Ο Δημοσθένης Παπαμάρκος γεννήθηκε το 1983 στη Μαλεσίνα της Φθιώτιδας, όπου και πέρασε τα παιδικά του χρόνια.  Στη σταδιοδρομία του ως συγγραφέας εξέδωσε αρκετά βιβλία εκ των οποίων η συλλογή διηγημάτων με τίτλο «Γκιακ»  που προτάθηκε για το Κρατικό Λογοτεχνικό Βραβείο Διηγήματος – Νουβέλας. Την παρακάτω συνέντευξη παραχώρησε για το ηλεκτρονικό μας περιοδικό, κατόπιν συνάντησης που είχε προηγηθεί με τους μαθητές της Γ΄ τάξης του σχολείου μας. Μας μιλά για το τελευταίο του βιβλίο με τίτλο «Γκιακ», καθώς και για τη διαδικασία της συγγραφής γενικότερα.

Κύριε Παπαμάρκο, πώς αποφασίσατε να ασχοληθείτε με τη συγγραφή βιβλίων και συγκεκριμένα βιβλίων που αφορούν στη λαογραφία και την παράδοση;

Είναι μία διαδικασία που ήρθε κάπως ομαλά και φυσικά. Άρχισα να γράφω διηγήματα, τα οποία είχαν δημοσιευθεί σε λογοτεχνικά περιοδικά της περιοχής μου και αργότερα προέκυψε κάτι μεγαλύτερο: το πρώτο μυθιστόρημα. Κάποιες φορές για να πεις την ιστορία με μία πληρότητα χρειάζεσαι περισσότερο όγκο. Οπότε έτσι προέκυψε το πρώτο μυθιστόρημα. Όσο αφορά το Γκιακ, δεν πιστεύω ότι αναφέρεται  ή «πατάει» στη λαογραφία ή στην παράδοση, αλλά αντλεί στοιχεία από εκεί. Αντλεί ας πούμε την έμπνευσή του. Άρχισε και αυτό λίγο τυχαία, μετά από ένα ταξίδι  που έκανα στη Μικρά Ασία. Περνούσα  πολλές ώρες στο λεωφορείο, από τόπο σε τόπο. Επισκεπτόμουν διάφορους αρχαιολογικούς χώρους και ουσιαστικά κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, ήρθαν στο μυαλό μου αφηγήσεις από το χωριό μου για τη Μικρά Ασία. Μου είχε φανεί πολύ ενδιαφέρον αυτό το δίπολο. Δηλαδή το ότι ένας άνθρωπος, απόγονος αυτών των στρατιωτών βρίσκεται σχεδόν εκατό χρόνια μετά στα ίδια μέρη, αλλά με μία τελείως διαφορετική ιδιότητα, ως τουρίστας. Αυτό οδήγησε σε μία σειρά σκέψεων, σε έναν συνειρμό που με κίνησε λογοτεχνικά και θέλησα να εκφραστώ μέσα από τα διηγήματα.

 Από πού αντλείτε την έμπνευσή σας και τι αποτελεί κύρια πηγή της; Πάνω σε αυτό μας είπατε ήδη ότι αντλείτε την έμπνευσή σας για παράδειγμα από ένα ταξίδι και κάποιες σκέψεις συνδυαστικές με τον τόπο και τον χρόνο. Παρ’ όλα αυτά υπάρχει και κάτι ακόμα;

