Σε βάθος αιώνων το ελληνικό πνεύμα ξεχώριζε, αφού έδωσε το φως του σε όλη την ανθρωπότητα, θεμελιώνοντας την όποια εξέλιξη. Λόγω καταγωγής και θέσης, ως Ελληνίδας, επέλεξα να παρουσιάσω έναν πνευματικό άνθρωπο, ο οποίος μας άφησε μεγάλη κληρονομιά, έναν ελληνικό πνευματικό πλούτο, που θα κάνει περήφανη κάθε γενιά Ελλήνων. Όλο του το έργο φωνάζει ΕΛΛΑΔΑ και ο εθνικός ύμνος μου φωνάζει πως είμαι μια ελληνίδα μητέρα που θα συνεχίσει να αγωνίζεται…

Διονύσιος Κόμης Σολωμός…

Γεννήθηκε στις 8 Απριλίου 1798 στη Ζάκυνθο από μια ένωση που συνταιριάζει την αριστοκρατία με τη φτωχολογιά, τον πλούτο με την ομορφιά, την ευγένεια με τη δύναμη, τα γερατειά με τα νιάτα. Ο πατέρας του ήταν ο Κόμης Νικόλαος Σολωμός 60 χρονών, με καταγωγή από την Κρήτη, ενώ η μητέρα του Αγγελική Νίκλη, 16 χρονών, ήταν η υπηρέτρια του πατέρα του. Ο ποιητής μας και ο αδελφός του Δημήτρης, γεννήθηκαν εκτός γάμου και νομιμοποιήθηκαν με το βιαστικό γάμο της μητέρας τους με τον ετοιμοθάνατο πατέρα τους, λίγο πριν ξεψυχήσει.

Τα παιδικά του χρόνια ο ποιητής μας τα έζησε στη Ζάκυνθο, έναν τόπο σπουδαίο, εμπορικό, καλλιτεχνικό, πνευματικό και πολιτικό, ένα σταυροδρόμι ανατολής και δύσης. Τα λιγοστά χρόνια που έζησε εκεί έφταναν για να κλείσει μέσα στην ψυχή του τον μοσχοβολισμένο αγέρα του νησιού του, τη θαλασσινή αύρα, το ανθισμένο μπουγαρίνι και τη μυρωδιά των πεύκων. Το πρώτο μάθημα το πήρε από έναν φιλελεύθερο διδάσκαλο, τον Αντώνη Μαρτελάο, ο οποίος του έμαθε ότι ο άνθρωπος γεννιέται με ψυχή ελεύθερη.

Καθώς οι ευκατάστατοι των Επτανησίων τότε έστελναν τα παιδιά τους σε σχολεία της Ιταλίας, έτσι και ο Σολωμός 10 χρονών πλέον, το 1808 στάλθηκε στη Βενετία με τον Ιταλό διδάσκαλο Σάντο Ρώσση για να σπουδάσει. Χωρίς να μπορεί ο Σολωμός να πειθαρχήσει στους κανονισμούς της σχολής, ο Αββάς  Σάντο Ρώσσης τον πήρε αμέσως από εκεί και τον έφερε κοντά του σε σχολείο της πατρίδας του, την Κρεμόνα, εκεί μπόρεσε να βρει μεγαλύτερη συμπαράσταση και στοργή, έτσι δεν άργησαν οι διακρίσεις, αφού ξεχώριζε από τους υπόλοιπους μαθητές, για το πνεύμα του και για τις πρόωρες ποιητικές του ικανότητες.

