να δημιουργήσουν σημαντικά έργα.
Παρόλο που το Πάσχα είναι μια μεγάλη γιορτή δε βρίσκονται πολλά έργα ζωγραφικής. Τα λίγα αλλά χαρακτηριστικά έργα, θα λέγαμε ότι παρουσιάζουν την πραγματική ελληνική τέχνη του προηγούμενου αιώνα. Η ερμηνεία του Ευαγγελίου παρουσιάζεται μέσα από την εικονογραφική παράδοση της ελληνικής ζωγραφικής.
Ένα έργο με θέμα το Πάσχα είναι η «Μεγάλη Παρασκευή» του Θεόδωρου Ράλλη. Η απόλυτη κατανυκτική ατμόσφαιρα βρίσκεται σε μια μικρή και ταπεινή εκκλησία της υπαίθρου τη στιγμή που νεαρά κορίτσια στολίζουν τον Επιτάφιο. Οι λιγοστές και φθαρμένες αγιογραφίες στους τοίχους ενισχύουν την ταπεινότητα των ανθρώπων της εποχής και παράλληλα δείχνουν το μεγαλείο του Επιταφίου. Ο Ράλλης απεικόνιζε συχνά σκηνές από την εκκλησιαστική ζωή της Ελλάδας και αυτή η μοναδικά ελληνική σκηνή του επέτρεψε να ξεδιπλώσει το καλλιτεχνικό του ταλέντο με μοναδική τεχνική – από τη νεκρή φύση πάνω αριστερά, μέχρι τον τρόπο που το φως των κεριών παιχνιδίζει απαλά στις σκιές και τα ολοζώντανα λουλούδια που είναι διασκορπισμένα στο πάτωμα. Το έργο αναρτήθηκε το 1893 στο Σαλόνι του Παρισιού με την πεποίθηση του καλλιτέχνη ότι μπορεί να δείξει την ομορφιά της ελληνικής παράδοσης.
Πηγή:https://www.nostimonimar.gr/to-pascha-mesa-apo-tin-elliniki-techni/
Χριστίνα Γεωργιάδου
Μιχαήλ Άγγελος: «Πιετά»
Στην εικόνα απεικονίζεται ένα μαρμάρινο γλυπτό της Αναγέννησης όπου η Παναγία κρατάει στην αγκαλιά της τον Χριστό. Η Παναγία φαίνεται λυπημένη και θρηνεί το νεκρό παιδί της. Το φόντο είναι σε πορτοκαλί χρώμα και το γλυπτό μπεζ. Είναι τόσο καλοφτιαγμένο που διακρίνονται πολύ καθαρά οι εκφράσεις και των δύο.
Η Πιετά είναι ένα μαρμάρινο γλυπτό, γνωστό και ως «Αποκαθήλωση», που βρίσκεται στην Βασιλική του Αγίου Πέτρου στην πόλη του Βατικανού. Είναι το πρώτο έργο του καλλιτέχνη που τότε ήταν λίγο μεγαλύτερος από 20 χρόνων. Παράλληλα αποτελεί το μοναδικό έργο που έχει ποτέ υπογράψει.
Απεικονίζει το σώμα του Ιησού στα πόδια της μητέρας του μετά την Σταύρωσή του. Παρ’ όλο που το έργο συνέχισε μία μακρά παράδοση εικόνων που χρησιμοποιούνταν για την προσευχή των πιστών, η απεικόνιση αυτή του Μιχαήλ Άγγελου είναι μοναδική, καθώς αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα της Ιταλικής Αναγεννησιακής τέχνης της εποχής.
Αλέξανδρος Κατής
Φώτης Κόντογλου – Η εις Άδου Κάθοδος
Ο όρος κάθοδος του Χριστού στον Άδη σημαίνει τη μετάβαση της ψυχής του Χριστού στον τόπο των νεκρών.
Στο κέντρο της εικόνας στέκεται όρθιος ο Χριστός πατώντας τις πύλες του Άδη που έχουν σχήμα σταυρού. Ο Άδης παρουσιάζεται με πολύ σκούρα και μαύρα χρώματα που δηλώνουν τον θάνατο. Ο Χριστός όμως κατάφερε να τον νικήσει. Ο Χριστός φοράει έναν μανδύα όπου τα χρώματα που κυριαρχούν είναι το κόκκινο και το πράσινο με χρυσές λεπτομέρειες. Επίσης, στο κεφάλι του έχει φωτοστέφανο. Περιβάλλεται από ένα έντονο φως και μας δείχνει ότι είναι ο νικητής στον θάνατο.
Με τα δυο του χέρια τραβάει τον Αδάμ και την Εύα που βρίσκονται μέσα σε μαρμάρινες σαρκοφάγους, έτσι τους σώζει από τον θάνατο. Ο Αδάμ και η Εύα τον βλέπουν και μοιάζει να τον παρακαλάνε να τους σώσει, ενώ ο Χριστός τους βλέπει με αγάπη.
Ο Χριστός με τη Σταυρική του θυσία νίκησε τον θάνατο.
Όταν ο Χριστός κατέβηκε στον Άδη μίλησε στις ψυχές των ανθρώπων που ήταν εκεί. Κάποιοι πίστεψαν στα λόγια Του και αναστήθηκαν μαζί Του.
Πίσω από τον Αδάμ και την Εύα πάνω στους βράχους βρίσκονται οι άνθρωποι που είχαν ζήσει στη γη πριν τον Χριστό: Ο Άγιος Ιωάννης ο πρόδρομος ,προφήτες και βασιλιάδες της Παλαιάς διαθήκης και απλοί άνθρωποι. Όλοι κοιτάζουν τον Χριστό και προσδοκούν για την Σωτηρία τους.
Όταν κοιτάζουμε την εικόνα αυτή νιώθουμε χαρά, ελπίδα και αισιοδοξία για το μεγάλο δώρο που μας χάρισε ο Χριστός με το θάνατο και την Ανάστασή Του. Ότι δηλαδή θα ζήσουμε κι εμείς αιώνια κοντά Του.
Θεοφάνης-Χρυσοβαλάντης Αρμουτσής, Λουκάς Βογιατζής