Αντλώ την έμπνευσή μου από οπουδήποτε. Όμως το βασικότερο ερώτημα είναι όχι «από πού» αλλά «γιατί». Κάτι σου συμβαίνει μία συγκεκριμένη περίοδο της ζωής σου και σου προκαλεί ενδιαφέρον, κάτι από αυτά που παρατηρείς. Μπορεί να είναι μία σκηνή στον δρόμο. Βλέπεις, για παράδειγμα, έναν άνδρα να μαλώνει με μία γυναίκα. Αυτό μπορεί να αποτελέσει μεμονωμένη σκηνή από μία ταινία ή να γίνει ολόκληρη ταινία ή ακόμα και τραγούδι. Μπορεί να είναι κάποια δικιά σου ανάμνηση που  επιστέφει για οποιοδήποτε λόγο και εκείνη τη στιγμή την βλέπεις και την ερμηνεύεις διαφορετικά. Αυτό το πράγμα έχει το χαρακτηριστικό ότι σου γίνεται εμμονή, δηλαδή σκέφτεσαι τη συνέχεια. Αν επιμείνει και αν βρεις μία λογοτεχνικότητα σε αυτό, τότε μπορείς να το εκφράσεις σαν μία ιστορία. Αν απλά μείνει στη σκέψη, συνήθως ξεθωριάζει και πας σε κάτι επόμενο. Δηλαδή δεν σημαίνει απαραίτητα ότι κάτι που παρατηρείς θα γίνει και ιστορία, αλλά θέτει μία καλή υποψηφιότητα να γίνει ο πυρήνας μιας ιστορίας.

Έχετε σκεφτεί ποτέ να σταματήσετε το γράψιμο;

Το είχα σταματήσει για έντεκα χρόνια και αυτό επειδή δεν ένιωθα ότι είχα κάτι να πω γράφοντας. Η συγγραφή είναι μια διαδικασία επίπονη, διότι αφιερώνεις κάποιες ώρες και αρκετά συχνά μάλιστα. Μπορεί να χρειαστεί να κάνεις έρευνα για κάτι. Μπορεί να χρειαστεί να απομονωθείς για ένα μεγάλο διάστημα και να σκεφτείς ή να στερηθείς τις παρέες σου και την αθλητική σου δραστηριότητα, για παράδειγμα. Οπότε γενικώς έχει ένα κόστος, όπως και όλα όσα κάνουμε. Όταν νιώθεις ότι αυτό που θες να κάνεις δεν αξίζει το κόστος ή δεν είναι άξιο λόγου, δεν το κάνεις. Μπορεί και να μην νιώθεις την ανάγκη να γράψεις. Τότε σταματάς και δεν γράφεις κάτι που μιμείται  τα προηγούμενα που έχεις γράψει.

 Για ποιον λόγο έχετε υιοθετήσει τον λιτό και άμεσο τρόπο έκφρασης στα βιβλία σας (π.χ. στο διήγημα Ταραραρούρα) ;

Ήθελα κατά κάποιον τρόπο να κάνω πιο ζωντανό τον κόσμο του κεντρικού ήρωα και να βάλω τον αναγνώστη μέσα σε αυτόν τον κόσμο. Επειδή οι ήρωες είναι τέτοιοι άνθρωποι (απλοί αγρότες) και η γλώσσα τους δεν είναι εξεζητημένη όπως η δική μας, μοιραία η επιλογή που έκανα ήταν αυτή. Είναι ένας λόγος απλός, προφορικός και με το συγκεκριμένο ιδίωμα.

 Θεωρείτε πως τα βιβλία σας απευθύνονται σε ένα ευρύ ηλικιακό κοινό ;

Μάλλον ναι. Η αναγνωστική ικανότητα του καθενός δεν ορίζεται απ’ την ηλικία. Δηλαδή το γεγονός ότι ένα βιβλίο απευθύνεται σε παιδιά δώδεκα χρονών δεν σημαίνει απαραίτητα ότι ένας δωδεκάχρονος θα το διαβάσει, γιατί μπορεί να μην το βρίσκει ενδιαφέρον. Μπορεί να ενδιαφέρεται να διαβάσει κάτι που θεωρείται ακατάλληλο για ανηλίκους. Θεωρητικά είναι ενήλικη λογοτεχνία επειδή έχει αίμα, βία και ερωτικές σκηνές, αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι. Για παράδειγμα, όταν εγώ ήμουν έφηβος διάβαζα το «Βίος και Πολιτεία του Αλέξη Ζορμπά», το οποίο απευθύνεται σε αναγνώστες άνω των δεκαοχτώ. Αν είσαι ώριμος αναγνώστης και διαβάζεις πολύ από μικρός, είναι εντάξει. Αν σε σοκάρουν κάποια πράγματα, μπορεί να σε σοκάρουν και όταν θα είσαι μεγάλος.

