Τον λόγο που το χταπόδι μπορεί να ζήσει άνετα σε θερμά τροπικά μέρη,
αλλά και στην παγωμένη Ανταρκτική, αποκάλυψαν γερμανοί
επιστήμονες. «Μία μπλε ουσία που ονομάζεται αιμοκυανίνη και η βασική
της λειτουργία είναι να μεταφέρει το οξυγόνο, μέσω του αίματος στο
υπόλοιπο σώμα, είναι αυτή που τους επιτρέπει να προσαρμόζεται και να
πολλαπλασιάζεται τόσο εύκολα σε τόσο διαφορετικά κλιματικά
περιβάλλοντα», αναφέρει ο Μάικλ Οέλερμαν, βιολόγος στο Ιδρυμα
Ερευνών Αλφρεντ Βέγκενερ της Γερμανίας. Είναι ακριβώς όπως είναι στον άνθρωπο ο σίδηρος στην αιμοσφαιρίνη, ο οποίος δίνει και το κόκκινο χρώμα στο αίμα και μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς. Τα χταπόδια όμως, έχουν χαλκό στην αιμοκυανίνη, για αυτό και το αίμα τους είναι μπλε.
Στο πλαίσιο της μελέτης τους οι επιστήμονες συνέκριναν τις ιδιότητες της
αιμοκυανίνης σε χταπόδια της Ανταρκτικής και χταπόδια θερμών και
εύκρατων περιοχών.
Όπως διαπίστωσαν οι σχηματισμοί αιμοκυανίνης στα χταπόδια της
Ανταρκτικής (Pareledone charcoti) διαφέρουν γενετικά και λειτουργικά
από τα χταπόδια που ζουν σε θερμότερες περιοχές, διευκολύνοντας τη
μεταφορά και απελευθέρωση οξυγόνου σε θερμοκρασίες κάτω του
μηδενός.
Τα χταπόδια κυρίως σέρνονται και δεν είναι σε θέση να μεταναστεύσουν
όταν επιδεινώνονται οι περιβαλλοντικές συνθήκες στους οικοτόπους
τους, κάτι που τα βοήθησε να αναπτύξουν μηχανισμούς προσαρμογής
στην πίεση.
«Τα ευρήματά μας δείχνουν ουσιαστική φυσιολογική προσαρμογή στο
κρύο περιβάλλον, κάτι που επιτρέπει στα χταπόδια να διατηρήσουν
αερόβια ζωή», τονίζουν οι ερευνητές στη μελέτη τους, που
παρουσιάστηκε σε συνέδριο της Εταιρείας για την Πειραματική Βιολογία.
Ρρουσι Αναστάσιος, Α6
Το χταπόδι είναι μαλάκιο της τάξης Οκτώποδες με οκτώ πλοκάμια και μαλακό σώμα. Η τάξη περιλαμβάνει περίπου 300 είδη που συμπεριλαμβάνονται στην ομοταξία Κεφαλόποδα μαζί με τα καλαμάρια,τις σουπιές και τα ναυτιλοειδή. Όπως και τα άλλα κεφαλόποδα, το χταπόδι είναι αμφίπλευρα συμμετρικό με δύο μάτια και ένα ράμφος, με το στόμα στο κεντρικό σημείο μεταξύ των ποδιών (τα αποκαλούμενα και «πλοκάμια»). Το μαλακό σώμα μπορεί να αλλάξει γρήγορα το σχήμα του, επιτρέποντας στα χταπόδια να περάσουν μέσα από μικρά κενά. Όταν κολυμπούν το κεφάλι προηγείται των ποδιών. Το σιφόνι χρησιμοποιείται τόσο για αναπνοή όσο και για μετακίνηση, εκτοξεύοντας έναν πίδακα νερού. Τα χταπόδια έχουν περίπλοκο νευρικό σύστημα και εξαιρετική όραση, και είναι από τα πιο έξυπνα και πολύμορφα από όλα τα ασπόνδυλα.
Τα χταπόδια κατοικούν σε διάφορες περιοχές του ωκεανού, σε κοραλλιογενείς ύφαλους, σε πελάγη και τον θαλάσσιο βυθό. Μερικά ζουν στην ακτή και άλλα σε αβυσσαία βάθη. Τα περισσότερα είδη αναπτύσσονται γρήγορα, ωριμάζουν νωρίς και είναι βραχύβια. Κατά την αναπαραγωγή, το αρσενικό χρησιμοποιεί ένα ειδικά προσαρμοσμένο βραχίονα για να παραδώσει μια δέσμη σπέρματος μέσα στην κοιλότητα του θηλυκού μανδύα και έπειτα γερνά και πεθαίνει. Το θηλυκό αποθέτει τα γονιμοποιημένα ωάρια σε μια φωλιά και τα φροντίζει μέχρι να εκκολαφθούν, οπότε και πεθαίνει. Οι τεχνικές προστασίας από αρπακτικά περιλαμβάνουν την εκτόξευση μελάνης, τη χρήση καμουφλάζ και απειλητικές αντιδράσεις και τη δυνατότητα ταχείας διαφυγής και κάλυψης. Όλα τα χταπόδια είναι δηλητηριώδη, αλλά μόνο τα χταπόδια με μπλε δακτυλίους είναι θανατηφόρα για τον άνθρωπο.
Τα χταπόδια εμφανίζονται στη μυθολογία ως θαλάσσια τέρατα όπως το Κράκεν στη Νορβηγία, το Ακκορκαμούι των Αϊνού και ίσως οι Γοργόνες στην αρχαία Ελλάδα. Μια μάχη με χταπόδι εμφανίζεται στο βιβλίο του Βίκτωρ Ουγκώ Οι Εργάτες της Θάλασσας, αποτελώντας έμπνευση και για άλλα έργα όπως η Octopussy του Ίαν Φλέμινγκ. Χταπόδια εμφανίζονται στην ιαπωνική ερωτική τέχνη, σούνγκα. Είναι γευστικά εδέσματα και δημοφιλή πιάτα παντού στον κόσμο, ειδικά στη Μεσόγειο και τις Ασιατικές θάλασσες.
Το γιγαντιαίο χταπόδι του Ειρηνικού (Enteroctopus dofleini) θεωρείται το μεγαλύτερο γνωστό είδος χταποδιών. Τα ενήλικα ζυγίζουν περίπου 15 χλγ., με μήκος βραχίονα έως και 4,3 μ.Το μεγαλύτερο δείγμα αυτού του είδους που τεκμηριώθηκε επιστημονικά ζύγιζε ζωντανό 71 χγρ.Υπάρχουν ισχυρισμοί για πολύ μεγαλύτερα χταπόδια γίγαντες στον Ειρηνικό:ένα από τα καταγεγραμμένα δείγματα ζύγιζε 272 χγρ. με μήκος βραχίονα 9 μ. Ένα Haliphron atlanticus, χταπόδι με επτά πόδια, πεθαμένο ζύγιζε 61 χγρ. και εκτιμάται ότι ζωντανό ζύγιζε στα 75 κιλά. Το μικρότερο είδος είναι το Χταπόδι Γούλφι, με μήκος περίπου 2,5 εκατοστά και βάρος λιγότερο από 1 γραμ.
Στρατάκη Αναστασία, Α2
Octopus changes color and texture – Eilat
Πετρόβ Βασίλης, Α6
