Μνημεία του Ηρακλείου

ira4

Στο δεύτερο μέρος της σειράς άρθρων «Μνημεία του Ηρακλείου» θα ασχοληθούμε με άλλα δύο πασίγνωστα μνημεία, αυτή τη φορά το φρούριο Κούλες και τα  ενετικά τείχη της πόλης μας. Ας ξεκινήσουμε λοιπόν.

Το ενετικό θαλάσσιο φρούριο Κούλες

ira1Στο λιμάνι του Ηρακλείου δεσπόζει σήμερα το ενετικό Φρούριο, γνωστό με το όνομα «Κούλες», που σημαίνει «φρούριο στη θάλασσα» (Rossa a Mare ή Castello a Mare). Το κάστρο χτίστηκε την περίοδο 1523-1540 για να προστατεύει το λιμάνι του Ηρακλείου από τις εισβολές και τις αποβάσεις άλλων κατακτητών. Τα έξοδα καλύφθηκαν από το ταμείο του βασιλείου της Κρήτης, από το κεντρικό θησαυροφυλάκιο της Βενετίας καθώς και από την συνεισφορά ιδιωτών. Κάλυπτε επιφάνεια 3.600 τ.μ. Επειδή όμως η επιφάνεια του βράχου στην οποία χτίστηκε ήταν μικρότερη, για να τη μεγαλώσουν αναγκάστηκαν να μεταφέρουν υλικό από το νησάκι Ντία και από τον όρμο των Φρασκιών (Ρογδιά). Συνήθως γέμιζαν με πέτρες παλιά άχρηστα πλοία και τα βύθιζαν μαζί με το φορτίο τους στη βόρεια και δυτική πλευρά του βράχου.

Το φρούριο ήταν διώροφο. Στο ισόγειο υπήρχαν 26 διαφορετικά διαμερίσματα, που χρησιμοποιούνταν για διάφορους σκοπούς (λειτούργησε μύλος, φούρνος, χώροι κατοικίας αξιωματικών, χώροι αποθήκευσης τροφίμων, πολεμοφοδίων, φυλάκισης, δεξαμενής νερού κτλ). Σ” αυτές τις φυλακές έκλεισαν οι Τούρκοι τον Ιωάννη Δασκαλογιάννη, επικεφαλής των εξεγέρσεων στα Σφακιά πριν τον γδάρουν ζωντανό. Τα διαμερίσματα φωτίζονταν και αερίζονταν από ειδικά ανοίγματα στην οροφή τους, τα sospirali lucernai τα οποία κατέληγαν στο δώμα του φρουρίου.

Το φρούριο έχει συνολικά τρεις πύλες και είναι εξοπλισμένο με κανόνια στις κανονιοθυρίδες του, που βλέπουμε ακόμη και σήμερα να ανοίγονται στους τοίχους εξωτερικά. Σύμφωνα με ιστορικές πηγές στο ισόγειό του υπήρχαν 18 κανόνια στις κανονιοθυρίδες και 25 στις επάλξεις του ορόφου. Στις κύριες εξωτερικές πλευρές του φρουρίου νότια, ανατολικά και βόρεια είχε εντοιχιστεί το έμβλημα της La Serenissima (Γαληνοτάτη Δημοκρατία της Βενετίας) το λιοντάρι, φιλοτεχνημένο πάνω σε λευκό μάρμαρο, ο γνωστός φτερωτός λέων του Αγίου Μάρκου. Επίσης, στα δυτικά βρέθηκε σκαλισμένη η χρονολογία 1539.

Ενετικά τείχη

Τα Ενετικά τείχη του Ηρακλείου αποτελούν μεγάλου μεγέθους οχυρωματικό έργο, για την κατασκευή του οποίου εργάστηκαν πολλοί μηχανικοί και τεχνίτες και δαπανήθηκαν υπέρογκα ποσά. Τα τείχη άρχισαν να κατασκευάζονται το 1462 και ουσιαστικά ολοκληρώθηκαν το 1669 με την κατάληψη του νησιού από τους Οθωμανούς. Τα αρχικά σχέδια των τειχών ήταν του Τζάνο ντα Κομποφρεγκόζο, ενώ στη συνέχεια τροποποιήθηκαν από τον Μικέλε Σανμικέλι και η τελική χάραξη είναι έργο του Τζούλιο Σαρβονιάν.

ira2Τα τείχη έχουν περίγραμμα που προσομοιάζει ένα ισοσκελές τρίγωνο, με τη βορεινή πλευρά να είναι παραθαλάσσια και να αποτελεί τη βάση του τριγώνου και τον προμαχώνα Μαρτινέγκο, στο νότιο άκρο να αποτελεί την κορυφή του τριγώνου. Το συνολικό μήκος των τειχών είναι περίπου 7 χλμ. Στις χερσαίες πλευρές τους υπάρχουν επτά προμαχώνες, ο μεγαλύτερος στην κορυφή του τριγωνικού περιβόλου είναι ο προμαχώνας του Μαρτινέγκο. Το τείχος διέθετε τις εξής πύλες: τη Σαμπιονάρα, του Αγίου Γεωργίου, Ιησού, Μαρτινένγκο, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα, Αγίου Ανδρέα, Δερματά και του λιμανιού ή Μώλου. Οι προμαχώνες του οχυρωματικού έργου είναι οι εξής: Προμαχώνας Σαμπιονάρα, Προμαχώνας Βιττούρι, Προμαχώνας Ιησού, Προμαχώνας Μαρτινέγκο, Προμαχώνας Βηθλεέμ, Προμαχώνας Παντοκράτορα, Προμαχώνας Αγίου Ανδρέα.

ira3

Σήμερα, το σύνολο των τειχών είναι επισκέψιμα, ενώ τμήματά τους χρησιμοποιούνται ως πολιτιστικοί χώροι.

Παναγιώτης Κατσαρός Γ1

Σχολιάστε

Top