Την ημερομηνία αυτή, στις 23 Απριλίου, έφυγαν από τη ζωή ο Ισπανός συγγραφέας Μιγκέλ Ντε Θερβάντες και ο Άγγλος δραματουργός Ουίλιαμ Σέξπιρ. Με αφορμή το διπλό γεγονός, η UNESCO έχει καθιερώσει την 23η Απριλίου ως την Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου. Στόχος να αποδώσει φόρο τιμής στο βιβλίο και τους συγγραφείς και να ενθαρρύνει, κυρίως τους νέους, να ανακαλύψουν τη «μαγεία» της ανάγνωσης και το έργο όλων αυτών των δημιουργών που συνετέλεσαν στην κοινωνική και πολιτιστική πρόοδο της ανθρωπότητας. Η Παγκόσμια Ημέρα Βιβλίου είναι και γιορτή των εκδοτών και των πνευματικών δικαιωμάτων.
Στην Καταλονία, την ημέρα αυτή εορτάζεται η Μέρα των Βιβλίων και των Ρόδων, μία τοπική παραλλαγή της Γιορτής του Αγίου Βαλεντίνου, που συνδυάζεται με την εορτή του προστάτη της περιοχής, Αγίου Γεωργίου. O Άγιος Γεώργιος των Καταλανών σώζει την πριγκίπισσα από τον φοβερό δράκο, ένας μύθος βαθιά ριζωμένος που τιμάται κάθε χρόνο με πολλές εκδοχές. Με το σύνθημα «Ένα τριαντάφυλλο για την αγάπη, ένα βιβλίο για πάντα», ο άνδρας θα χαρίσει στην αγαπημένη του ένα τριαντάφυλλο κι αυτή θα του το ανταποδώσει με ένα βιβλίο.
Η διαχρονική αξία του βιβλίου
Το βιβλίο αποτελεί τη βασικότερη κατηγορία έντυπου λόγου. Η εφεύρεση και η εξέλιξη της τέχνης της τυπογραφίας είχαν ως αποτέλεσμα τη ραγδαία μετάδοση της γνώσης και τη διεύρυνση τις πνευματικής καλλιέργειας, οδηγώντας στην περίοδο της Αναγέννησης. Μέσα στις σελίδες ενός βιβλίου, ο συγγραφέας του καταθέτει τη μελέτη, την έρευνα, τις εμπειρίες του και τα αισθήματά του. Μας εισάγει στον κόσμο του και μας δίνει την ευκαιρία να μάθουμε, να τον προσεγγίσουμε και να ερμηνεύσουμε τη σκέψη του. Αποτυπώνει με επιμέλεια το απόσταγμα των ιδεών του, γνωρίζοντας ότι απευθύνεται σε αναγνώστες οι οποίοι ίσως απέχουν από τον πομπό γεωγραφικά και χρονικά.
Με την πάροδο του χρόνου, νέες τεχνολογίες επικοινωνίας, όπως το ραδιόφωνο, ο κινηματογράφος, η τηλεόραση και το διαδίκτυο, μετέβαλαν επίσης ριζικά την ατομική και κοινωνική νόηση, τις αξίες, την ιδεολογία και τη συμπεριφορά και, μέσω αυτών, τον πολιτισμό, την κοινωνική οργάνωση και την πολιτική. Σήμερα, έχουμε φτάσει στο σημείο οι τεχνολογίες της επικοινωνίας να έχουν τη δύναμη να επηρεάζουν όχι μόνο το πώς και το τι σκέφτονται οι άνθρωποι, αλλά ακόμα και το τι είναι ικανοί να σκεφτούν και να εκτιμήσουν. Παρ” όλα αυτά, ο γραπτός λόγος, και πιο συγκεκριμένα το βιβλίο, όχι μόνο δεν έχει χάσει την αξία του, αλλά συνεχίζει να εκτιμάται και να συναρπάζει έναν μεγάλο αριθμό πιστών και φανατικών βιβλιόφιλων.
Τα οφέλη του διαβάσματος είναι πολλαπλά και σε γενικές γραμμές γνωστά. Σχετίζονται, καταρχήν, με τη βελτίωση των λειτουργιών του εγκεφάλου και, πιο συγκεκριμένα, με την αυξημένη συνδεσιμότητα στον αριστερό κροταφικό φλοιό – μία περιοχή του εγκεφάλου που σχετίζεται με τη δεκτικότητα για τη γλώσσα – καθώς και στην κεντρική αύλακα του εγκεφάλου, την πρωτογενή αισθητήρια περιοχή του εγκεφάλου (4). Πιο απλά, διαβάζοντας μία έντονη περιγραφή για κάποιον που τρέχει, ενεργοποιούνται οι νευρώνες μας, που σχετίζονται με τη φυσική πράξη της λειτουργίας. Δηλαδή, μέσω του διαβάσματος μπορούμε να ζήσουμε, κατά κάποιον τρόπο, τις εμπειρίες που περιγράφονται.
Επιπροσθέτως, εκτός από τα προφανή, δηλαδή την γνώση, την επέκταση του λεξιλογίου μας και τη βελτίωση των δικών μας ικανοτήτων στο γραπτό λόγο, είναι παραδεκτό ότι το διάβασμα συμβάλλει στην πνευματική μας εγρήγορση, αυξάνει την ικανότητα εστίασης, βελτιώνει τη μνήμη μας, βοηθά στην ανάπτυξη των αναλυτικών διανοητικών μας δυνατοτήτων, μας ψυχαγωγεί, μας ηρεμεί και συμβάλλει στη μείωση του άγχους.
Συγκριτικά με την τηλεόραση που δίνει προτεραιότητα στην εικόνα και στον ήχο για να περάσει το μήνυμα, το διάβασμα βοηθά στην αντικειμενική και ορθολογική χρήση του νου. Μέσω του διαβάσματος αποκαλύπτονται ευκολότερα τα ψέματα, οι γενικεύσεις και η κατάχρηση της λογικής. Στο γραπτό λόγο οι ιδέες ζυγίζονται, συγκρίνονται και αντιπαραβάλλονται και όποια αντιπαράθεση γίνεται είναι επί της ουσίας και ομαλά διευθετημένη.
Τέλος, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε σ” αυτά τα μοναδικά αισθήματα που κατακλύζουν έναν βιβλιόφιλο, όταν πρωτοξεφυλλίζει ένα βιβλίο, όταν παρατηρεί το εξώφυλλο και πρωτοδιαβάζει το οπισθόφυλλο, όταν ανατρέχει στη βιβλιοθήκη του για να ξαναδιαβάσει ένα συγκεκριμένο χωρίο, όταν υπογραμμίζει ανάμεσα στις γραμμές του βιβλίου κάτι που του έκανε εντύπωση. Δεν μπορούμε επίσης να αγνοήσουμε, παραφράζοντας τον ισπανό μυθιστοριογράφο Carlos Ruiz Zafón, αυτό το αξεπέραστο “άρωμα χαρτιού και μαγείας” που αναπνέει κανείς μέσα στο βιβλιοπωλείο και που, περιέργως, “κανένας ποτέ δεν σκέφτηκε να εμφιαλώσει”. Γιατί, τελικά, το βιβλίο είναι πάθος. Είναι μία συνήθεια η οποία καλλιεργείται, ανθίζει και καρπίζει πνευματικούς καρπούς.
“Αν έχεις έναν κήπο και μια βιβλιοθήκη, έχεις όλα όσα σου χρειάζονται” - Κικέρων
Αντζουλέτα Αραβαντινού (ΠΕ02), Μiddle Mountain College News, 23-04-2023