Το 1818 επιστρέφει στη Ζάκυνθο, έχοντας πάρει το πτυχίο της νομικής, βαθειά εμπλουτισμένος με το άνθος της Ιταλικής σοφίας και παθιασμένος με την ποίηση σαν να ήταν ο προορισμός της φύσης του γι’ αυτό. Μαγεμένος άκουγε να μιλούν τη γλώσσα του τόπου του, τόσο απλή, τόσο ζωντανή. Περπατούσε στο Ακρωτήρι κρατώντας το βιβλίο του Ερωτόκριτου, ανέβαινε στο κάστρο και αγνάντευε τη θάλασσα, κατέβαινε στα βράχια και κάθονταν μέχρι το σούρουπο βλέποντας το πανέμορφο δειλινό. Μια τέτοια ώρα του Φλεβάρη του 1821 ψιθύρισε τους πρώτους Ελληνικούς στίχους του «Η τρελή μάνα» .

Τα ποιητικά έργα που έγραψε στη Ζάκυνθο, διακρίνονται από γλωσσικής άποψης σε Ελληνόγλωσσα, Ιταλόγλωσσα, αμφίγλωσσα και πολύγλωσσα. Λόγω των λιγοστών γνώσεών του στην Ελληνική γλώσσα, τα κενά των λέξεων που δεν ήξερε τα συμπλήρωνε με Ιταλικές λέξεις, γι’ αυτό και χρειάστηκε να συλλέξει και να μελετήσει πολλά δημοτικά τραγούδια από όλη την Ελλάδα, προκειμένου να πάρει όσα μπορούσε από την Ελληνική γλώσσα. Γι’ αυτό και στα ποιήματά του συναντάμε εκτός από τη ζακυνθινή διάλεκτο, ανακατεμένες διαλέκτους από όλη την Ελλάδα. Το 1822 ήρθε στη Ζάκυνθο ο Σπυρίδωνας Τρικούπης. Οι συναντήσεις μαζί του άσκησαν μεγάλη επιρροή στον Σολωμό, αφού δεχόταν επαίνους για τα έργα του και μεγάλη παρότρυνση να γίνει «  θεμελιωτής νέας φιλολογίας στην Ελλάδα…». Επηρεασμένος ο Σολωμός, άρχισε να σκέπτεται τον ‘Ύμνο, που κατ’ αρχάς ήθελε να του δώσει τον τίτλο «Μεσολόγγι», « Χρέος»,  «Αδελφοποιτοί» , που τελικά κατέληξε στον τίτλο « Ύμνος εις την Ελευθερίαν» .

Το 1823, μέσα σε έναν μήνα, έγραψε τους στοίχους του Ύμνου 158 στροφών στον ιστορικό Λόφο του Στράνη αγναντεύοντας κατά το Μεσολόγγι. Το 1828 έφυγε για την Κέρκυρα προκειμένου να βρει την ηρεμία και τη γαλήνη μετά από δικαστικές διαμάχες με τον ετεροθαλή αδελφό του. Στην Κέρκυρα γνώρισε τον μουσικοδιδάσκαλο Νικόλαο Μάντζαρο με τον οποίο συνδέθηκε με στενή φιλία. Ο Νικόλαος Μάντζαρος συνέθεσε τη μουσική για 46 στροφές με 4 φωνές τον Ύμνο για δημοτικό τραγούδι, ο οποίος αφιερώθηκε στον τότε Βασιλέα της Ελλάδος και ο Σολωμός τιμήθηκε με τον ασημένιο σταυρό του Σωτήρος. Η πρώτη δημοσίευση του Ύμνου έγινε το 1824 στο Μεσολόγγι και κυκλοφόρησε έναν χρόνο μετά ως δημοτικό τραγούδι.

Στην Κέρκυρα έζησε στο επίκεντρο ενός κύκλου πνευματικών ανθρώπων με μεγάλη μόρφωση, με προοδευτικές και φιλελεύθερες ιδέες, με αυστηρές αξιώσεις από την τέχνη και με φιλοδοξίες για μια αναγέννηση της Νεοελληνικής Γραμματείας. Είναι αυτός ο κύκλος που, με καθοδηγητή και σύμβουλο τον Διονύσιο Σολωμό, δημιούργησε την Επτανησιακή Σχολή. Από αυτόν τον κύκλο άρχισε η άνοδος της νεότερης ελληνικής ποίησης πολλές δεκαετίες πριν γίνει αισθητή στην Αθήνα.

