Σίγουρα κάθε χώρα στον κόσμο γιορτάζει διαφορετικά τα Χριστούγεννα. Όμως γνωρίζατε ότι σε κάθε περιοχή της Ελλάδας τα ήθη και τα έθιμα διαφέρουν; Παρακάτω θα δείτε κάποια ιδιαίτερα έθιμα που υπάρχουν στην Ελλάδα.
Παραδοσιακά έθιμα: ο στολισμός του καραβιού
Παρόλου που ο στολισμός του καραβιού τείνει να εξαφανιστεί τα τελευταία χρόνια, αφού έχει αντικατασταθεί από τον στολισμό του δέντρου, είναι ένα ιδιαίτερα συμβολικό έθιμο. Συγκεκριμένα, συμβολίζει την καινούρια «πλεύση» του ανθρώπου στη ζωή μετά τη γέννηση του Χριστού και επίσης την ανάγκη που είχαν τα παιδιά των ναυτικών να ξαναδούν τους δικούς τους αλλά ταυτόχρονα και την αγάπη τους για τη θάλασσα.
Το σπάσιμο του ροδιού
Ένα ιδιαίτερα διαδεδομένο έθιμο της Πρωτοχρονιάς είναι το σπάσιμο του ροδιού. Παρουσιάζεται κυρίως στην Πελοπόννησο και στην κεντρική Ελλάδα, αλλά είναι γνωστό και σε πολλές άλλες περιοχές. Το πρωί της πρωτοχρονιάς, μαζί με ένα ρόδι, ο νοικοκύρης του σπιτιού πηγαίνει στην εκκλησία για να το «ευλογήσει» κι ύστερα αφού επιστρέψει στο σπίτι του, «σπάει» το ρόδι ρίχνοντάς το με δύναμη στο πάτωμα με αποτέλεσμα να ανοίξει και οι σπόροι του να σκορπιστούν. Το ρόδι συμβολίζει την καλοτυχία και τη μακροζωία. Έτσι, σπάζοντάς το την Πρωτοχρονιά, το σπίτι θα είναι τυχερό για όλο τον υπόλοιπο χρόνο.
Έθιμα που δεν είναι τόσο γνωστά: Το χριστόψωμο στην Κρήτη
Το χριστόψωμο είναι ένα χριστιανικό έθιμο που υπάρχει κυρίως στην Κρήτη. Είναι ένα «ευλογημένο» ψωμί που θα φέρει τύχη στην οικογένεια και σερβίρεται στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. Το ζύμωμα του ψωμιού γίνεται από τις νοικοκυρές με αγνά υλικά. Κατά τη διάρκεια της παρασκευής οι νοικοκυρές τραγουδούν ένα παραδοσιακό τραγούδι. Το ψωμί έχει σχήμα κουλούρας, που είναι διακοσμημένη με πλεξίδες από ζυμάρι κι από σχήματα που κάνουν οι νοικοκυρές με πιρούνια. Στη μέση του υπάρχει ένα ολόκληρο καρύδι που συμβολίζει τη γονιμότητα. Στο τραπέζι ο νοικοκύρης σταυρώνει το ψωμί, το κόβει και το μοιράζει στους παρευρισκόμενους, σαν συμβολισμό της θείας κοινωνίας.
Οι Μωμόγεροι
Οι «Μωμόγεροι» είναι έθιμο των Χριστουγέννων που εμφανίζεται στη Μακεδονία και κυρίως στη Δράμα. Είναι ένα είδος λαϊκού θεάτρου που υπάρχει στα χωριά με πρόσφυγες από τον Πόντο. Παρέες αντρών, συνήθως 12 ατόμων, κατά τη διάρκεια όλων των ημερών των Χριστουγέννων, γυρίζουν σε όλο το χωριό ψέλνοντας τα κάλαντα της περιοχής ή «χορεύοντας» με μιμητικές κινήσεις, παριστάνοντας άγρια ζώα ή γέρους. Φοράνε δέρματα και γούνες λύκων ή τράγων ή είναι ντυμένοι με στολές ανθρώπων που είναι οπλισμένοι με σπαθιά ή έχουν τη μορφή γέρων.
Το «τάισμα» της βρύσης
Το «τάισμα της βρύσης είναι έθιμο που παρουσιάζεται σε χωριά της κεντρικής Ελλάδας. Τα χαράματα της παραμονής ων Χριστουγέννων οι κοπέλες πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση για να πάρουν το «άκραντο νερό», δηλαδή αμίλητο, καθώς μένουν σιωπηλές καθόλη τη διάρκεια στης διαδρομής. Αφού πάρουν το νερό αλείφουν τη βρύση με βούτυρο και μέλι που συμβολίζει την ευτυχία, καθώς εύχονται όπως είναι γλυκό το μέλι έτσι να είναι και η ζωή τους, ή την «ταΐζουν» με ψωμί, τυρί, όσπρια ή κλαδιά ελιάς για να έχουν καλή σοδειά.
Το «πάντρεμα της φωτιάς»
Το «πάντρεμα της φωτιάς» είναι ένα έθιμο που υπάρχει στα χωριά της Έδεσσας. Σε αυτό το έθιμο παίρνουν ένα ξύλο με θηλυκό όνομα (π.χ κερασιά) κι ένα με αρσενικό όνομα συνήθως από αγκαθωτά δέντρα και ύστερα τα βάζουν μαζί στο τζάκι να καούν κι ανάλογα με τη φλόγα της φωτιάς μπορούν να «προβλέψουν» την σοδειά ή τον καιρό.
Παρόμοιο έθιμο, επίσης, υπάρχει και στη Θεσσαλία όπου τα κορίτσια, ανήμερα τα Χριστούγεννα, βάζουν δίπλα από το τζάκι κλαδιά Κέδρου που έχουν διαλέξει, ενώ τα αγόρια κερασιάς. Ανάλογα με το ποιο κλαδί καεί πρώτο ο νέος/νέα που το είχε τοποθετήσει θα παντρευτεί πρώτος.
Τα έθιμα αυτά είναι μόνο κάποια από τα πολλά που έχει η ελληνική μας παράδοση. Παρόλο που ζούμε στην Ελλάδα, οι περισσότεροι δε γνωρίζουμε ή δε μας ενδιαφέρει να μάθουμε για τα έθιμα της πατρίδας μας, που κατά τη γνώμη μου είναι πολύ ενδιαφέρον να μάθει κανείς για αυτά.
Αδαμαντία Ζαχαριά Α2