Της Βασιλικής Χιονίδου
Η Β’ τάξη του σχολείου μας, την Τετάρτη 13/11/2024, επισκέφθηκε το μουσείο Παύλου και Αλεξάνδρας Κανελλοπούλου στην Πλάκα. Η ξενάγηση είχε διάρκεια περίπου 35 λεπτά.
Καταρχάς, ο υπεύθυνος του μουσείου έδωσε στα παιδιά κάποιες πληροφορίες για τον χώρο στον οποίο στεγάζεται αυτό. Η συλλογή Κανελλόπουλου
στεγάζεται, από το 1976, στην οικία Μιχαλέα. Πρόκειται για ένα νεοκλασικό κτήριο, στη βόρεια πλαγιά της Ακρόπολης και συνορεύει με την περίφραξη του αρχαιολογικού χώρου και ορισμένα ανασκαμμένα τμήματα της «Ντάπιας του Λιονταριού». Η απόφαση για να μετατραπεί η οικία αυτή σε μουσείο λήφθηκε το 1969, ενώ οι εργασίες αναστήλωσης που απαιτούνταν πραγματοποιήθηκαν με δαπάνη του ελληνικού δημοσίου. Το 2007, ενσωματώθηκε στο μουσείο και το κτήριο που βρίσκεται δίπλα στην οικία Μιχαλέα.
Ακόμα, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι σε μικρή απόσταση από τους χώρους του μουσείου βρίσκεται ο Ιερός Ναός Μεταμόρφωσης του Σωτήρος, ο οποίος χρονολογείται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα, όπως και το κτήριο που στέγασε το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο, που χρησιμεύει σήμερα ως μουσείο Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών.
Στη συνέχεια, ξεκίνησε η ξενάγηση των μαθητών στον εκθεσιακό χώρο. Η συλλογή του μουσείου Κανελλόπουλου εκτείνεται σε 6.000 χρόνια ιστορίας. Χωρίζεται σε δύο ενότητες: την «Αρχαία Τέχνη» και την «Βυζαντινή Τέχνη». Σε ό,τι αφορά την αρχαία τέχνη, το μουσείο περιλαμβάνει εκθέματα από τη νεολιθική εποχή, την εποχή του χαλκού, τη γεωμετρική, την αρχαϊκή, την κλασική αλλά και την ελληνιστική περίοδο. Το παλαιότερο έκθεμα που αποτελεί μέρος της συλλογής είναι ένα πήλινο ειδώλιο γυναίκας, που τοποθετείται χρονικά στο 5.000 – 4.400 π.Χ.
Ένα ακόμη ξεχωριστό έκθεμα, από την κλασική περίοδο, είναι ένας χάλκινος λέβητας, από το 480 π.Χ. Ο λέβητας αυτός φέρει επιγραφή στη στεφάνη, η οποία αναφέρει: «ΑΘΕΝΑΙΟΙ ΑΘΛΑ ΕΠΙ ΤΟΙΣ ΕΝ ΤΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ», δηλαδή: Οι Αθηναίοι [έδωσαν] τα βραβεία [στους αγώνες] προς τιμήν των πεσόντων στον πόλεμο. Επιπρόσθετα, οι μαθητές περιηγήθηκαν στη βυζαντινή συλλογή του μουσείου, η οποία περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο εικόνες και εκκλησιαστικά αντικείμενα. Από την Πρωτοβυζαντινή Περίοδο, εκτίθενται στο μουσείο υαλώδη υλικά, νομίσματα, κοσμήματα και σφραγίδες. Ένα από τα πιο πρωτότυπα εκθέματα της περιόδου αυτής είναι ένα χάλκινο λουκέτο, που έχει τη μορφή λιονταριού. Στο στέρνο του λιονταριού φαίνεται η υποδοχή του κλειδιού.
Στη Μεταβυζαντινή Περίοδο, ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το αρχέτυπο με έργα του Αριστοτέλη του Ιταλού ουμανιστή Άλδου Μανουτίου, που εκδόθηκε στη Βενετία, μεταξύ 1495 και 1498. Πρόκειται για την πρώτη έντυπη έκδοση έργου του
Αριστοτέλη στα ελληνικά. Ο τόμος που βρίσκεται στο μουσείο Κανελλόπουλου αποτελείται από 600 σελίδες. Από την ίδια περίοδο, θαυμασμό προκαλεί η εικόνα της Παναγίας να κρατά τον Ιησού, ενώ δίπλα της βρίσκονται οι Άγιοι Ελευθέριος και Κυριακή. Πρόκειται για μια εικόνα των αρχών του 16ου αιώνα. Κάτω, φαίνεται γονυπετής ο δωρητής του έργου.
Τέλος, οι μαθητές ήρθαν σε επαφή με ένα έργο που φιλοξενείται στο μουσείο ως περιοδική έκθεση. Ο πίνακας με τίτλο «Προμηθέας Λυόμενος» από τη συλλογή του Τατοΐου παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό. Θεωρείται το κορυφαίο έργο του Δανού ζωγράφου Carl Bloch. Φιλοτεχνήθηκε το 1864 για τον νεαρό βασιλιά Γεώργιο Α΄, ο οποίος τον παρήγγειλε με την ευκαιρία της ενθρόνισής του. Απεικονίζει τον Προμηθέα να απελευθερώνεται από τα δεσμά που του είχε επιβάλει ο Δίας, ενώ ο Ηρακλής έχει σκοτώσει τον αετό, που, σύμφωνα με τον μύθο, έτρωγε τα σωθικά του ήρωα. Είναι ένα αλληγορικό έργο της περιόδου του Ρομαντισμού, το οποίο χαρακτηρίζεται από υποβλητικά χρώματα και δραματικές αντιθέσεις φωτός και σκιάς. Στο μουσείο προβάλλονται, επίσης, βίντεο που παρουσιάζουν τη διαδικασία που ακολουθήθηκε για να συντηρηθεί ο πίνακας και να βρεθεί στη σημερινή του μορφή.