Ο Διονύσιος Σολωμός πέθανε το 1857 στην Κέρκυρα. Όταν έγινε γνωστός ο θάνατος του ποιητή, ο λαός της Κέρκυρας συνταράχθηκε, καθώς ο ποιητής ήταν πολύ αγαπητός σε όλους. Η Ιόνιος Βουλή συνεδρίαζε τότε, η δημοτική εξουσία διέταξε να σταματήσει κάθε είδους διασκέδαση, το θέατρο της Κέρκυρας έκλεισε, η Βουλή σταμάτησε τις εργασίες της και αποφασίστηκε δημόσιο πένθος, είχαν σωπάσει όλα μέχρι τη μέρα της ταφής του. Το 1865 μετά από ζωηρή επιθυμία του αδελφού του Δημήτρη, τα οστά του Σολωμού μεταφέρθηκαν στο πατρικό του σπίτι στη Ζάκυνθο. Τον ίδιο χρόνο ο Νικόλαος Μάντζαρος συνέθεσε για δεύτερη φορά τη μουσική του Ύμνου σε 24 στροφές, αλλά οι 2 πρώτες κατοχυρώθηκαν βάσει νόμου ως ο Εθνικός  ύμνος της Ελλάδος. Το χειρόγραφο εξώφυλλο του Ύμνου βρέθηκε στο σπίτι του στη Ζάκυνθο.

«Το ποιητικό έργο του Σολωμού και ο Σολωμός σαν ποιητής, αντιμετωπίστηκε και σχολιάστηκε κατά ποικίλους τρόπους. Όμως γεγονός αναμφισβήτητο μένει πως ο Σολωμός ήταν γεννημένος ποιητής. Φύσει και θέσει».  ΕΛΛΗ ΑΛΕΞΙΟΥ.

«Κλείσε μέσα στην ψυχή σου την Ελλάδα και θα αισθανθείς μέσα σου να λαχταρίζη κάθε είδος μεγαλείου». Στοχασμός του ποιητή. Προλεγόμενα Ιάκωβου Πολυλά, XI. Ποιήματα. Ίκαρος, 1961.

« … Η διαφθορά είναι τόσον γενική και έχει τόσας βαθειάς ρίζας, ώστε μου προξενεί κατάπληξιν. Με τοιαύτην σταθερότητα, νομίζω δυνατήν, μίαν ηθικήν αναγέννησιν, αρκεί όμως οι αίτιοι αυτής να εκλείψουν εντελώς…». Απόσπασμα από γράμμα προς τον αδελφό του Δημήτριο [2- 2- 1842]

 « … Ο όχλος δεν έχει οφθαλμούς δια να ίδη τας μεγάλας αρετάς του, αλλά βλέπει φανερά εις την Σπιανάδα, όπου κατοικεί, τις φανέλλες του γεμάτες από μπαλώματα…». Απόσπασμα από γράμμα προς τον αδελφό του Δημήτριο [4- 2- 1849]

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (από τη δημοτική βιβλιοθήκη Καλλιθέας)

• Άπαντα Σολωμού, Ιστορικές Εκδόσεις Λογοτεχνίας, Αθήνα. Πρόλογος-Αναλύσεις: Έλλη Αλεξίου
• Δημήτρης Αγγελάτος, Το έργο του Διονυσίου Σολωμού και ο κόσμος των λογοτεχνικών ειδών, Gutenberg, Αθήνα 2009.
• Σπύρος Καββαδίας, Η λαϊκή ζωή και γλώσσα στο ελληνόγλωσσο έργο του Διονυσίου Σολωμού, Περίπλους, Αθήνα 1987.
• Ιάκωβος Πολυλάς- Σπυρίδων Ζαμπέλιος, Γύρω στο Σολωμό, Στοχαστής, Αθήνα 1925.

Ιωάννα Κλάδη, εκπαιδευόμενη β” κύκλου