Ανεργία είναι η κατάσταση ενός ατόμου, που ενώ είναι ικανό, πρόθυμο και διαθέσιμο να εργαστεί, δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια εργασία. Η ανεργία οφείλεται σε διάφορους παράγοντες, οι επιπτώσεις της στο άτομο και στην κοινωνία είναι καταστροφικές και είναι αναγκαίο τα κράτη να καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για την αντιμετώπισή της. Το φαινόμενο αυτό τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια αυξητική τάση και ειδικά τον τελευταίο χρόνο υπάρχει έντονη η ανησυχία για ακόμα μεγαλύτερη αύξηση λόγω της αναστολής λειτουργίας της αγοράς και πλήθους επιχειρήσεων και δραστηριοτήτων, εξαιτίας της πανδημίας.
Καταρχάς, την τελευταία δεκαετία η παγκόσμια οικονομική κρίση, είχε ως αποτέλεσμα να κλείσουν επιχειρήσεις, άνθρωποι να χάσουν την δουλειά τους, να περιοριστεί η ανάπτυξη και οι επενδύσεις κι έτσι να μη δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Επιπλέον, η τεχνολογική ανάπτυξη έχει φέρει την αυτοματοποιημένη παραγωγή στη βιομηχανία και τη χρήση των ηλεκτρονικών υπολογιστών σε πλήθος ανθρώπινων δραστηριοτήτων με αποτέλεσμα να κερδίζουμε χρόνο, να αποφεύγεται ο ανθρώπινος μόχθος και η γραφειοκρατία, αλλά παράλληλα εργαζόμενοι να μένουν άνεργοι καθώς πολλά επαγγέλματα, κυρίως χειρωνακτικά, χάνονται λόγω της αντικατάστασης του ανθρώπου από τις μηχανές. Για παράδειγμα, στις μέρες μας, στα σούπερ-μάρκετ υπάρχουν μηχανήματα στα οποία μπορείς να σκανάρεις μόνος σου τα προϊόντα που αγοράζεις χωρίς να περάσεις από το κλασικό ταμείο, στα ΑΤΜ των τραπεζών μπορείς να κάνεις τις συναλλαγές σου χωρίς τη βοήθεια κάποιου τραπεζικού υπαλλήλου αλλά και το κράτος έχει ξεκινήσει να εξυπηρετεί τους πολίτες ψηφιακά. Μια ακόμα αιτία της ανεργίας, αποτελεί η αύξηση του αριθμού μεταναστών και προσφύγων, οι οποίοι φτάνοντας σε μια ξένη χώρα έχουν την ανάγκη να εξασφαλίσουν τα προς το ζην, με αποτέλεσμα να αποτελούν φθηνό εργατικό δυναμικό καθώς συμβιβάζονται με χαμηλότερες απολαβές και γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από τους εργοδότες τους. Επίσης, βιομηχανίες μεταφέρουν την έδρα τους σε χώρες όπου το κόστος εργασίας είναι πολύ χαμηλότερο, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι θέσεις εργασίας στη χώρα τους. Επιπροσθέτως, ο ελλιπής επαγγελματικός προσανατολισμός, αποτελεί μια αιτία που μπορεί στο μέλλον να φέρει τους νέους αντιμέτωπους με την ανεργία, ειδικά αν στην επιλογή επαγγέλματος δε λάβουν υπόψη τις προοπτικές για εύρεση εργασίας. Και αυτό γιατί στην εποχή μας που η ανάπτυξη της τεχνολογίας είναι ραγδαία, ορισμένα επαγγέλματα εξαφανίζονται, ενώ δημιουργούνται νέα τα οποία απαιτούν εξειδίκευση και ο ανταγωνισμός συνεχώς αυξάνεται καθώς η πλειοψηφία προσπαθεί να αποκτά συνεχώς όλο και περισσότερα προσόντα.
