Ο άνθρωπος, όταν γεννιέται, φέρνει μέσα του προδιαθέσεις και στοιχεία που δεν τα συναντούμε στα άλλα έμβια όντα. Αυτές τις έμφυτες δυνατότητες αναλαμβάνει να αναπτύξει η παιδεία, η οποία αποτελεί μια από τις σημαντικότερες ανθρώπινες κατακτήσεις. Πολλοί συγχέουν την παιδεία με την εκπαίδευση και φυσικά αυτό αποτελεί μια εσφαλμένη αντίληψη .
Η εκπαίδευση πιστοποιείται με πτυχία και επιτελεί τον ρόλο του μορφωτικού αγαθού που προσφέρει γνώσεις και στη συνέχεια δίνει την δυνατότητα εξασφάλισης ενός καλού βιοτικού επιπέδου. Η παιδεία είναι κάτι πιο ευρύ. Ίσως δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι κανείς από τους φιλοσόφους δεν επιχείρησε να ορίσει την έννοια «εκπαίδευση». Ίσως επειδή συναντά κάτι πολύ πιο χρησιμοθηρικό, ίσως γιατί γνώριζαν ποιο από τα δύο είναι στυλοβάτης μιας υγιούς προσωπικότητας και κατ’ επέκταση της κοινωνίας.
Η σημαντικότερη όμως διαφορά μεταξύ τους είναι το γεγονός ότι η εκπαίδευση αποτελεί όπλο στα χέρια των δυνατών ως προς την χειραγώγηση των αδυνάτων. Αντίθετα, ο άνθρωπος που έχει λάβει παιδεία μαθαίνει να σέβεται τους αδύναμους και να τιμά την ανθρώπινη ζωή χωρίς να την υποβαθμίζει ή να καταστρατηγεί τα δικαιώματά τους. Την ουσιαστική παιδεία λαμβάνει κανείς μέσα από συνεχή τριβή με τις θεμελιώδεις ανθρώπινες αξίες. Το νόημα και η σημασία της είναι πολυπρόσωπα και πολυδιάστατα, καθώς η παιδεία αφορά όχι μόνο την απόκτηση γνώσεων και δεξιοτήτων, αλλά και την πνευματική και ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του ατόμου.
Τέχνη και λογοτεχνία είναι σημαντικό μέρος της παιδείας και συνεισφέρουν στην πλήρη διάπλαση του ανθρώπου. Οι καλές τέχνες και η λογοτεχνία διδάσκουν, εμπνέουν και εμπλουτίζουν τον νου και τη ψυχή. Η λογοτεχνία μέσω των βιβλίων μεταφέρει ιστορίες, ιδέες και εμπειρίες από το παρελθόν και το παρόν. Ανοίγει παράθυρα σε άλλους κόσμους και πραγματικότητες, ενθαρρύνει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα. Η παιδεία διευρύνει τους πνευματικούς ορίζοντες του ανθρώπου, προάγει την ευαισθητοποίηση, την αισθητική, την ενσυναίσθηση και αποτελεί τον θεμελιώδη πυλώνα της εξέλιξης και της ευημερίας του ανθρώπινου είδους.
Πηγές:
1. Ιάσων Ευαγγέλου, Ψηφίδες-Προσωπικοί Στοχασμοί, Εκδόσεις Δωδώνη, 1977
2. Αθανάσιος Ρούστας, Εκθέσεις Ιδεών στη Δημοτική Γλώσσα
Άννα Φραγκουλίδου