 Για να διατυπώσουμε λοιπόν καλύτερα την ερώτηση θεωρείτε πως η θεματολογία των βιβλίων σας απευθύνεται σε διάφορες ηλικίες ;

 Στη συλλογή διηγημάτων «Γκιακ» μπορείς να βρεις στοιχεία που είναι πιο κοντά στο πεδίο ενδιαφέροντος ενός εφήβου. Το «Ταραραρούρα» θα μπορούσε να διαβαστεί, όπως και τα «Μπουκουμπάρδια». Το «Ντο τ’ α πρες κοτσσίδτε» όμως ίσως όχι. Αν ήμουν εγώ μικρός θα μπορούσα να το διαβάσω και θα μου άρεσε. Ξέρω ανθρώπους που θα τους σόκαρε ή που μπορεί οι γονείς να το έβρισκαν ακατάλληλο, διότι έχει μία σκηνή εκδίκησης που το κάνει πολύ βίαιο. Για να σας δώσω να καταλάβετε το «Ταραραρούρα» και τα «Μπουκουμπάρδια» είναι και δεν είναι χαρακτηριστικά διηγήματά μου. Υπάρχουν και άλλα που είναι πιο «ενήλικα» και πιο «σκληρά».

 Ποιοι είναι οι στόχοι σας ως συγγραφέας ;

Επιδιώκω να συντηρήσω αυτό το δημιουργικό άγχος και την πρόκληση. Θέλω γενικώς να αναμετριέμαι με διαφορετικές φόρμες αφήγησης. Το βρίσκω πολύ ενδιαφέρον. Είναι μία εξέλιξη στον τρόπο που γράφω και αυτό συνήθως έρχεται όταν προσπαθείς διαφορετικά είδη με διάφορους τρόπους.

Μέσω των βιβλίων σας ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να μεταδώσετε ;

Δεν έχω σκεφτεί ότι θέλω να μεταδώσω ένα συγκεκριμένο μήνυμα. Δεν υπάρχει διδακτικός στόχος στα βιβλία μου. Θεωρώ το βιβλίο σαν μία πρόσκληση σε διάλογο και στοχασμό πάνω σε κάποια θέματα, που με απασχολούν εμένα κατά κάποιο τρόπο. Είναι μονοσήμαντη επικοινωνία, δηλαδή μόνο ο συγγραφέας εκπέμπει και ο αναγνώστης διαβάζει, αλλά σε ένα δεύτερο επίπεδο αυτό το πράγμα μπορεί να γίνει διάλογος. Δηλαδή ένας αναγνώστης μπορεί να συζητήσει με έναν άλλον. Αν ένα βιβλίο μου ή μία ιστορία μου είναι η αφορμή για έναν τέτοιο διάλογο, έναν τέτοιο στοχασμό είναι κάτι που μου δίνει χαρά.

Τι ετοιμάζετε για το επόμενό σας βιβλίο ;

Το επόμενό μου βιβλίο είναι μία διασκευή του Ερωτόκριτου σε κόμικ. Δεν υπάρχουν άμεσα σχέδια για συγγραφή ενός καινούριου λογοτεχνικού βιβλίου. Υπάρχουν ιδέες, αλλά δεν πρόκειται να ασχοληθώ ακόμα, γιατί έχω άλλες υποχρεώσεις αυτό το διάστημα.

Νέλλη Κυρίκου Β2

Νικόλ Ισμαΐλι Α2