Ειδικότερα στην Ελλάδα, το γεγονός ότι δεν υπάρχει ανάπτυξη σε ορισμένους τομείς καθώς και οι κατάλληλες συνθήκες για την ανάπτυξη σε κάποιους άλλους, αυξάνει την ανεργία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που λόγω των κλιματικών και γεωμορφολογικών χαρακτηριστικών της θα μπορούσε να έχει πιο αυξημένη πρωτογενή αγροτική παραγωγή. Όμως, οι νέοι άνθρωποι εγκαταλείπουν την ύπαιθρο καθώς οι αγροτικές εργασίες αλλά και η ζωή εκεί είναι δύσκολη, με αποτέλεσμα να αυξάνεται ο πληθυσμός στα αστικά κέντρα και κατά συνέπεια και η ανεργία. Επιπλέον, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται έντονα το φαινόμενο, νέοι επιστήμονες, λόγω της ανεργίας, να μεταναστεύουν στο εξωτερικό και μάλιστα να διαπρέπουν εκεί, αφού στη χώρα μας δεν υπάρχει ιδιαίτερη ανάπτυξη σε τομείς όπως της τεχνολογίας και της βιομηχανίας.
Η ανεργία έχει αρνητικές επιπτώσεις στη ζωή του ανθρώπου. Πρώτα από όλα, δημιουργεί προβλήματα επιβίωσης καθώς οι άνεργοι δεν έχουν τη δυνατότητα να καλύψουν τις στοιχειώδες ανάγκες τους και να έχουν μια αξιοπρεπή διαβίωση. Επίσης και το ψυχολογικό κόστος είναι τεράστιο, καθώς νιώθουν άγχος και ανασφάλεια για το τι τους επιφυλάσσει το μέλλον αλλά και μειονεκτικά απέναντι στους άλλους και αυτό τους οδηγεί στην περιθωριοποίηση και στην κοινωνική απομόνωση. Επιπλέον, δημιουργούνται και κοινωνικά προβλήματα καθώς εξαιτίας της ανεργίας μπορεί να αυξάνεται η εγκληματικότητα και οι παραβατικές συμπεριφορές.
Η ανεργία λοιπόν αποτελεί ένα σύνθετο πρόβλημα, που οφείλεται σε διάφορους παράγοντες και είναι βέβαιο ότι απαιτούνται πολλές δράσεις για την αντιμετώπισή της. Καταρχάς, οι νέοι πρέπει να έχουν σωστή καθοδήγηση από την οικογένεια και από το σχολείο, ώστε να επιλέγουν τις σπουδές τους όχι μόνο με βάση τις κλίσεις και τα ενδιαφέροντά τους, αλλά και με τις προοπτικές για επαγγελματική αποκατάσταση. Επιπλέον, τα πανεπιστήμια πρέπει να παρέχουν εκσυγχρονισμένη γνώση και να φροντίζουν για τη διασύνδεση με την αγορά εργασίας, με σκοπό να είναι ευκολότερη η εύρεση εργασίας για τους αποφοίτους τους. Τέλος, το κράτος πρέπει να μεριμνά με κάθε τρόπο για τη μείωση της ανεργίας. Όσον αφορά την Ελλάδα, στο Άρθρο 22, του Συντάγματος αναφέρεται ότι: «H εργασία αποτελεί δικαίωμα και προστατεύεται από το Kράτος, που μεριμνά για τη δημιουργία συνθηκών απασχόλησης όλων των πολιτών και για την ηθική και υλική εξύψωση του εργαζόμενου αγροτικού και αστικού πληθυσμού». Δηλαδή, το κράτος πρέπει να φροντίζει για την ανάπτυξη, δημιουργώντας θέσεις εργασίας και επενδύοντας σε διάφορους παραγωγικούς τομείς. Για παράδειγμα, το κράτος είναι αυτό που πρέπει να δώσει κίνητρα στους νέους ανθρώπους να μείνουν σε αγροτικές περιοχές, επενδύοντας στην ανάπτυξη των περιοχών αυτών ώστε να γίνουν ελκυστικές και για τους νέους. Άλλη μια μεγάλη πρόκληση για το κράτος είναι να μπορεί να κρατάει τους επιστήμονες στην πατρίδα τους, δημιουργώντας για αυτούς ευκαιρίες για εργασία και εξέλιξη, σε τομείς της επιστήμης και της τεχνολογίας, στους οποίους στερεί. Συμπερασματικά, η ανεργία είναι ένα φαινόμενο που απασχολεί όλους, είτε άμεσα είτε έμμεσα, και η αντιμετώπισή της απαιτεί υπευθυνότητα και μεγάλες προσπάθειες από όλες τις πλευρές.
Ντέμης Παπαθεοδώρου (Β3)